Masanın üstündə milli ornamentli parçalardan tikilmiş canamaz dəsti,
müxtəlif ölçüdə çantalar, pulqabılar düzülüb.
"Açığı, bu parçaların xəstəsiyəm, çox bəyənirəm. Milli parçalardan hər
ölçüdə, hər fasonda çanta tikirəm. Qiyməti 10 manatdan başlayır, 30 manata, 50
manata da var. Amma təkcə çanta tikmirəm. Bax bu mənim öz ideyamdır. Canamaz dəstini
deyirəm. Ağ parçaya "Ya Əli” yazıb içərisinə qoyacam, öz əlimlə hazırladığım təsbehləri,
möhürü də əlavə edəcəm. Çox şeyi açıqlamaq istəmirəm”.
Dekorativ sənətlə məşğul olan Xuraman Səfərova sirlərini, sənətinin
incəliklərini, ideyalarını paylaşmağı çox da sevmir, özü demiş bu məsələdə bir
az qısqancdır. Bu haqda sonra. Əl işlərini isə bizə həvəslə göstərir: süfrələr,
milli geyimlər, araqçınlar, müxtəlif daşlardan hazırlanan bijuteriyalar, milli
elementlərlə bəzənmiş qənddanlar, suvenirlər...
"Dövlət bayrağımızı muncuqla yığmışam, amma hələ natamamdır. Onu şüşə
çərçivəyə salacam və üzərində "Qarabağ Azərbaycandır” yazılacaq. Belə bir
kompozisiya alınacaq. Bu da adi konfet qabıdır, bu yun çırpan qadındır, bu da dərzi
otağıdır, 30 manata yığıram bunu... Adi
konfet, peçenye qutusundan düzəltmişəm”.
Usta yan-yana sıralanmış sırğaları, qolbaqları göstərir: "Boyunbağılarına
baxın. Efirə çağırmışdılar. Modelyer Fəxriyyə Xələfova bu modeldən birini özünə
götürdü. Bu mənə məxsus ideyadır, başqa yerdə yoxdur çünki. Hərdən deyirlər ki,
bunu bir az ucuz sat. Deyirəm ki, pulsuz götür, amma sonra get Bakını gəz,
bundan tapsan gəl üstündə pay da verim. Mən öz işimdən əminəm. Daşlardan,
qaşlardan, muncuqlardan portret də yığıram. Onlardan birində prezident İlham
Əliyevlə xanımı Mehriban Əliyeva həkk olunub. Bu portreti özünə bağışlamağı
düşünürəm, yolunu axtarıram. Onu satmaq olmaz”.
Xuraman Səfərova dekorativ sənətlə 1998-ci ildən, 27 yaşından məşğul
olmağa başlayıb.
"O da peşəkar kimi yox. Sadəcə qızlarım var, onlara sırğa, qolbaq düzəldə-düzəldə
başladım. Qonum-qonşu, dost-tanış gördü, bəyəndi, aldı. Mən də həvəsə gəldim. Sonra
jurnallar aldım, ordan öyrənməyə başladım. İndi öyrənməyə nə var, ancaq o zaman
öyrənməyə yer də yox idi. Nə kitab-jurnal vardı, nə internet, nə də kurslar”.
Az sonra o, yaşadığı Sumqayıtda ilk sərgisini keçirir.
"Bakıdan nümayəndələr gəlmişdilər, işlərimi bəyəndilər. Orda diplom
da aldım. Məni Bakıya dəvət etdilər, keçmiş Lenin muzeyində, indiki Muzey mərkəzində
sərgilər keçirilirdi. Hər dəfə də diplomla, mükafatla qayıdırdım”.
Əl işlərini bəyənənlər, müştərilərisə tək Sumqayıtda, Bakıda deyil, həm
də Naxçıvan Muxtar Respublikasındadır.
"Özüm naxçıvanlıyam. Qızımın biri orda yaşayır, ailəlidir. Naxçıvanda
olanda eşitdik ki, sərgi keçirilir. Qızımla maraq üçün tədbirə getdik. Nə gizlədim,
ordakı işləri bəyənmədim. Yaxınlaşdım tədbirin təşkilatçılarına. Onlara işlərimin
fotosunu göstərdim. Məndən soruşdular
ki, sərgimizə qatılarsınız? Cavab verdim ki, məmnuniyyətlə. Həmin il birinci yerə
layiq görüldüm, diplom aldım. Ondan sonra hər il məni ora dəvət edirlər. Mən
orda həm baxış, həm də satış baxımından birinci yerdəyəm. Düzəltdiklərimin
çoxunu Naxçıvanda satıram. Orda 10 gün sərgi olanda illik qazancım çıxır. Bu il
də gedəcəkdim. Sentyabrın 27-də getməliydik. Elə biz havaya qalxanda xəbər gəldi
ki, müharibəyə görə sərgi təxirə düşür”.
