Allaha həmd, Peyğəmbərinə, ailəsinə və əshabina salat və salam olsun.

Bəzən insanlarda bir xəstəlik üz verəndə, malını zərər dəyəndə, bir yaxınını itirərəndə, ümumiyyətlə başlarına bır müsibət gəldiyi zaman tez-tez ”Nə üçün bu musibət mənim başıma gəldi ? Mən bu musibətə düçar olacaq nə günah işlədim ?” deyərək, hirslənərək, bağırıb- çağırıraraq, ağlayıb-sızlayaraq, peşmanlıq selinə qapıldıqlarının şahidi oluruq. Bu ınsanların bilməsıvacib olan ən önəmli bilgi budur ki, hər insanın başına gələn müsibət yalnız onun günah işləməsi səbəbilə deyildir. Əziz dostum Niyaməddin Tağıyevin köməkliyi ilə, bu məqaləni əlilliyi olan insanlara, darda qalanlara, üzüntü və sıxıntı çəkənlərə, başına müsibət gələnlərə, qəm-qüssədən qurtula bilməyənlərə, bir sözlə həyatı alt-üst olmuş insanlara yardım edə bilmək və, onları içində olduqları bu vəziyyətdən Allahin yardımı ilə xilas edə bilmək üçün qələmə aldım.

XOŞBƏXTLİYƏ APARANYOL

Allah(c.c) insanları eyni şəkildə yaratmamışdır. İnsanların bəziləri sağlam, bəziləri də fiziki məhdudiyyətli olaraq dünyaya göz açır. Bəzi insanlar sağlam doğulsalar da, həyatlarının sonrakı dönəmlərində bədbəxt hadisələrlə qarşılaşaraq fiziki məhdudiyyətli insana çevrilirlər.

Əlil olmaq, insanın bəzi funksiyaları baxımından məhdudiyyətlik yaratsa da, insani yöndən qüsur deyildır. Dünyanın hər yerində olduğu kimi ölkəmizdə də zehni, ruhi və bədəni yöndən əngəlli insanlar mövcuddur. Bu insanlara qarşı həssas olmaq, lazımı qayğı, hörmət və, dəstək göstərmək hər bir kəsin insanliq borcu və vəzifəsidir.

Sevgili peyğəmbərimiz(s.a.s), baxıma möhtac insanların məsuliyyəti bizə aiddir(Buhârî, "Ferâiz”, 25) buyuraraq, əlilliyi olan insanlara cəmiyyət olaraq sahib çıxılmasını istəmişdir.

Bundan başqa sevgili Peyğəmbərimizin şəxsən özü də xəstə, əlil, yardıma möhtac insanlara sahib çıxmış, onlara şəfqət və mərhəmət göstərmişdir. "Kim bilir bəlkə dəani olaraq gözləmədiyimiz bir qəza nəticəsində bizdə hər an əlilliyi olan insanların vəziyyətinə düşə bilərik” deyə düşünmək lazımdır. Hər şeydən əvvəl unutmamaq lazımdır ki bu həyatda heç bir insan qəza və müsibətlərdən sığortalanmamışdır. Bu səbəblədə bir yandan öz sağlamlığımızı qorumaq üçün lazımı tədbirləri almaqla bərabər, digər bir tərəfdən də fərd, ailə, sivil cəmiyyət və, ictimai təşkilatlar olaraq əlilliyi olan insanlara qarşı maddi və mənəvi məsuliyyətlərimizin olduğunu da unutmamalıyıq. Bu insanlara dəyər verilməli, söz və davranışlarla onların könülləri alınmalı, sevinc və kədərlərinə ortaq olmaq gərəkdir. Digər bir yandan kor, kar, lal, topal, çolaq, şikəst, qüsurlu kimi adlarla onlara müraciət olunmamalı, zarafatla da olsa onlar ələ salınmamalıdır.

