Son zamanlar nədənsə
boşanmaların sayı durmadan artır və belə ailələrdə tərəflər arasında hər zaman
anlaşılmazlıqlar olur. Bugünlərdə boşanmış ərin keçmiş həyat yoldaşını xüsusi
amansızlıqla qətlə yetirməsi xəbəri də bu mövzuya yenidən qayıtmağa zəmin
yaratdı.
Azərbaycanda boşanma mədəniyyəti başqa ölkələrlə müqayisədə
çox zəif inkişaf edib
Psixoloq, ailə terapevti Zeynəb Eyyubova boşanan cütlüklər və boşanmış ər və arvadın bir evdə yaşaması haqqda
danışarkən bildirib ki, son dövrlərdə boşanmaların sayı pik həddə çatıb və təəssüf
ki, buna səbəb çox zaman ailə-məişət zorakılıqları, gəlin-qayınana münasibətləri,
xəyanət, maddi-mənəvi keçimsizlik və bu kimi
müxtəlif problem olur. "Boşanmaların səbəbləri
haqda siyahı tutsaq, artıq bu bir məqalənin yazısı olar. Lakin əgər boşanma
varsa, tərəflər anlaşıqlı şəkildə ayrılmalıdırlar. Bizdə isə çox zaman tərəflər
bir-birini anlamaq istəmir. Adətən kişilər özlərini daha çox şüuraltıda
boşanmamış kimi hiss edirlər və qadına sahiblənmiş kimi davranaraq, onun öz həyatını
müstəqil şəkildə davam etməsinə sərt reaksiya verir, bunu qəbul etmirlər. Boşanan
cütlüklərin bir evdə yaşamaları da birmənalı şəkildə yolverilməzdir. Psixoloqlar ümumiyyətlə yollarını rəsmi şəkildə ayıran cütlüklərin bir evdə
yaşamasını məsləhət görmür. Bəzən mülkiyyətin bölünməsi zamanı müəyyən
prosedurlara qədər bir evdə yaşamağa məcbur olurlar ki, bu, daha çox uşaqların
psixologiyasına pis təsir edir və gələcək həyatlarında müəyyən fəsadlara yol
açır. Boşanan cütlüklər bir evdə qalırsa və qadın artıq yeni həyatını qurmağa
çalışır, işə gedir, gec, yaxud tez gəlirsə, bukişidə qıcıq yaradır. Və ya əksinə də ola bilər, kişi yeni həyata
başlayır, öz həyatını artıq başqa cür
qurmağa çalışır və bu da hər iki tərəf arasında qıcıq yaradır. Tərəflər öz aqressiyalarını idarə edə bilmədikdə aqressiya ilə müşahidə
olunan dəhşətli hadisələr, ailə məişət
zorakılıqları , cinayətlər barədə xəbərləri eşitmiş oluruq. Belə hadisələr
qısqanclıq zəminində baş verir, əsasən də kişilər boşanmış olduqlarını qəbul
etmək istəmirlər. Nikah artıq rəsmi qaydada sonlanlandırılıbsa, artıq o, sənin həyat
yoldaşın deyil, uşağının anası, yaxud da atasıdır. Müstəqil, yeni həyatınızda o
artıq yoxdur, övladlarınızın anası və ya atası kimi qarşılıqlı hörmət etdiyiniz
insan olaraq qala bilər. Boşanma ərəfəsindən başlayaraq cütlüklər arasında maarifləndirmə
aparılmalıdır ki, onlar anlaya bilsin ki, qarşısındakı onun şəxsi mülki deyil”,
- deyə psixoloq söyləyib.
Bu gün qadının qətlə yetirilməsində iki səxs
cavabdehlik daşıyır - biri dövlət qurumunda olan əməkdaş və həmin cinayəti törətmiş
olan keçmiş ər
Məsələnin hüquqi tərəflərini
öyrənmək üçün hüquqşünas Ramil Süleymanovla əlaqə saxlamışıq. O bildirib ki, tərəflər
nikahda olduqları dövrdə istər birgə nikah müddətində, istərsə də əvvəlcədən əldə
olunmuş əmlaka birgə mülkiyyət hüququ daşıyırlar və qadının həmin evdə yaşamaq
haqqı var. "Tərəflərin birgə nikahları dövründə əldə etdiyi əmlak yoxdursa, bu
zaman qadın qayınata, qayınana evində yaşayaraq qeydiyyata düşüb, düşməməyindən
asılı olmayaraq iddia qaldırıb mənzildən birgə istifadə hüququnu tələb edə bilər.
