Prezident İlham Əliyev koronavirus (COVID-19) pandemiyasının və
bundan irəli gələrək, dünya enerji və səhm bazarlarında baş verən kəskin
dalğalanmaların Azərbaycanın iqtisadiyyatına, makroiqtisadi sabitliyə,
ölkədə məşğulluq məsələlərinə və sahibkarlıq subyektlərinə mənfi
təsirinin azaldılması ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında sərəncam
imzalayıb. Bu məqsədlə bir milyard manat vəsait ayrılıb.
Xeberle.com xəbər verir ki, ayrılan vəsaitin daha çox hansı
sahələrə sərf ediləcəyi və digər məsələlər barədə oxu.az-ın suallarını
İqtisadiyyat nazirinin müavini Sahib Məmmədov cavablandırıb:
– Bir neçə gün öncə Prezident İlham Əliyev bir milyard vəsait
ayrılması barədə sərəncam imzaladı. Həmin vəsaitin haraya xərclənəcəyi
barədə konkret yol xəritələri varmı?
– Bildiyiniz kimi, koronavirus pandemiyasından irəli gələrək, dünya
enerji və səhm bazarında kəskin dalğalanmaların ölkə iqtisadiyyatına, o
cümlədən, makroiqtisadi sabitliyin qorunub saxlanılmasına, ölkədə
məşğulluq məsələlərinə və sahibkarlıq subyektlərinə mənfi təsirlərini
azaltmaq məqsədilə Prezident İlham Əliyev tərəfindən növbəti tarixi
sərəncam imzalandı.
Bu sərəncamla ölkə Prezidenti bir daha Azərbaycan vətəndaşının,
sahibkarların yanında olduğunu təsdiq etdi. Sərəncamla 2020-ci ilin
dövlət büdcəsindən bir milyard manat vəsait ayrıldı. İşçi Qruplarının
yaradılması ilə bağlı Nazirlər Kabinetinə, İqtisadiyyat Nazirliyinə,
Maliyyə Nazirliyinə, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinə,
Mərkəzi Banka konkret tapşırıqlar verildi. Artıq İqtisadiyyat
Nazirliyində konkret tədbirlər planının hazırlanması istiqamətində işə
başlanılıb. Qısa müddət ərzində təkliflərimizi Nazirlər Kabinetinə
təqdim edəcəyik.
İqtisadiyyat Nazirliyinə verilən tapşırıqlardan biri koronavirus
pandemiyasının təsirindən zərər çəkmək ehtimalı olan iqtisadi fəaliyyət
sahələrin siyahısının, eyni zamanda, bu sahələrdə fəaliyyət göstərən
hüquqi şəxslərin, hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə
məşğul olan olmayan fiziki şəxslərin siyahısının hazırlanması üçün
meyarın hazırlanıb təsdiqlənməsidir.
Bundan başqa, nazirliyə pandemiyanın yaxın və orta müddətdə ölkənin
biznes mühitinə mənfi təsirinin azaldılması, iqtisadi artımın
dayanıqlılığının artırılması məqsədilə təkliflərin hazırlanıb Nazirlər
Kabinetinə təqdim edilməsi tapşırılıb. Eyni zamanda Nazirlik mütəmadi
olaraq, hüquqi və fiziki şəxslərin ehtimal olunan zərərinin məbləğını
müəyyən edib Nazirlər Kabinetinə məlumat verəcək.
Yeri gəlmişkən xüsusilə qeyd edim ki, vergi güzəştləti və
tətilləri, kredit şərtlərinin yumşaldılması və digər dəstək mexanizmləri
yalnız işini şəffaf quran, vergi öhdəliklərini vaxtında yerinə yetirən
sahibkarlara şamil olunacaq.
– İşçi qrupları yaradılıb. Onların fəaliyyət istiqamətləri necə
olacaq? Sənədlərin Nazirlər Kabinetinə təqdim olunması üçün nə qədər
müddət verilib?
– İqtisadiyyat Nazirliyində mütəxəssislər təkliflərin hazırlanması
istiqamətində işlər aparır. Müxtəlif iqtisadi fəaliyyət sahələrində
çalışan sahibkarlarla görüşlər keçirilir. Təkliflər toplanır və təhlil
olunur. Qısa müddət ərzində bu təkliflər Nazirlər Kabinetinə
göndəriləcək. Nəticədə, hazırlanan təkliflər ümumi tədbirlər planı ilə
təsdiq olunacaq və icrasına başlanılacaq.
Vurğulayım ki, Cənab Prezidentin Sərəncamı xarici iqtisadi şokla
mübarizədə Azərbaycan hökumətinin növbəti qabaqlayıcı tədbiri, xarici
şokun ölkə vətəndaşına təsirinin minimallaşdırılmasını təmin edəcək.
Təbii ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı qlobal iqtisadiyyatın bir
parçasıdır. Dünyada baş verən istənilən mənfi tendensiya ölkə
iqtisadiyyatından da yan keçmir. Həyata keçirilən tədbirlər xarici
şoklara reaksiya verilməsində, konkret tədbirlərin görülməsində vacib
rol oynayır.
Bunun üçün Azərbaycanda artıq xarici iqtisadi şokların ticarət və
tədiyyə balansına təsiri araşdırılıb və müxtəlif proqnoz ssenarilər
hazırlanıb. Zərurət olduqca sabitləşdirici paket reallaşdırılacaq.
– İlkin araşdırmalarda bu təsirlərin hansı sahələrdə daha çox olduğunu müəyyənləşdilib?
