Küçə şahmatı anlayışının tarixi çox-çox əvvələ gedib çıxır. Bir çox ölkələrdə bu şahmat oyununu indi də oynayırlar. Sumqayıtda da bu ənənə yaşamaqdadır.
Şahmat oyunundan baş çıxardan və hətta çıxartmayan bilir ki, bu oyunu adətən masa arxasında oturaraq sakit abu-havada oynayırlar. Amma Sumqayıt sakinləri qoyulan bu qayda-qanunu yerli-dibli təkzib edir. Onlar havanın xoş olmasından istifadə edərək, demək olar ki, hər gün parklarda quraşdırılan şahmat lövhələrində əsil çempionatlarını keçirirlər. Həcmdə və çəkidə klassik şahmat fiqurlarını dəfələrlə keçən bu fiqurları yerindən tərpətmək üçün fiziki hazırlıqlı olmaq da gərəkdir. Misal üçün, Allahverdi Mahmudov küçə şahmatını oynamaqdan ötrü Novxanı kəndindən bura üz tutur.

"Masa arxasında oturub variantları sayırsan. Nisbətən yorğunluq hiss edirsən. Burda, təmiz havada hərəktdə olursan deyə yorğunluq hiss etmirsən”, – deyə şahmat həvəskarı Allahverdi Mahmudov bildirib.

Təmiz hava, zehnin işləməsi, fiziki iş. Bütün bunlar şahmat həvəskarlarını qorxutmur. Amma deyirlər ki, küçədə oynanIlan şahmat oyununun mənfi cəhəti də var. O da, oyunçulara qıraqdan olan müdaxilədir.

Şahmat həvəskarı Əlövsət Mehdiyev deyir ki, əsəbi olduğuma görə, oynamıram, çünki oyun zamanı kənarda olunan müdaxilələrə səbrim çatmır. 

Bütün idman növlərində olduğu kimi bu oyunda da bir qalib olur. Bu dəfəki oyunda uduzan heç də məyus görsənmir. Çünki mütləq şəkildə növbəsi çatdıqda, yenidən bu lövhə arxasına keçərək sözün əsil mənasında "at oynadacaq”.

"Şahmatla gənc yaşlarımdan məşğul olmağa başlamışam. O vaxtdan da buna marağım böyükdür. Demək olar ki, hər gün bura gəlib şahmat oynayıram”, – deyə şahmat həvəskarı Təbriz Aslanov vurğulayıb. 

Hər halda, küçələrdə, parklarda quraşdırılan bu şahmat oyununa şəhərdə maraq böyükdur. Siz də yolunuzu bu tərəflərdən salsaz mütləq ayaq saxlayıb, ağ qara fiqurların aləminə baş vurun. Ağın qaranın üstündə və ya qaranın ağın üstündə qalibiyyət çalıb-çalmadığı vacib deyil. Vacib olan bu fiqurların arxasında duran şahmat həvəskarının zehni və qəlbidir.