Gəlinin həmin evə qeydiyyata düşüb düşmədiyindən asılı olmayaraq mütləq şəkildə
mənzil sahibi ilə yaşamaq üçün notarial qaydada müqavilə bağlanılması böyük
faktordur. Lakin əfsuslar olsun ki, bizdə bu praktika ciddi sıxıntıya gətirib
çıxarır. Kim öz qızını ər evinə yola salarkən deyər ki, get qayınatanla kirayə
müqaviləsi bağla və orada yaşa və sair. Buna görə də konstitusiya məhkəməsində
fərqli fərqli 4-5 qərar var. Mülkiyyətçinin iradəsindən asılı olaraq evə
qeydiyyata salınan gəlinin boşanma
zamanı evdən istifadəsinə çox rahatlıqla xitam verilə bilər. Boşanma yalnız
kağız üzərində olmamalıdır. Rəsmi ayrılığa aparan səbəblər varsa, artıq qadın
ailə-məişət zorakılığının qurbanıdır. Bu barədə vaxtında aidiyyəti qurumlara məlumat
verilmiş olsaydı, həmin kişi ilə də hüquq-mühafizə orqanları profilaktik söhbətlər
aparardı. Yaxud da əksinə polisə müraciət edilmişdisə, problem
araşdırılmalıydı. Qadına mühafizə orderi verilsəydi, adıçəkilən qətl hadisəsi
olmaya bilərdi. Keçmiş həyat yoldaşını öldürməsinin cəzası tək kişinin əməlinə
görə müəyyən olunmamalıdır. Müvafiq qaydada şikayət var idisə, bu şikayəti
qulaqardına vuran polis orqanı əməkdaşı da cəzalanmalıdır. Çünki onların
zamanında ayıq-sayıq davranışları olsaydı, bu gün həmin qadın qətlə yetirilmiş
olmazdı və həmin kişiyə mühafizə orderi təqdim olunmaqla həmin qadından uzaq
olması izah olunacaqdı. Xırda bir narahatlıq zamanı isə kişi inzibatı qaydada məsuliyyətə
cəlb olunacaqdı və yenidən müdaxilə ilə sözügedən cinayətin qarşısı alınmış
olacaqdı. Amma bu günqadının qətlə yetirilməsində iki səxs cavabdehlik daşıyır - biri həmin
cinayəti törətmiş olan keçmiş ər, digəri dövlət qurumunda olan...”, - deyə
R.Süleymanov qeyd edib.
Boşanan cütlüklər birlikdə yaşayanda onların bir-birinə
bəslədiyi nifrət hissi daha da qabarır, və zorakılıq halları törədilir
"Əslində boşanmadan əvvəl bu xanımlar yaşayış yerlərinin olmaması ilə əlaqədar
müraciət edəndə, onları icra hakimiyyətinə yönəldirik və ya müvəqqəti sığınacaqlarda
yerləşdirilməsinə yardımçı oluruq. Valideynlərinin yanında da məskunlaşanlar olur. Məhkəmədən sonra
birgə mülkiyyətdən istifadə hüququ verilərsə, məcburiyyət qarşısında bir evdə
yaşayırlar”. Bu fikirləri boşanan xanımların yaşayış yeri ilə əlaqəli danışarkən
"Qadın Təşəbbüsü və Sosial Problemlərin Həllinə Yardım" İctimai
Birliyinin sədri Zenfira Mustafayeva bildirib. O habelə vurğulayıb ki, məhkəmənin
qərarına əsasən birgə yaşayış hüququ verildikdə də, bıçaq zərbələri ilə uşağın
gözü önündə həyat yoldaşını qətlə yetirən, başı kəsilən qadınların xəbərini
alırıq: "Boşanan cütlüklərin bir evdə yaşaması düzgün deyil, onların bir-birinə
qarşı bəslədiyi nifrət hissi daha da qabarır, nifrətdən də belə zorakılıq
halları törədilir. Boşanan xanımları çox zaman ailələri də qəbul etmir, bir növ,
özlərinə əlavə yük almaq istəmirlər, nəticə də belə hadisələr baş verir. Yeri gəlmişkən,
xatırladım ki, bu ilin 9 ayının nəticələrinə görə boşandıqdan sonra 4 qadın övladları ilə
birlikdə bizim sığınacaqda yerləşdirilib. Sırf öz ailələri tərəfindən də qəbul
edilmədiklərinə görə bu xanımlar küçələrdə qalmaq məcburiyyətindədirlər”, - deyə
təşəkilat rəhbəri qeyd edib.
Xədicə Səxavət
Xeberle.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.