– Koronavirus pandemiyasının ilkin olaraq ticarət, iaşə obyektləri,
turizm və nəqliyyat sahələrinə təsiri gözlənilir. Digər sahələrə də
təsiri ilə bağlı araşdırmalar davam etdirilir. Hazırda kifayət qədər
geniş şəkildə təhlil aparılır.
Təsir ehtimalı olan sahələr üzrə güzəştlərin edilməsi istisna
deyil. Vergi ödənişləri və kredit şərtlərinin yumşadılması ola bilər. Bu
məsələlər hazırda müzakirə predmetidir və bu istiqamətdə iş gedir. Qısa
müddət ərzində tədbirlər planı çərçivəsində öz həllini tapacaq.
– Koronavirusla Mübarizəyə Dəstək Fonduna daxil olan vəsaitlər hansı sahəyə yönəldiləcək? Yalnız tibb, yoxsa?
– Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Ehtiyat Fondundan
Koronavirusla Mübarizəyə Dəstək Fonduna ilkin olaraq iyirmi milyon manat
ayrılıb. Bu prosesə artıq özəl sektor da qoşulub və maliyyə dəstəyi
göstərir.
Sərəncamda qeyd edilib ki, bu, səhiyyə sahəsində görülən işlərə
dəstəkdir. Eyni zamanda, bu sahəyə cəlb olunmuş səhiyyə işçilərinin
mükafatlandırılması məsələləri diqqətdə saxlanılıb. Sərəncamla ayrılan
vəsait də bütövlükdə bu virusla mübarizə və pandemiyanın təsirlərinin
minimuma endirilməsi məqsədi daşıyır.
– Bir neçə gün əvvəl sosial şəbəkələrdə marketlərdə məhsulların
tükənməsi ilə bağlı kütləvi paylaşımlar yer aldı. Əhali arasında panika
yarandı...
– Hökumətin həyata keçirdiyi siyasət ölkə iqtisadiyyatının
şaxələndirilməsi, qeyri-neft sektorunun dayanıqlı inkişafı, biznes
mühitinin davamlı olaraq yaxşılaşdırılması üçün zəmin yaradıb. Bu gün
kifayət qədər özünü təminetmə səviyyəsi yüksək olan məhsullarımız
istehsal olunur.
İxrac potensialımız da formalaşıb. Bu gün biz "Made in Azerbaijan”
brendi ilə xaricə kənd təsərrüfatı, sənaye, İKT və s məhsullar ixrac
edirik.
Bəzi psixoloji amillərin nəticəsidir ki, vətəndaşlarımız
marketlərdən müəyyən qədər artıq məhsul tədarük edirdilər. Bu proses
səngidi. Çünki vətəndaşlar gördülər ki, marketlərdə, onların
anbarlarında kifayət qədər ərzaq var. Anbarlar monitorinq olunur.
İstehsal da, idxal da var. Tam əminliklə deyə bilərik ki, bu barədə
panikaya düşmək üçün heç bir əsas yoxdur.
– Sahib müəllim, bəs valyuta ehtiyatımız barədə nə deyərdiniz?
– Bu gün bizim kifayət qədər strateji valyuta ehtiyatlarımız var.
Bu, qlobal və regional risklərin ölkə iqtisadiyyatına neqativ
təsirlərini neytrallaşdırmaq imkanı yaradır. Eyni zamanda, maliyyə
risklərinin qabaqlayıcı rejimdə idarə olunması üçün zəmin yaradır.
Strateji valyuta ehtiyatlarımız dövriyyədə olan manat kütləsinin
həcmindən beş dəfə, nağd manat kütləsinin həcmindən isə doqquz dəfə
çoxdur. Bu, o deməkdir ki, valyuta bazarının tarazlığının təmin
olunması, makroiqtisadi sabitliyin qorunması üçün fundamental
şərtlərdəndir.
Ölkəmizin iqtisadiyyatı dünyada baş verən xarici şoklara qarşı
maliyyə immunitetinə, təhlükəsizlik "yastığına” malikdir. Bu, həyata
keçirilən islahatlar nəticəsində formalaşmış potensialdır.
– Sosial şəbəkə istifadəçiləri və bəzi iqtisadi ekspertlər
pandemiya fonunda ölkə iqtisadiyyatında geriləmələr barədə
narahatlıqlarını ifadə edirlər. Sizcə, buna əsas varmı?
– Bu proses daxildə həyata keçirilən sosial-iqtisadi proseslə bağlı deyil. Qeyri-peşəkarların yaydığı dezinformasiyalardır.
Bəli, Azərbaycan iqtisadiyyatı qlobal iqtisadiyyatın bir
parçasıdır. Deyə bilmərik ki, bunun bizim iqtisadiyyata təsiri
olmayacaq. Hazırda Azərbaycan iqtisadiyyatına təsiri ehtimal olunan iki
amil var: biri pandemiyanın neqativ təsirləri, digəri neftin qiymətinin
ucuzlaşmasıdır.
Hazırda bu təsirləri minimallaşdırmaq üçün kompleks tədbirlər
həyata keçirilir. Əksər ölkələrlə müqayisədə, Azərbaycan bu virusun
yayılmasının qarşısını almaq üçün ilk günlərdən daha ciddi reaksiya
verdi. Çevik qərarlar qəbul olundu ki, ehtimal olunan itkilər minumuma
ensin.
Risklərin iqtisadiyyata təsirinin minimallaşdırılması üçün
tədbirlər davam etdirilir. Cənab Prezidentin son tarixi Sərəncamı
iqtisadi fəallığının artması istiqamətində atılan çox mühüm addımdır.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.