"Uşaqpulu bərpa edilməli və ən azı 7 yaşına qədər verilməlidir”.
Azərbaycanda hər dünyaya gələn uşağa görə ailəyə 75 manat müavinət verilir. Bir dəfə verilən bu pul o qədər azdır ki, heç körpənin bir aylıq bezinin xərcini belə ödəmir. Xarici ölkələrdə, məsələn, qonşu Rusiyada bu məbləğ 400 dollardan artıqdır. Ailədə uşaqların sayı artdıqca bu pulun da həcmi artır. Bundan əlavə, hökumət hər bir uşağa 18 yaşınadək müavinət verir. Ukraynada ailədəki birinci uşağa görə ödənilən məbləğ 1800 dollardır. Uşaqların sayı artdıqca müavinətin məbləği də 2 dəfə artır.
Avropada bu məbləğ daha yüksəkdir. Britaniya vətəndaşı olan uşaqlara hökumət ayda təxminən 150 funt sterlinq pul ayırır. Birdəfəlik müavinət isə 500 funt sterlinqdən artıqdır. Ərəb ölkələrində bu rəqəmlər fantastikdir. Latviyada hər doğulan uşağa görə ailəyə 560 avro müavinət verilir.
Avstriyada birinci uşağın 10 yaşına qədər ailə hər ay 130 avro, 19 yaşına qədər 153 avro, ikinci uşağa görə müvafiq olaraq 144 və 165 avro, üçüncü uşağa görə 166 və 188 avro, dördüncü uşağa görə isə 181 və 203 avro müavinət alır. Uşaq ali məktəbə qəbul olunduğu halda müavinət 27 yaşa qədər ödənilir.
Almaniyada 3 yaşına qədər hər bir uşağa ayda 270 avro pul verilir. Uşağın bir yaşından isə onun adına ipoteka krediti sənədləşdirmək mümkündür. Fransada hətta uşaq dünyaya gəlməmiş anası ona görə müavinət alır. Belə ki, birinci hamiləliyin 5-ci ayından uşağın 3 aylığına qədər 109 avro, ikinci uşağı gözləyən anaya isə 130 avro müavinət verilir. Əgər ailədə üçüncü uşağın doğulması gözlənilirsə, onda hamiləliyin dördüncü ayından uşağın 3 yaşına qədər ailə dövlətdən 975 avro pul alır. Bundan əlavə, hər bir uşaq 18 yaşına qədər dövlətdən müavinət alır. İki uşaq üçün bu, 680 avro, üç uşaq üçün 1550, dörd uşaq üçün 2420, beş uşaq üçün 3300 avro təşkil edir. Əgər uşaqların sayı altıdan çoxdursa, onların hər birinə görə 870 avro ödənilir. 10 yaşdan 15 yaşa qədər olan uşaqların hər biri üçün əlavə 192 avro, 15 yaşdan yuxarı uşaqlar üçün isə əlavə 339 avro pul ödənir.
ABŞ-da hər uşağa görə aylıq müavinət təxminən 680 dollar təşkil edir. Hər ştatda bu göstərici bir qədər fərqli ola bilər.
İsveç hökuməti isə hər uşağa görə 185 dollar müavinət ödəyir. Bu müavinət uşağın 18 yaşına qədər ödənilir. Üçdən artıq uşağı olan ailələr üçün əlavə müavinət də nəzərdə tutulub.
İsrail dövləti isə birinci uşağa görə 325 dollar, əkizlərə görə 1600 dollar birdəfəlik müavinət ödəyir. Əgər uşaqlar üçəm olsa, bu məbləğ 2500 dollara qədər artır. Hər uşağa görə isə ayda 180 dollar müavinət verilir. Boşanmış ailələrdə bu göstərici 725 dollar təşkil edir.
Finlandiyada isə hər doğulan uşağa görə anaya bir neçə yüz avroluq paket təqdim edilir. Bu paket bir yaşına qədər uşağın bütün xərclərini ödəyir.
Polşada uşağın 18 yaşına qədər dövlət ailəyə hər ay 125 dollar pul verir.
İsveçrədə isə bu göstərici 345 dollar təşkil edir. Avstraliyada isə hər bir uşaq 18 yaşına qədər dövlətdən 540 dollar pul alır.
Ölkəmizdə isə qeyd edildiyi kimi yalnız uşaq anadan olanda 75 manat verilir, hər ay verilməli olan uşaqpulu isə çoxdan ləğv edilib. Uşaq pulundan hər kəsin yararlana bilməməsi, yardımların ünvanlılıq prinsipilə əlaqələndirilir. Milli Məclisin sosial siyasət komitəsinin sədr müavini Musa Quliyev deyir ki, hər bir uşağa verilməli olan uşaqpulunun əvəzində hökumət, imkansız ailələrə dövlət yardım göstərir: "Hər bir dövlətin öz sosial müdafiə modeli var. Azərbaycanda dövlətin ehtiyacı olan ailələrə müavinət verilir. İranın, Rusiyanın, Türkiyənin və Avropanın modeli fərqlidir. Bizdə vəsait hesabı ilə götürəndə uşaq pulundan 10 dəfə də artıq ünvanlı sosial yardıma dövlət vəsait xərcləyir.Uşaq pulu yalnız körpə uşağı olan ailələrə verilir. Uşağı olmayan yoxsul ailələr isə kənarda qalır. Ona görə də biz sosial müdafiənin ünvanlılıq prinsipini əsas götürmüşük ki, ailənin ehtiyaclarına görə yardımlar verilsin. Baxmayaraq ki, orada uşaq da var, böyük də var, uşağı olmayan ailə də var. Ailənin ehtiyacı varsa, hər bir halda adambaşına düşən aylıq gəliri, yaşayış minimumundan aşağıdırsa, ona ünvanlı sosail yardım tələb olunur.”
Millət vəkili Azərbaycan modelinin daha uğurlu olduğunu hesab edir: "Biri varlı ailədir, yaxşı gəliri var və 2 uşağını rahat saxlaya biləcəksə, dövlətin ona verəcəyi 100 manata ehtiyacı da yoxdursa, uşaq pulu niyə verilməlidir ki? Bu mənada hesab edirəm ki, Azərbaycan modeli daha doğru modeldir.”
İqtisadçı ekspert Vüqar Bayramov isə fərqli düşünür. V. Bayramov orta məktəb yaşına qədər uşaq pulunun verilməsinin vacibliyini vurğulayır: "Uşaq pulu elə məbləğdə olmalıdır ki, gənc ailələri daha çox ailədə uşağa sahib olmağa stimullaşdıra bilsin. Baxmayaraq ki, Azərbaycan əhalisi təbii artıma görə Avropada ən yüksək artıma malik olan ölkələrdən biridir. Bununla yanaşı, etiraf etmək lazımdır ki, əvvəlki illərdən fərqli olaraq Azərbaycanda 2 uşaqlı ailələrin sayı minuma enib. Eyni zamanda ailələrin çoxunda uşaqların sayı 1 və ya 2-dir.”
Ailələrdə uşaqların sayının artırılması, xüsusən də qızların sayının artırılması üçün uşaq pulunun bərpa edilməsinə ehtiyac var: "Nəzərə alsaq ki, ailələrdə doğulan uşaqların çox qismi oğlanlardır. Biz təklif edirik ki, qız uşaqları üçün təklif edilən məbləğ daha çox olsun. Bu da ailələrdə qız uşaqlarının sayını artıracaq və stimul yaradacaq. Uşaqpulu bərpa edilməli və ən azı 7 yaşına qədər verilməlidir.” (analitik.az)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
