Əvvəlki illərlə nisbətdə indiki anaların və uşaqların xəstəlikləri daha çox artıb. Çox uşaqlar talassemiya, hemofiliya və onkoloji xəstəliklərlə dünyaya gəlirlər.
Azərbaycanda hər il 200 uşaq talassemiya, 300 uşaq hemofiliya, 338 uşaq isə onkoloji xəstə kimi qeydiyyatdan keçir. Bunun fəsadları ağır olur, əlilliyə gətirib çıxarır. Bəs bunun səbəbi nədir? Niyə qadınlarımız dünyaya normal övlad gətirə bilmirlər?
Milli Onkologiya Mərkəzinin Uşaq Klinikasının şöbə müdiri Leyla Xələfova da öz rəyində bir sıra məsələlərə aydınlıq gətirib. O deyib ki, bütün dünyada olduğu kimi, Azərbaycanda da uşaqlar arasında ən çox rast gəlinən onkoloji xəstəlik leykozlardır. Uşaqlar arasında ən çox rast gəlinən onkoloji xəstəliklərin sırasında ikinci yeri beyin şişləri, üçüncü yeri limfomalar (limfatik vəz sisteminin zədələnməsi nəticəsində əmələ gələn xəstəlik), dördüncü yeri sümük şişləri, beşinci yeri yumşaq toxuma sarkomaları tutur.
Bu ardıcıllığa əsasən, adları çəkilən xəstəliklərdən sonra uşaqlarda ən çox müşahidə edilən onkoloji xəstəliklər nefroblastoma (böyrək şişləri) və neyroblastomalardır (simpatik qanqliyalardan çıxan şişlər) ki, onların da rast gəlmə tezliyi eynidir. Uşaqlarda nadir şişlərə - dəri şişləri, gözdaxili şişlərə (retinoblastoma) də rast gəlinir.
Həkim deyib ki, son vaxtlar bütün dünyada olduğu kimi, Azərbaycanda da onkoloji xəstəliklər yayıldığından sahə pediatrları daha diqqətli olmalıdırlar: "Əksər xəstəliklərin başlıca səbəbi stress olur. Normal qidalanmamaq, yaşayış səviyyəsinin aşağı olması, ailələrin düzgün qurulmaması da bu məsələdə rol oynaya bilər. Anaların çoxu onlarda qan azlığı, sinir sistemi pozğunluğunun olduğunu deyir. Çox vaxt qadınlar hamiləlik dövründə dərmandan istifadə edirlər.
Hamiləliyin normal keçdiyini görmək bu halda çox çətindir. Buna görə də problemlər artıq oradan başlayır".
L.Xələfova onu da vurğulayıb ki, uşaqlarda 70-80 faiz halda şişlər anadangəlmə olur: "Məsələn, nefroblastoma və neyroblastomaların təməli artıq ana bəntində qoyulur. Biz çox zaman valideynlərdən soruşuruq ki, sizdə ana, yaxud ata tərəfdə genetik xəstəliklər var? Onların cavabı isə "bəli” olur. Düşünürəm ki, hamiləliklər dövründə keçirilən müxtəlif xəstəliklər - anemiya, yaxud cürbəcür infeksiyalar, eləcə də stress özü buna səbəb olur”.
Onun sözlərinə görə, retinoblastoma da uşaqlarda ana bətnində olur. Uşaq yeni doğularkən onun gözləri parıldamağa başlayır ki, bu da retinoblastomanin birinci simptomudur.
Həkimlərin fikrincə, uşaqların şikəst doğulmasına səbəb çox zaman irsi xəstəliklərdir. Nədir irsi xəstəliklər? Sübut olunub ki, karlıq, korluq, zehni zəiflik, şizofreniya, cinsi inkişafın, boyun ləngiməsi, şəkərli diabet, hipertoniya xəstəliyi, bronxial astma, bir sıra allergik xəstəliklər, ateroskleroz, xora xəstəliyi, epilepsiya, böyrək patologiyaları, sonsuzluq, keçəllik və s… irsi mənşəlidirlər.
İrsi xəstəliklər çoxşaxəlidir: Bu xəstəliklərin başlıca səbəbi qohum nikahlar və tibbi müayinədən keçmədən evlənən cütlüklərdir. Çünki qan analizi nəticəsində irsi genetik xəstəlikləri olan gələcək valideyinlərin evlənməsi tibbi nöqteyi-nəzərdən yolverilməzdir. Doğulan şikəst uşaqların əksəriyyəti bu evliliklər nəticəsində dünyaya gəlir. Maraqlısı budur ki, belə ailələrdə 3-4 uşaq şikəst olaraq doğulduqdan sonra məsələdən xəbərdar olurlar ki, bu xəstəliyin səbəbkarı ya ana, yada atadır. Bəzən şikəst doğulan uşaqların cərrahiyyə üsulu ilə müalicəsi tamamilə mümkün olur. Bir çox irsi xəstəliklərin inkişaf etməsinə səbəb olan mutasiyalar xromosom səviyyəsində deyil, genlər səviyyəsində baş verir. Bunları isə xromosom analizləri aşkara çıxarmır.
Həkimlər hamiləlikdən öncə həkimə getməyi və analizlərdən keçməyi məsləhət görür. Bu çox vacib məsələdir. Dünyaya şikəst və ya xəstə uşaq gətirməmək üçün nu hal mütləqdir. (faktxeber.com)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
