Sumqayıt gözəl və unikal şəhərdir. ''Gənclər şəhəri''nin
özünəməxsus prinsip, dəyər və ənənələri var. Bunu yalnız şəhərin öz sakinləri
yaxşı bilir və anlayır. Bir vaxtlar multikulturalizm ənənələri olan bu şəhərdə
çoxsaylı millətlərin nümayəndələri yaşayıb.
İndi isə Sumqayıt daha da böyüyüb, çiçəklənib
və inkişaf etməkdədir. Şəhər əhalisi regionlardan gələnlərin hesabına da xeyli
artıb. Sumqayıtlılar şəhərini çox sevirlər və məhz burada daha çox rahatlıq
tapdıqlarını deyirlər. Şəhər sakinləri təzə Sumqayıtı sevdikləri qədər, köhnə
Sumqayıta da çox bağlıdırlar. Onların şəhərin hər bir xiyaban, küçə və
dalanında öz xatirələri var. Və bu şəhərdə elə yerlər var ki, onları yalnız
köhnə - əsl sumqayıtlılar bilir. Maraqlı olduğunu nəzərə alaraq şəhərdə hər bir
köhnə sumqayıtlının tanıdığı 10 yeri təqdim edirik.
"Əyri dom” - Bu bina Nəriman Nərimanov
küçəsində xüsusi layihə əsasında tikilib. Sumqayıtın ən görkəmli, otaqlarının
genişliyi ilə seçilən binası olub. Sonralar bina yarım metr əyildiyi üçün onu
hasara alıblar və binanın əvvəlki vəziyyətini qaytarmaq üçün çoxsaylı
mütəxəssislər onun üzərində "baş sındırıblar”. Nəticədə qərara gəliblər ki,
orada yaşayan əhali köçürülsün, bina isə ya altına dinamitlər qoyularaq
partladılsın, ya da xüsusi mexanizm vasitəsilə sökülsün. Lakin bəziləri Sankt-Peterburqda
da bu tipdə əyri binaların olduğunu və oradan mütəxəssis gətirilərsə, bu işin
həll ola biləcəyi fikrini irəli sürüb. Mütəxəssis gəlib və müəyyən yoxlamalar
apardıqdan sonra binanın əyriliyini düzəltmək üçün altına beton tökülüb.
Buna baxmayaraq müəyyən müddət orada əhalinin yaşaması üçün yarana
biləcək təhlükədən ehtiyat edərək bina hasara alınıb. Sonradan mütəxəssislər
şəhər rəhbərliyini əmin edib ki, binada heç bir problem yaranmayacaq və
o, şəhərin ən dözümlü binalarından biri olacaq.
"14 mərtəbə" - Bu bina Sumqayıtın ilk 14
mərtəbəli binası olub. Əbəs yeri deyil ki, Sumqayıtda bina adı çəkiləndə, ağıla
ilk öncə 14 mərtəbə gəlir. Hələ bir vaxtlar bina sakinlərini köçürüb tikilini
otel etmək planları da vardı. Sonra nədənsə rəhbərlik bu fikirdən daşındı.
Hazırda 14 mərtəbə Sumqayıtda ən gözəl binalardan sayılır.
"Sülh göyərçini"abidəsi -
Sumqayıt şəhərində qeyri-adi memarlıq abidəsi, şəhərin əsas rəmzi hesab olunur.
Sumqayıt şəhərinin sülh və əmin-amanlıq şəhəri olmasını simvolizə edir. Abidə
1978-ci ildə dənizkənarı parkda ucaldılıb və betondan tökülüb. Alçaq səthi
postament üzərində yerləşdirilən göyərçin heykəli qanadlarını açaraq sanki
uçmağa hazırlaşan vəziyyətdə icra olunub. Müəllifləri Sumqayıt şəhərinin
rəssamı Vaqif Nəzirov və rəssam-heykəltəraş Asim Quliyevdir. Abidə 2008-ci ilin
yanvar ayının 5-də rekonstruksiya edilib. Nəsimi adına Mədəniyyət və İstirahət
parkında yerləşən "Sülh göyərçini" abidəsi sumqayıtlıların sevimli
istirahət guşəsidir.