Sevgili peyğəmbərimiz(s.a.s) bu movzuda, bu sözlərlə bizi diqqətli olmaqa çağırır. "İnsaların dərdinə sevinib gülmə. Sonra Allah ona mərhəmət bəxş edər, səni isə onun sahib olduğu dərdə mubtəla edər”(Tirmizî, "Kıyâme”, 54)

Hər cəmiyyətdə olduğu kimi sevgili Peyğəmbərimizin dönəmində də fiziki məhdudiyyətli insanlar mövcud idi. Xüsusilə görmə yaxud da bədənsəl əngəli olan səhabələr arasında Abdurrahman bin Afv, Muaz bin Cəbəl, Abdullah bin Ummu Məktum, Amr bin Cəmuh. Otuz il xroniki xəstılikdən əziyyət çəkmış, lakin bu sıxıntıdan dolayi bir dəfədə olsun şıkayət etməmış İmran bin Hüseyn kimi məşhur səhabələr (Peyğəmbər dostları) və, digərləri olmuşdur. Bu vəziyyət bizə, o, dəyərli insanların Allahdan gələn hər şeyi razılıq ilə qarşılaması, hər hansı bir üsyan ya da şikayət etmədən İslama xidmət etməyə və cəmiyyətin tərəqqisi üçün əlindən gələn hər şeyi ortaya qoyan sahabələr olduğunu göstərməkdədir. Bəs biz nə üçün onları özümüzə nümunə almırıq və, onlar kimi cəmiyyətin faydalı bir ünsüru olmağa çalışmırıq ? Məgər onların fiziki məhdudiyyətli olması "daha mən qüsurlu və işə yaramaz bir insanam” deməyə və. "əlimdən heç bir şey gəlməz” deyib peşmanlıq dənizinə qərq olmağa məcbur ettimi ? Əziz dostlar, bu yazdığım dəlillər bir xəyal məsulu, ya da sizi təskin edib sakitləşdirmək üçün seçilmiş və, bəzədilmiş sözlər deyildir. Bunlar hamısı həqiqətdir. Sizə başqa örnəklər verim:

Abdullah b.Ummi Məktum gözləri görmədiyi halda hər gün uzun yol qət edərək bütün namazlarını məsciddə qılardı. Hz Muaz yerimə əngəlli olduğu halda Rasulullah(s.a.s) tərəfindən o günün çox ağır şərtlərində, olduqca uzaq sayılabiləcək bir yerə,Yəmənə göndərilmiş və, cəmiyyətə xidmət etməkdən bir an belə geri qalmamışdır.

İnsanlar bu imtahan dünyasında yaxşı-pis hadisələrlə qarşılaşa, sevinə-kədərlənə, müxtələf sıxıntı, maneə və problemlərlə qarşılaşa bilirlər. Lakin biz səbr, əzm, möhkəm iradə göstərmək və ruhdan düşməməklə bu problemlərin öhdəsindən gəlməli, bu işdə hər zaman Uca Allahdan yardım diləməliyik.

"De ki:”Allahın bizim üçün yazdığından başqa bizə heç bır şey üz verməz. Buna görə də möminlər yalnız Allaha təvəkkül etsinlər.”(Tövbə,51)

Insan, həyatının müəyyən dövrlərində bir sıra çətinliklərlə qarşılaşa bilər. Amma bu çətinliklər onu həyatdan küsməyə, ruh düşkünlüyü yaranmasına, sarsılmasına, psixalogiyasının korlanmasina, özünün bədbəxt, işə yaramaz və fərsiz olmasi kimi düşüncələrə gətirib çıxarmamalıdır. Çünki bura imtahan dünyasıdır və burada insanlar müxtəlif vasitələrlə Allah təala tərəfindən imtahana çəkilirlər. Belə olduğu halda başına gələn sıxıntıdan dolayı sızlanma! Bəlkə də bu çətinliklər səni dahada gucləndırəcək və bəlli bir zamana qədər sənin sərmayən olacaqdır.

