Nəhayət ki, Ukrayna uğrunda Qərblə Rusiya arasında başladılan mübarizə özünün “pik” nöqtəsinə çatdı. Ukraynadan gələn məlumatlar arasında ölən və yaralananların sayının hər an artdığı bildirilir.

Vəziyyət o həddə çatıb ki, ölkədə axıdılan qana görə müxalifət, iqtidarın, iqtidar isə müxalifətin məsuliyyət daşıdığını deyir. Təəssüf ki, belə bir məqamda nə Rusiya tərəfdarı olan prezident Viktor Yanukoviç, nə də avrointeqrasiya tərəfdarları olan birləşmiş müxalifət kompromisə gedə bilmədi. Belə bir kompromissiz siyasət isə ölkədəki vəziyyəti daha da acınacaqlı hala saldı.

Hadisələrin belə bir mənzərə alması sanki siyasi hakimiyyətlə, müxalifət arasında danşıqlar limitinin tükəndiyi anlamına gəlir. Artıq hər iki tərəf düşünür ki, “bıçaq sümüyə” dirənib və o üzdən məsələ həllini tapmalıdır.

Əslində isə Ukraynadakı hadisələrin çözülmə nöqtəsinin tapılmamasında nə müxalifəti, nə də iqtidarı birmənalı olaraq qınamaq olmaz. Çünki hal-hazırda Ukraynada cərəyan edən hadisələrin sükanı xarici qüvvələr tərəfindən idarə edilir. Hər kəsin bildiyi kimi, prezident V.Yanukoviç Kremlin, müxalifət liderləri, əsasən də Vitali Kliçko Qərbin diqtəsinə uyğun addım atır.

Bu mənada hər iki cəbhə xarici güclərin məsləhətilə addım atmış olur. Məlum prizmadan yanaşsaq, söyləmək olar ki, böyük ehtimalla Ukraynada tökülmüş qanın da planı xarici havadarların istəyinə uyğun olaraq baş verib. V.Yanukoviçin isə zamanında belə bir planın qarşısını almaq üçün sistematik addımlar atmaq imkanları olsa da, buna getmədi. Ən azı, o, müxalifətin konstitusiyaya təklif etdiyi dəyişikliklərlə bağlı qanun layihəsinin Radada səs verməyə çıxarılmasına yaşıl işıq yandıra bilərdi. Ukrayna prezidentinin belə bir addım atması bəlkə də ölkəsinin bütövlüyü naminə ən doğru qərar olardı. Lakin o, buna getməməklə situasiyanı “pat” vəziyyətindən çıxarmaq və hücum taktikasına önəm vermək qərarına gəldi. Əslində isə belə bir addımın atılması ən çox elə onun öz əleyhinə işləyəcək. Çünki dövlət başçısı olaraq Ukraynada baş verən xoşəgəlməz halların əsas məsuliyyəti birbaşa prezident Viktor Yanukoviçin üzərinə düşür. Baxmayaraq ki, o, xalqa müraciətində axıdılan qanların məsuliyyətini müxalifət liderlərinin üzərinə qoymağa çalışdı. Fakt isə bundan ibarətdir ki, dövlət başçısı kimi V.Yanukoviç vətəndaşlarının təhlükəsizliyinin qarantı olduğundan, məsuliyyətdən yaxa qutara bilməz.

V.Yanukoviç müxalifətlə effektiv münasibətlər qurmaq və bunu inkişaf etdirmək əvəzinə, hakimiyyət - güc resurslarından istifadə edərək qarşıdurma yaratdı və onlarla ölkə vətəndaşının ölmünə imza atdı. Beləliklə, V.Yanukoviç həm daxili, həm də beynəlxalq səhnədə ağır olan durumunu, daha da ağırlaşdırdı. Yanukoviç daha heç vaxt Ukraynanı idarə edə bilməz. Çünki o, ölkəsində üzdə rəsmən vətəndaş müharibəsini başladıb. Görünür, Yanukoviçin belə bir addım atmasına səbəb verən amillərdən biri də Kremldən gələn sifariş olub. Çünki Ukraynada yaranmış “pat” vəziyyəti Kremlin maraqlarına cavab vermirdi. Rəsmi Moskva artıq dərk etməyə başlamışdır ki, vəziyyətin bu formada qalması Yanukoviç və Rusiyanın əleyhinə işləyir. Vladimir Putinlə Viktor Yanukoviç arasında 17 dekabr 2013 tarixində razılığa gəlinən 15 milyardlıq kreditin 3 milyardı verildikdən sonra növbəti yardım paketinin transının dayandırılmışı da bunun sübutu olaraq göstərilə bilər. V.Yanukoviçlə V.Putin arasında razılaşdırılmış maliyyə yardımının ikinci tərəfindən saxlanılmasının özü birinciyə edilən təyziq vasitəsi idi. Putinin bu addımı “ölkədə sabitlik yarat və kreditin qalan hissəsi ödənilsin” anlamına gəlirdi. KQB-nin əsas fiqurlarından hesab edilən Rusiya prezidenti gözəl dərk edir ki, belə bir şantajla boğulmaq ərəfəsində olan V.Yanukoviçi istədiyi istiqamətə “əyə biləcək”…

Hansı ki, Putinin bu şantajına qədər V.Yanukoviç 3 ay ərzində indiki qədər radikal addımlar atmamışdı. Əksinə, bir çox hallarda öz təmkinini qorumaqla, müxalifətin irəli sürdüyü şərtlər qarşısında müəyyən kompromislərə getmişdi.

Rəsmi Kiyevin, bu davranışından narahat olan Kreml şefi Yanukoviçin üzərində təsir rıçaqlarını artırmaq qərarına gəldi və yuxarıda qeyd etdiyimiz üsulu işə salmaqla demək olar ki, müəyyən mənada istədiyinə nail ola bildi.

Son hadisələrin ardından Rusiya, Ukraynaya, daha dəqiq desək V.Yanukoviçin hakimiyyətdə qalması üçün yenidən 2 milyard dollar ayırmaq niyyətini açıqladı. Bu faktın özü təsdiqləyir ki, Ukrayna prezidentinin hücum taktikası Kremlin iradəsinə uyğun olaraq verilib. Onlar hesab edirlər ki, bu cür addım atmaqla “Maydan”da toplanmış insanların gözlərini qorxudaraq ölkədəki vəziyyəti öz xeyirlərinə dəyişə biləcəklər. Ən pis halda isə Rusiya V.Yanukoviçin əli ilə Ukraynanı ikiyə bölməklə, yeni bir konflikt ocağı yaratmaq və müəyyən manevrlər etmək haqda düşünür. Çünki V.Putin V.Yanukoviçin məğlubiyyətinin gələcək perspektivdə Rusiya üçün ictimai partlayış effekti yarada biləcəyini dəqiq bilir.

Elçin Abdullayev, “Xeberle.com”