"8 mərtəbə" - Sumqayıtda tikilən ilk 8
mərtəbəli binadır. Sülh küçəsində, dənizkənarı parkın yaxınlığında - ideal bir
yerdə tikilib. Altında uzun illərdir ki, stomatoloji poliklinika fəaliyyət
göstərir.
"Ulduz abidəsi" - İkinci dünya
müharibəsi iştirakçılarının şərəfinə ucaldılan abidə olub. Üzərindəki beş ulduz
müharibə - 1941-45-ci illərin hər bir ilini simvolizə edirdi. Sonrada ərazidə
Şəhidlər xiyabanı salındı və beş guşə səkkizguşəli "şəhidlər abidəsi” ilə əvəz
olundu. Bir neçə il sonra isə ümumiyyətlə söküldü, yerində yeni - uzunsov bir
abidə ucaldıldı. Hələ də sumqayıtlılar bura ''Ulduz''un yanı deyirlər. Bu ərazi
də şəhər sakinlərinin sevimli gəzinti yerlərindən sayılır.
"Sputnik” - SSRİ dövründə mağazalara rus
dilində adlar verirdilər. Sülh küçəsində beş mərtəbəli binanın altında "Sputnik”
adında mağaza yerləşdiyi üçün o vaxtdan sumqayıtlılar bu ərazini
"Sputnikin yanı” adlandırıblar. Küçənin bu hissəsində avtomobil saxlanması
qadağan edildiyindən ərazidə yerləşən dükan və mağazalar da passivləşib,
əvvəlki gücü ilə işləyə bilmir. Amma şəhərin bu hissəsi hələ də sutkanın əsas
vaxtlarında insanların ən çox hərəkət etdiyi hissələrdəndir.
''Dejurnıy'' - Növbətçi mağazası. SSRİ
dövründə Sumqayıtda ilk ərzaq mağazası idi ki, gecə saat 11-ə qədər işləyirdi.
O vaxtlar 24 saat işləyən mağazalar yox idi və gec saatlara qədər oyaq olan
insanlar gündəlik qida məhsullarını məhz bu mağazadan əldə edə bilərdilər. İndi
də ərazi Sumqayıtın ən gözəl yerlərindən sayılır və bu dairədəki bir neçə
tarixi bina şəhərə xüsusi görkəm verir.
"Heydər Əliyevin heykəli" - Əvvəllər Sülh küçəsində
yerləşən bu heykəl indi orada olmasa da, marşrut avtobusları ilə bu əraziyə
gələn hər kəs hələ də sürücüyə: "Babanın heykəlininin yanında saxla” - deyə,
müraciət edirlər. Heydər Parkında aparılan abadlıq quruculuq işlərindən sonra
heykəl ulu öndərin adını daşıyan parkda qoyuldu.
"Qağayı” abidəsi - Abidə 1964-cü ildə, Sumqayıtın
15 yaşının olması münasibətilə şəhərin girişində ucaldılıb. Üzərindəki qağayı
isə şəhərin dənizlə yaxınlığını göstərir. Memarı Süleyman Hacıyev olan 13
metrlik bu abidə bir neçə dəfə restavrasiya olunub və hazırda 24 blokdan
ibarətdir.
"Priçal” (Batmış gəmi)
– Köhnə sumqayıtlıların ən yaxşı tanıdığı yerlərdən biridir. İnsanlar bura
balıq yeməyə, yaxud balıq tutmağa gəlirlər. Hazırda həmin ərazidə gəmilərin
saxlanılması üçün liman tikilir. Payız aylarında oradan Novxanıya gəzinti
gəmilərinin hərəkəti nəzərdə tutulub.
Sizi yalnız köhnə sumqayıtlıların tanıdığı
10 yerlə tanış etdik. Bunlardan əlavə Sumqayıtda bir neçə market də var ki,
onların adından avtobus dayanacağı kimi istifadə olunur. Bu hal hətta şəhərimizə gələn qonaqlarda da təəccüb
doğurur. Bunlara misal olaraq Elmar
(Elmarın kruqu), Səməd və Pioner marketləri
göstərmək olar.
Hələlik bu qədər. Xeberle.com olaraq sumqayıtlılar üçün bu tipdə yazılara davam edəcəyik. Bizi oxumağa davam edin
Elnarə
Salamova
Xeberle.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.