Bir zamanlar ona "Gənclik şəhəri" deyirdilər. Çünki, şəhərin ilk özül
daşlarını düzənlər də, onun ilk sakinləri də gənclər idi. Sonralar Sumqayıt
yeni adlar qazandı: "Sənaye şəhəri”, "Sülh şəhəri”, "Kimyaçılar şəhəri”,
"Komsomol şəhəri”, "İnşaatçılar şəhəri”.
Sumqayıtın girişində 15 ədəd
üst-üstə spiral şəklində qoyulmuş daş və onların üzərində göyərçin qanadları
olan abidə şəhərin simvoludur.15 ədəd daş şəhərin tikintisində bütün 15 sovet
respublikasının iştirakının, spiral şəkilli olması onun sonsuz şəhər olmasının,
göyərçin isə sülhün rəmzi olmaqla yanaşı qanadları o vaxt mövcud olan Sumqayıt
stansiyası və dəniz istiqamətindədir. Sonradan abidə alüminiumdan yenidən ucaldılarkən
15 daş prinsipinə əməl olunmamışdır. Abidənin Memarı Süleyman Həbib oğlu
Hacıyevdir (Şəkinski)(1920-2000).
Bu gün yaranışının 69 – cu ildönümü olan sənaye
şəhəri Sumqayıtın baş planı 1948-ci ildə Moskvadakı layihə institutlarından
birində hazırlanmışdı. Şəhərin yaşayış zonasının tikintisi planını layihələşdirmək
isə Azərbaycan Dövlət Baş Layihə İnstitutu tərəfindən yerinə yetirilmişdir.
"Bu gün vətənimizin digər bölgələrinə ziyarət edən turistlərin marşrut xəttinə
bir gün Sumqayıtın da əlavə ediləcəyinə inanıram”
Sumqayıtın intensiv sürətdə dəyişilməsini, günbəgün baş verən dəyişikləri və
yeniliklərini gözü önündə canlandırarkən yazıçı-publisist və kinossenarist, Azərbaycan
Yazıçılar Birliyinin üzvü, respublikanın Əməkdar jurnalisti Eyruz Məmmədovbildirib ki, şəhərin bütün küçə və prospektləri, mədəniyyət ocaqları mənim
gözünün önündə tikilib və inkişaf edib, çünki o, bu şəhərdə doğulub, böyüyüb,
yaşa dolub: "Həmçinin də Sumqayıtın insanları, buraya axın edib, iş yeri tapıb,
mənzillə təmin olunaraq, burada da ailə həyatı quran insanların həyat axarı
hamısı mənim gözlərim önündə baş verib. Dinamik inkişafda olan Sumqayıtın gələcəyinə
də çox nikbin baxıram. Gələcəkdə doğma şəhərimi nəinki sənaye mərkəzi kimi, hətta
mədəniyyət mərkəzi kimi də görmək istərdim. Hər gün abadlaşan Sumqayıt gələcəkdə
turizm mərkəzinə də çevrilsə, çox şad olaram. Bu gün vətənimizin digər bölgələrinə
ziyarət edən turistlərin marşrut xəttinə bir gün Sumqayıtın da əlavə ediləcəyinə
inanıram”.
"İstərdim ki, yeni məktəblər, uşaq bağçaları, mədəniyyət
mərkəzləri, ziyalılar üçün mərkəz
tikilib istifadəyə verilsin”
Sumqayıtı onun "Taleh şəhəri” adlandıran Respublikanın əməkdar müəllimi, "Şöhrət” ordenli, keçmiş Maarif
müdiri və məktəb direktoru, şair Ofeliya Babayeva - "Doğma şəhərimi heç
bir ölkənin ən gözəl şəhərinə də dəyişmərəm”, - deyir. Uşaqlığını, gəncliyini, indi də ahıl dövrünü
Sumqayıtda yaşayan Ofeliya müəllimə şəhər haqqında danışarkən həmçinin bildirib
ki, Sumqayıtdan kənarda çox iş təklifləri alsa da, doğma şəhərimizi heç zaman tərk
etməyi düşünməyib və buna görə təəssüflənmir, çünki, bu şəhər gözləri önündə
inkşaf edib, dəyişilib.