X.Səfərova danışır ki, işinin konkret vaxtı yoxdur. Ona görə ayrıca
ofis icarəyə götürməyi düşünmür. Bəzən səhər o başdan işləməyə başlayır, bəzən
gecə yarıya qədər çalışır.
"Hətta işləməyəndə belə fikirləşirəm ki, əlimdəki daşlardan, parçalardan
nə hazırlayım. Bununla nəfəs alıram. Pandemiya olmasa işim çox yaxşıdır. Özümə,
əl işlərimə güvənirəm. İşimdən zövq alıram. Özümü işsiz təsəvvür etmirəm”.
X.Səfərova
İqtisadiyyat
Nazirliyinin, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin və Azərbaycan
Sahibkarlar (İşəgötürənlər) Təşkilatları Milli Konfederasiyasının dəstəyi ilə yaradılmış
Azərbaycan Sahibkar Qadınlar Assosiasiyasının üzvüdür.
O, bir qədər öncə ABŞ Beynəlxalq
İnkişaf Agentliyinin - USAİD-in azərbaycanlı xanımlar üçün təşkil etdiyi təlimə
də qatılıb. Burda biznes qurmağın, onu inkişaf etdirməyin yollarını öyrənib.
"Amerika təşkilatı da sağ olsun, mənə bu avadanlıqları verdi” – deyib
evin zalında düzülmüş tikiş maşınlarını göstərir.
"Onlarla dərzi kimi milli paltarlar, araqçınlar tikirəm. Təşkilat bizə
müxtəlif parçalar alıb. Onlardan fərqli şeylər hazırlamağı da düşünürəm. Naxış
maşını veriblər. Çay dəsmalına, süfrələrə müxtəlif naxışlar, sözlər yazacam. Məsələn,
"Mənimlə təmizlik yaxşıdır” və s.”
Usta bu təlimə təsadüfən qatıldığını söyləyir.
-
Mənə Sumqayıtın İcra Hakimiyyətindən dedilər ki, bu
təlimə qatıl, çox sevindim, çox şey öyrəndim orda.
-
Məsələn,
nə öyrəndiniz?
-
İlk baxışda adi görünə bilən, amma önəmli şeylər. Təlimdə
bizə neçə metr parçadan nələr hazırlamağın yollarını başa saldılar. Məsələn, bu
parçadan bir canamaz tikdim, ondan qalandan çanta hazırladım, ondan qalanından
pulqabı və burdan qalanları qurama döşəkçələr etdim. Yəni heç nə itkiyə getmədi.
Bir metr parçaya, məsələn, 8 manat verdim, bir canamaz hazırladım, nəticədə onu
20 manata satacam, 10 manata çantanı, 5 manata pulqabını satacam, bir metr
parçadan təxminən 35 manat gəlir əldə edəcəm. Bizə yardım edirlər ki, sabah ailəmizə
dəstək olaq, normal qazanc əldə edək.
Demişdik axı, Xuraman Səfərova əl işlərinə qarşı çox qısqancdır.
"Onları sosial mediada paylaşmıram, çox yayılmasını istəmirəm. Mənə
çox deyirlər bu sənəti öyrət. Öyrətmək istəmirəm, qısqancam... Yalan
danışmayacam. Yalnız iki qızıma, bir də bacıma öyrətmişəm”.
Amma ideyalarını bölüşməyi sevməyən bu xanım USAİD-in daha bir təklifinə
razılıq verib. Azərbaycanlı xanımlara təlim keçəcək. "O təşkilat mənə o qədər
şey öyrətdi ki, onlara "yox” deyə bilməzdim. Arada halallıq olmalıdır. Təlim
keçəcəm gənclərə. Amma bəzi sirləri də özümdə saxlayacam”.
Müsahibimizlə söhbətə burda son veririk. Bugünlərdə başı qarışıqdır.
Yeni sifariş götürüb, xarıbülbül broşu hazırlamalıdır. Bu işdə qızı yardım edəcək
ona, 20 günə 1000 ədəd broş hazırlamalıdır. "Yorulmayasanız” deyib
sağollaşırıq.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.