Biz onları yeri gəldikcə malları,övladları və canları ilə sınayacağıq ki,hansının həqiqi,hansının yalançı mömin olduğunu ayırd edıb bılək.(Ənkəbut2)

Unutmamaq lazımdır ki yaşadığımız həyatda ideal insan yoxdur və məncə buna ehtiyac da yoxdur. Çünki insan istəyərək və ya istəməyərək günah işləmək, xəta etmək kimi mənfi sifətlərdən xali (uzaq) deyildir və bu fitrətdən-yəni yaradılış olaraq onun təbiətində təzahür edən bir əlamətdir. Ağıllı insan öz səhvindən nəticə çıxartmağı bacaran və onu bir daha etməmək üçün əlindən gələn bütün səyi ortaya qoyan insandır. Hər bir insan yaşadığı dünyada xoşbəxt olmağın yollarını axtarmalıdır. Bu isə ilk növbədə Allah Təalaya yönəlməklə və onun yazdığı qədərə tabe olmaqla mümkündür!

Uca Allah Zariyat surəsinin 56-cı ayəsində belə buyurur :Mən cinləri və insanları yalnız Mənə ibadət etmək üçün yaratdım!

Səbr edərək və namaz qılaraq Allahdan yardım istəyin. Cünki, bu ikisi həyatın enerjisi, yolun azuqəsi, ümidin qapısı və qurtuluşun açarıdır! Kim səbrə və namaza davam edərsə qopmaq bilməyən bir ipə sarılmış olar ki bu ipin ucunda Allah sevgisi, günahlardan təmizlənmə və ən böyük nemət olan Cənnət vardır! Bütün ağıllı insanlar, xoşbəxt olmaq üçün elm, şan-şöhrət, vəzifə, pul və sairə bu kimi vasitələrin arxasınca qaçarlar. Bunların içində ən xoşbəxt olanlar isə iman sahibi olan insanlardır. Uca Allah müqəddəs kitabımızda buyurur:

”Şübhəsiz ki qəlblər yalnız Allahı anmaqla rahatlıq tapar”(Rad surəsi,28)

Ən böyük nemətlərdən biri; qəlbin xoşbəxtliyi, hüzuru və sabitliyidir. Qəlbdəki xoşbəxtlik zehnin stabilliyinə və daxili hüzura səbəb olur. Xoşbəxtliyin tədris olunan bir sənət olduğunu söylədilər. Ona necə yetişəcəyini və necə əldə edə biləcəyini bilən bir insan, həyatın gözəlliklərindən, dolanışığın yollarından və ətrafındakı nemətlərdən necə yararlanacağınıda bilir. Xoşbəxtlik axtarışındakı ən təməl nöqtə dözüm gücüdür. O fırtınalarla sarsılmaz, xoşagəlməyən hadisələr qarşısında təsirə məruz qalmaz, sadə şeylərdən narahat olmaz. Qəlbinin gücü və təmizliyi ölçüsündə içi aydınlanar və xoşbəxt olar.

Xarakter zəifliyi, çətinliklərə qarşı müqavimətsizlik, sızlanma, narahatçılıq, qəm, kədər, qüssə-bütün bunlar insanın xoşbəxt olmasina mane olan vasitələrdir. Özünü səbrə və dözümə alışdıran insan xoşagəlməyən hadisələr qarşısında tez sarsılmaz və sıxıntıya girməz!

Xoşbəxtliyin düşmənlərindən biri də baxış açısı, düşüncə darlığı, sadəcə özünü düşünmək və dünya və içindəkiləri isə unutmaqdır.

Allah Təala öz düşmənlərini tanıdarkən belə buyurur:

Onlar ancaq özlərini düşünərlər!(Ali İmran 154)

Bəzi insanlar sanki bütün varlığın öz içlərində olduğunu zənn edər, başqalarını düşünməz, başqaları üçün yaşamaz və başqalarına önəm verməzlər. Halbuki, özümüzlə məşğul olarkən dərdlərimizi və kədərlərimizi unutmaq üçün bəzən də özümüzdən uzaqlaşmağımız lazımdır. Beləcə iki qazancimiz olacaqdir. Buraxdığınız səhvlər haqqında düşünün, ancaq peşmançılıq hissi ilə yox, bir daha həmin səhvlərə yol verməmək üçün həmin anlardan nəticə çıxarın.