"Sumqayıt şəhərinin əhalisi müxtəlif bölgələrdən buraya iş üçün gələn
insanlardan qaynaqlansa da, şəhərinyaranışı, inkişafı və çiçəklənməsi onların səyi nəticəsində baş verdi.
60 ildən çox bir müddətdir ki, Sumqayıt Cənubi Qafqazın ən iri sənaye şəhəridir
və bunu da heç kəs dana bilməz. Bu gün də
Sumqayıt inkşaf etməkdə davam edir, yeni fabriklər, zavodlar, istehsalat müəssisələri
tikilib istifadəyə verilir, lakin mən istərdim ki, gələcəkdə iş yerlərinin sayı
daha da artırılsın və insanların maddi rifahı daha da gözəl olsun.Yeni – yeni məktəblər,
uşaq bağçaları, mədəniyyət mərkəzləri, ziyalılar üçün mərkəz tikilib istifadəyə verilsin”, - deyə təcrübəli
pedaqoq söyləyib.
Sumqayıt haqqında danışarkən O.Babyeva öz iradlarını da qeyd edib: "Sumqayıtın ərazisi
çox kiçikdir və şəhərdə hündür mərtəbəli binalar tikilməsi yaxşı hal olsa da, onlar
üçün mərkəz hissələrin seçilməsi şəhərin görünüşünü sanki pozur, sıxlıq yaradır”.
Sonda şair fikrini belə tamamlayıb: "Sumqayıtlı olduğum üçün -ümumiyyətlə burada böyüyüb boya başa çatdığım və bu
doğma şəhərimin tarixini dərindən
bildiyim üçün fəxr edirəm”!
"İstərdim Sumqayıt gələcəkdə gənclərin elm, təhsil sahəsində
əldə etdikləri nailiyyətlər və uğurlarla da yadda qalan şəhər olsun”
Sumqayıtın Tarixi Muzeyinin direktoru Olya İslamova bildirib ki, Sumqayıt həmişə
sənaye şəhəri kimi tanınıb və istərdi ki, gələcəkdə gənclərin elm, təhsil sahəsində
əldə etdikləri nailiyyətlər və uğurlarla da yadda qalan şəhər olsun: "Hər gün
gözlərimiz önündə yenilənən, inkişaf edən
Sumqayıt həm də mənə ona görə doğmadır ki, mən bu şəhərin tarixini gələcək nəsillərə
ötürməkdə bir növ vasitəçiyəm və şəhərimin tarixini daha dərindən bildiyim üçün
fəxr etməyinə dəyər”.
"Bu
gün Bakıda olan bəzi hökumət idarə və təşkilatlarının binalarının Sumqayıta
köçürülməsini istəyirəm ki, bu da şəhərin inkşaf mərhələsində növbəti uğurlu addımlardan olardı”
İlk növbədə işğal altında olan torpaqlarımızın azad olunmasını və Sumqayıt şəhərində
məskunlaşan qaçqın və köçkünlərin də öz doğma torpaqlarına qayıtmasını arzu edən "Tərəqqi" medalışair Əşrəf Veysəlli şəhər haqda danışarkən bildirib ki,
burda doğulub boya başa çatmasa da Sumqayıtı özünə doğma şəhər hesab edir : "Bu
gün Bakıda yerləşən bəzi hökumət idarə və təşkilatlarının binalarının Sumqayıta
köçürülməsini istəyirəm ki, bu da şəhərin inkşaf mərhələsində növbəti uğurlu addımlardan olardı. Bir vaxtlar iş
tapmayan insanlar üçün ümid yeri olan Sumqayıtın çox sakini indi işsizlikdən əziyyət
çəkir, çox istərdim ki, yeni iş yerlərinin sayı daha da artırılsın və iş
arxasınca insanlar yaşadığı şəhəri, ölkəni tərk etmək məcburiyyətində
qalmasınlar. Həmçinin də qaçqın və köçkünlərimizə qucaq açan Sumqayıtımız hər
zaman hər kəsin ümid yeri, sığındığı şəhər olub. Lakin tapdaq altında olan vətən
torpaqlarımızın işğaldan azad olunacağı və bizim də doğulduğumuz diyarlara geri dönəcəyimiz günlər
uzaqda deyil.”
