Bu gün Sumqayıtın 2 tanınmış şəxsinin doğum günüdür. Rejissor, publisist Ağalar İdrisoğlunun 66, fotoqraf Rasim Sadıqovun isə 60 yaşı tamam olur. Fəridə Rəhimlinin yazısını təqdim edirik:

Öz yolu ilə gedən sənətkar - Ağalar İdrisoğlu-66

Azərbaycan ədəbiyyatının, rejissorluğunun, jurnalistikasının tanınmış simalarından biri - Ağalar İdrisoğlunun doğum günüdür. O, 1950-cı ilin mart ayının 16-da Masallı rayonunun Digah kəndində anadan olub. Digah kənd 8 illik və Nəriman Nərimanov adına Masallı şəhər 2 nömrəli tam orta məktəbini bitirib. 1975-ci ildə Mirzə Ağa Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun (indiki Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti) dram və kino aktyorluğu fakültəsini, 1986-cı ildə isə Moskvadakı A.L.Lunaçarski adına Dövlət Teatr Sənənti İnsitutunun (indiki Beynəlxalq Teatr Akademiyası) rejissorluq fakültəsini bitirib.

16 yaşından bədii yaradıcılıqla, jurnalistika ilə məşğul olur. İlk miniatürləri və məqalələri 1966-67-cı illərdən "Azərbaycan pioneri” və Masallıda çıxan "Çağırış” qəzetlərində çap olunub. 45 ildir ki, peşəkar teatr sənətində çalışır. Bu vaxta qədər aktyor kimi 40-dan artıq rollarda oynayıb və rejissor kimi 120-dən çox bir-birindən maraqlı tamaşalara quruluş verib.

O, 25 il Sumqayıt Gənclər Xalq Teatrının, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev adına Ağdam Dövlət Dram Teatrının, Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Musiqili-Dram Teatrının, Azərbaycan-Dağıstan Beynəlmiləl Teatr Truppasının baş rejissoru, bədii rəhbəri, direktoru vəzifələrində işləyib. Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının katibi, idarə heyyətinin üzvü və Sumqayıt Bölgə Şöbəsinin sədri olub.

Nasir, daramatur, publisist, jurnalist kimi "Ramiz İslamoğlu sorağında”, "Sərhədsiz dünyamız”, "Ömrün akkordları”, "Şahidin şahidləri, şəhidləri”, "Qaranlığı yaran işıq”, "Bir alim ömrünün səlnaməsi” romanlarının, "Vicdan mühakiməsi”, "Ulu Tanrı və ağ gəmi əhvalatı”, "Bura Vətəndir”, "Kəfənini geymiş qoca”, "Ömür yolları”, "Teatr sənətinin aşiqi” povestlərinin, "Həyatin astanasında”, "Qonaq”, "İnan mənə”, "Məhkəmədən əvvəl məhkəmə”, "Şah İsmayıl”, "İmam Şamil”, "Çarəsiz oyun”, "Öz qanunları olan şəhər, "Hörümçək toru”, "Azadlığa gedən yol” və başqa pyeslərin, 20-dən artıq teatrlaşdırılmış tamaşalar üçün ssenarilərin, 50-dən çox hekayələrin, esselərin, elegiyaların, pritçaların, novellaların, 750-dən çox publisist yazıların, məqalələrin, oçerklərin, ressenziyaların, müsahibələrin müəllifidir.

Ağalar İdrisoğlunun "İnan mənə”, "Ən xoşbəxt gün”, "Məhkəmədən əvvəl məhkəmə və ya kəfənini geymiş qoca”, "Ramiz İslamoğlu sorağında və ya əkmə qəm ağacı”, "Dünya azərbaycanlıları” (müştərək), "Qaranlığı yaran işıq” ( Maarif Teymurla birgə), "Bir alim ömrünün səlnaməsi”, "Vicdan mühakiməsi”, "Dözə bilmədi” (Sadıq Murtuzayevlə birgə), "Könüllərdə yaşayan sənətkar” (müştərək) kitabları çap olunub. 10-dan çox topluda hekayələri, pyesləri, tərcümə etdiyi əsərlər çap olunub. Dünya xalqlarının 10 pyesini dilimizə tərcümə edib. Onun özünün yazdığı pyesləri və tərcümə etdiyi pyeslər Ağdam, Mingəçevir, Füzuli, Gəncə Dövlət Dram Teatrlarında, Sumqayıt Dövlət Musiqili-Dram Teatrında, Dövlət Gənclər Teatrında, keçmiş Sovetlər Birliyinin bir neçə Teatr-Studiyalarında tamaşaya qoyulub.

Ağalar İdrisoğlunun "İnan mənə” pyesi 1985-cı ildə Ümumittifaq gənc dramaturqlar müsabiqəsində 48 dramaturqun pyesləri arasında 3-cü dərəcəli mükafata layiq görülüb. "Şah İsmayıl” pyesi Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin 2010-cu ildə keçirdiyi müsabiqədə 34 pyesin içərisində 2-ci dərəcəli mükafata layiq gərülüb. (Birinci dərəcəli mükafat isə heç bir pyesə verilməyib. "İnan mənə” pyesi 1986-cı ildə SSRİ dramaturqlarının "Məhəbbət və başqaları” adlı antologiyası kitabında çap olunub. Onun quruluş verdiyi tamaşalardan Akif Həsənoğlunun "Yanmış evin nağılı” Osman Mirzəyev adına mükafata və özünün yazdığı "Şah İsmayıl” tarixi faciəsi "Qızıl Dərviş” mükafatına layiq görülüb.