"İnsanın qiyməti etdiyi saleh əməllərlə ölçülür.” Bu söz Hz Əliyə aiddir. Mənası isə budur: İnsanın həqiqi dəyəri; elm, əxlaq, ədəb, mərifət, ibadət və cömərtlikdir. Yoxsa onun şəkli, boyu, əndamı, şan,şöhrət və vəzifəsi deyildir.

Xoşbəxt ola bilməyin ən başlıca səbəblərindən biridə şükr edən bir qəlb, zikr edən bir dil və səbr edən bir bədənə sahib ola bilməkdir. Bununla yanaşı insan öz Rəbbinə lazımı səviyyədə şükr edə, onun bəxş ettiyi sonsuz nemətlərin fərqinə vara bilməsi, hüzurlu, rahat və sevinc dolu bir həyat yaşaya bilməsi üçün hər zaman maddi yaxud mənəvi olsun özündən daha pis vəziyyətdə olan insanlara baxmalıdır. Misal üçün bir örnək verim: Uca Rəbbimiz maddi durumu yaxşı olmayan və bundan dolayı narazı olan insana ey qulum, dünyanın bütün nemətlərini önünə sərsəm və buna müqabil sənə bəxş ettiyim iki gözünün nurunu səndən alsam desə məgər hansı insan buna razı olar ? Əminəm ki heç bir insan bunu qəbul etməz. Bu o deməkdir ki bütun dünyanın sərvəti Rəbbimizin bizə bəxş ettiyi bir göz dəyərində belə deyildir.

Mən sənə xoşbəxtlik mövzusunda alimlərin elmini, hikmət sahiblərinin hikmətli sözlərini və şairlərin hikmətli sözlərini toplayıb gətirsəm də sən onu dadmaq, qazanmaq, axtarib tapmaq əzm və şücaətini göstərmədikcə xoşbəxt ola bilməyəcəksən. son olaraq fiziki məhdudiyyətli bir fərdin nümayəndəsi kimi sizlərə bu tövsiyyəmi vacib və yerində hesab edirəm:

Vücudunda deyil, mənəviyyatında, düşüncəsində, baxışlarında və vicdanında qüsurun var olması insan üçün ən böyük bədbəxtlikdir.Əlilliyi olan insanlar bilməlidirlər ki Uca Allah yaradılanların ən şərəflisi olan hər insana fərqli qabiliyyətlər vermişdir. Önəmli olan ən vacib amil insanın daxilində olan bu qabiliyyəti kəşf edib üzə çıxara bilməsidir.

Bu aləmdə şirinlə acı, pislə yaxşı, xeyirlə şər iç-içədir. İnsanın sahib olduğu və ya olmadığı hər şey bir imtahan vəsiləsidir. Varlı və ya kasıb, sağlam yaxud xəstə olmağa da eyni gözlə baxa bilərik. Bu düşüncəyə görəAllah qatında və insanların yanındakı üstünlük varlı yaxud gözəl və yaxud da şan-şöhrət və vəzifə sahibi olmaqla deyildir. Üstünlük elmlə, ibadətlə, təqva (Allahdan həya edib çəkinmək) ilədir. Bu minvalla da hər insan boş durmamalı, səy göstərməli, çalışmalı və daxilində olan potensialı üzə çıxartmaq üçün əlindən gələni etməlidir. ”Allah rəsulu (sallallahu aleyhi və səlləm)”Allah sizin surətlərinizə və mallarınıza baxmaz,lakin qəlblərinizə və əməllərinizə baxar” deyə buyurmuşdur.(Müslim, Birr 34).

Samir İmanov

Sumqayıt