"Dənizkənarı
bulvarımız, gül-çiçəkli, abad, təmiz küçələrimiz, yeni zavod və fabriklərimiz Sumqayıtın illərdir durğunlaşmış həyatında
son illərdə nail olduğu böyük dönüşdür”
Doğma şəhərinin 20 ildə keçdiyi müsbətə doğru dəyişiklikləri göz önünə gətirib
canlandıran "Tərəqqi” medalı laureatı, Milli Məclis eksperti, Azərbaycan
Respublikası Beynəlxalq Humanitar yardım komissiyasının üzvü İndira Şəmsvari bəzi iradlarını da dilə gətirib: "Çox istərdim
özümüzə qayıdaq, qurulub, yaradılmış gözəllikləri korlamaq əvəzinə qorumağı
üstün tutaq. Bu gün bəzilərinin küçələrimizi, nəqliyyat vasitələrimizi zibilləmələri,
oturacaqlara ziyan vermələri mənim üçün çox ürək ağrıdan məsələlərdəndir.
Sumqayıtın çox zəngin təbiəti var və bu gün şəhərimizdə mərkəzi küçələrdən
tutmuş, məhəllələrə qədər abadlaşırsa, biz də bu şəhərin sakinləri olaraq
yaradılan bu gözəlikləri qorumalıyıq. Əgər bu gün mənim şəhərimin gənci şəraitli,
isti mənzilində rahatlıqla əyləşə bilirsə, bunu dəyərləndirib, orumaq onun
borcudur”.
İ.Şəmsivari daha sonra fikirlərinə əlavə edib: "Başqa şəhərlərdə görüb öz şəhərimizdə
də olmasını arzu etdiyimiz Dənizkənarı bulvarımız, gül-çiçəkli, abad, təmiz küçələrimiz,
yeni-yeni zavod və fabriklərimizSumqayıtın illərdir durğunlaşmış həyatında son illərdə nail olduğu böyük
dönüşdür”.
"Sumqayıtda liman olması da arzuolunan ideyalardandır,
gələcəkdə bunun da real olacağına inanıram”
Abadlaşan, yenilənən, çiçəklənən şəhərimizin özü kimi, sakinlərinin də üzündə
sevinc, gözəl əhval-ruhiyyə görmək istəyən Prezident təqaüdçüsü, şair İbrahim İlyaslı isə doğma şəhərini vəsf edərkən
bildirdi ki, taleyi Sumqayıta bağlıdır: "Sumqayıtda yaşadığım illər ərzində
onun necə dəyişdiyinin , böyüdüyünün şahidi olmuşam. Bu gün doğma şəhərimiz
durmadan inkişaf edib, abadlaşır. Şairlərin, yazarların bir yerə toplana biləcəyi gözəl şəraitli Poeziya evinin istifadəyə
verilməsi, artıq gənclərimizin asudə vaxtlarını daha da səmərəli keçirmələri
üçün kinoteatr binasının da tikintisinə başlanılması hamısı əldə etdiyimiz
uğurlarımızdandır. Lakin şəhərimizdə liman olması da arzuolunan
ideyalardandır. Gələcəkdə bu ideyanın da
real olacağına inanıram”.
Xədicə Səxavət
Xeberle.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
