"Günəşli” yatağında baş verən hadisə Azərbaycan tarixinin ən dəhşətli faciələrindəndir. Hadisə zamanı 32 nəfər xilas edilib, 6 nəfər həlak olub. İtkin düşən 25 neftçinin axtarışları hələ də davam edir.

Faciənin miqyası o qədər böyük idi ki, ölkə başçısı "Günəşli” yatağında baş vermiş faciə nəticəsində həlak olan və itkin düşən neftçilərin xatirəsini yad etmək üçün dekabrın 6-da ölkədə matəm elan etdi .

Müstəqilliymizin 23 ili ərzində ölkə tarixinin səhifələrində matəmlərin sayı yetərincədir. Müxtəlif səbəblərdən baş verən bu faciələrdə 100-lərlə vətəndaşımız dünyasını dəyişib. 

AzVision.az Azərbaycanda matəm elan olunan günləri təqdim edir. 



`Qara Yanvar`.. İlk faciə Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda baş verdi. 1990-cı ilin yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə Sovet Ordusunun Azərbaycanda həyata keçirdiyi qətliamda 147 nəfər öldürüldü, 744 nəfər yaralandı, 841 nəfər qanunsuz həbs olundu, onlardan 112 nəfəri SSRİ-nin müxtəlif şəhərlərinə aparılaraq həbsxanalarda saxlanıldı. Hərbi qulluqçular tərəfindən 200 ev və mənzil, 80 avtomaşın, o cümlədən təcili yardım maşınları dağıdıldı, yandırıcı güllələrin törətdiyi yanğınlar nəticəsində külli miqdarda dövlət əmlakı və şəxsi əmlak məhv edildi. Həmin vaxt ölkədə matəm elan olundu.



1991-ci il noyabrın 20-də isə Azərbaycanın dövlət və hökumət adamlarını daşıyan vertolyotun Dağlıq Qarabağ ərazisində vurulması ilə bağlı ölkədə matəm elan edilib. Həmin hadisədə Azərbaycanın dövlət katibi Tofiq İsmayılov, baş nazirin müavini Zülfü Hacıyev, dövlət müşaviri Məhəmməd Əsədov, baş prokuror İsmət Qayıbov, prezidentin mətbuat katibi Osman Mirzəyev, dövlət-hökumət xadimləri Vaqif Cəfərov, Vəli Məmmədov, Qurban Namazəliyev, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti hüquq-mühafizə, təhlükəsizlik orqanlarına başçılıq edən rusiyalı generallar, telejurnalist Alı Mustafayev və başqa şəxslər daxil 20-dən çox adam həlak olub.



Üstündən üç ay keçməmiş daha böyük faciə - Xocalı Soyqırımı yaşandı. 26 fevral 1992-ci il. Cinayətkar erməni qoşunlarının vəhşiliyi nəticəsində Xocalı əhalisindən 613 nəfər öldürüldü, 487 nəfər şikəst oldu, 1275 nəfər dinc sakin - qocalar, uşaqlar, qadınlar əsir götürülərək ağlasığmaz erməni zülmünə, təhqir və həqarətlərinə məruz qaldılar. 150 nəfərin taleyi hələ də məlum deyil. Xocalı faciəsində 8 ailə bütövlükdə məhv edildi, 24 uşaq hər iki valideynini, 130 uşaq isə valideyinlərindən birini itirdi. Soyqırım elan olunan Xocalı qətliamı zamanı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev 1 mart 1994-cü ildə bu haqda xüsusi Fərman imzaladı. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin Qərarı ilə 26 fevral "Xocalı soyqırımı və milli matəm günü" elan olundu, bu barədə bütün beynəlxalq təşkilatlara məlumat verildi. 25 fevral 1997-ci ildə "Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə sükut dəqiqəsi elan edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyev tərəfindən Fərman verilib. 



1994-cü ilin Novruz bayramı da millətimiz üçün qara gəlib. Belə ki, martın 19-da Bakı metrosunun "20 Yanvar” stansiyasında baş verən terror aktı 14 nəfərin həyatına son qoyub. İstintaq tədbirləri zamanı müəyyən edilib ki, terror aksiyasını Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarının rəhbərliyi ilə separatçı "Sadval” hərəkatı təşkilatının üzvləri həyata keçirib.



Növbəti matəm yenə də 1994-cü ildə Bakı metrosunda törədilən terrora görə elan edilib. Əsirlikdə olarkən Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarının məxfi əməkdaşlığa cəlb edərək terror aksiyası həyata keçirmək tapşırığı ilə Azərbaycana göndərdiyi Azər Salman oğlu Aslanov 1994-cü il iyulun 3-də "Gənclik” stansiyasında partlayış törədib. Hadisədə 13 nəfər həlak olub.



1995-ci ildə anoloji terror hadisəsi Bakı metrosunda törədilib. Belə ki, 1995-ci il oktyabrın 28-də metronun "Nərimanov” və "Ulduz” stansiyaları arasında, rəsmi məlumata görə, qəza baş verib. Hadisədə 300-ə qədər adam həlak olub. Bu qəza "Ginnesin Rekordlar Kitabı"na ən dəhşətli metro qəzası kimi düşüb. Prezident Heydər Əliyevin göstərişi ilə ölkədə 3 gün matəm elan edilib. Beləliklə, ilk dəfə 1967-ci ildə "Ginnesin Rekordlar Kitabı"na Şərqdə ilk metro kimi düşən Bakı metropoliteni, bu dəfə faciənin böyüklüyünə görə tarixə düşüb.



Yeddinci matəm: Azərbaycanın müstəqillik tarixində baş verən ən böyük aviasiya qəzası 1995-ci il dekabrın 5-də qeydə alınıb. Həmin gün Naxçıvan-Bakı reysi ilə hərəkət edən "Tu-134” sərnişin təyyarəsi Naxçıvan hava limanından havaya qalxdıqdan bir neçə dəqiqə sonra açıq sahəyə düşərək tamamilə yanıb. Qəzada 4 heyət üzvü və 48 sərnişin həlak olub. 

Sonradan Rusiya və Azərbaycan ekspertlərindən ibarət beynəlxalq komissiya belə qənaətə gəlib ki, qəza "Tu-134”-ün mühərriklərindən birinin nasaz olması və pilotların qəza enişi zamanı səhvə yol verməsi səbəbindən baş verib.



Səkkizinci matəmdən 13 il vaxt keçir. 2002-ci il oktyabrın 22-də Qazaxıstanın Aktau limanından Bakı istiqamətində üzən, Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinə məxsus "Merkuri-2" bərəsi batıb. Qəza nəticəsində gəmidəki 50 nəfərdən 41-i suda boğulub, cəmi 9 nəfər xilas edilib. Bu, Azərbaycanın gəmi nəqliyyatı tarixində ən böyük qəza idi.



Doqquzuncu matəm Azərbaycanın üçüncü prezidenti Heydər Əliyevin vəfatı ilə bağlı olub. Heydər Əliyev 2003-cü il dekabrın 12-də dünyasını dəyişib. O zaman müasir Azərbaycan tarixində ən uzunmüddətli - 7 günlük matəm elan edilib.