1980-cı ildə Moskvada SSRİ Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisində oynadıqları, Feyruz Məmmədovun "Bir bayraq altında” teatrlaşdırılmış tamaşasının quruluşçu rejissoru kimi Ağalar İdrisoğlu Qızıl medala layiq görülüb. Eləcə də həmin vaxtlar onun rəhbərlik etdiyi Sumqayıt Gənclər Xalq Teatrına bu maraqlı tamaşanı SSRİ Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisinin səhənəsində yüksək peşəkarlıqla ifa etdiklərinə görə kollektivə Qızıl medal verilib. 2005-cı ildə Ağalar İdrisoğlu ilin ən vətənpərvər rejissoru kimi Avropa Mətbuu Evinin təsis etdiyi Qızıl medala layiq görülüb.

2013-cü ildə ona yazıçı kimi Prezident mükafatı verilib. Elə həmin ilin iyin ayının 25-də isə ədəbiyyat və incəsənət sahəsindəki xidmətlərinə görə, Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Ağalar İdrisoğlu (Ağalar İdris oğlu Mehdiyev) Əməkdar İncəsənət Xadimi fəxri adına layiq görülüb.

Ağalar İdrisoğlu quruluşçu rejissoru olduğu Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Tetrinda bir-birindən maraqlı tamaşalara quruluş verir və uzun illər işlədiyi "Azad Azərbaycan” qəzetinin səhifələrində tez-tez maraqlı hekayələri, məqalələri, esseləri, elegiyaları, ressenziyaları, portret yazıları ilə çıxış edir. "Az.PRESS. az”, "Sia.az” xəbər saytlarında, "Ədəbiyyat”, "Mədəniyyət”, "Ədalət”, "525” , "Səs”, "Azad qələm”, "Sərbəst düşüncə” və sairə qəzetlərdə, "Naxış” jurnalında bir-birindən maraqlı hekayələri, esseləri, elegiyalari, pritçaları, publisist yazıları, məqalləri, ressenziyaları çap olunur.

Ağalar İdrisoğlu doğulduğu Masalli rayonunun və yaşadığı Sumqayıt şəhərinin ilk peşəkar dramaturqu, Moskvada təhsil alan ilk peşəkar teatr rejissoru və ilk Əməkdar İncəsənət Xadimidir. 1991-cı ildə məhz onun ideyası və təşkilatçılığı ilə Sumqayıt Dövlət Dram Teatrı, Musiqili-Dram Teatrı olub. Və həmin vaxt teatra əlavə 80 ştat verilib. Onun təşkilatçılığı və rəhbərliyi ilə Şabran rayonunda "Şabran” Teatr-Studiyası yaradılıb. O, uzun illər Azərbaycanı gənc daramaturq kimi Ümumittifaq seminarlarında yüksək səviyyədə təmsil edib.

Biz də çoxminli oxucularımız, tamaşaçılarımız adından, Respublikanın Əməkdar İncəsənət Xadimi, dəyərli ziyalı, uzun illər həyatını Azərbaycan dövlətinə, dövlətçiliyinə sərf edən, bu mövzularda çoxlu maraqlı yazılar yazan, Qarabağ müharibəsinə həsr etdiyi orijinal yazılarında ermənilərin işğalçılıq siyasətini dünya mətbuatına çıxaran və xəbər saytları vasitəsi ilə dünya xalqlarına çatdıran Ağalar İdrisoğlunu ad günü münasibəti ilə təbrik edib, ona həyatda can sağlığı və yaradıcılıqda yeni-yeni uğurlar arzu edirik. Onun bundan sonra da quruluş verəcəyi tamaşaları, bədii əsərlərini, məqalələrini, publisist yazılarını səbirsizliklə gözləyirik.

***

Fofoaparatını süngüyə çevirən sənətkar jurnalist - Rasim Sadıqov-60

Rasin Sadıqov. Bu ad və soyad Azərbaycan mətbuatına çox yaxşı tanışdır. Çünki artıq 40 ildir ki, Azərbaycan mətbuatında onun çəkdiyi şəkillər və yazdığı məqalələr tez-tez Kutləvi İnformasiya Vasitələrinin əsas şəkillərindən və yazılarından olur. O, 1956-cı il mart ayının 16-da Novxanı qəsəbəsində ziyalı ailəsində dünyaya gəlib. Sumqayıt şəhərindəki 12 nömrəli tam orta məktəbdə təhsil alıb.

Rasim Sadıqov əgər desəm ki, həqiqətən bənzərsiz sənətkardır, burada heç bir şişirtmə yoxdur. O, həqiqətən də jurnalist-fotoqraf kimi heç kimi təkrar etmir. Hətta o, təkcə fotoqraf yox, bu sənətin əsl rəssamıdır. Çünki onun çəkdiyi şəkillər bir-birinə oxşamır. Və çəkdiyi hər bir şəkili sənət nümunəsi olaraq, elə bil ki, adamla danışır...

Onunla bizim tanışlığımızın düz 40 illik tarixçəsi var. Belə ki, 40 il bundan qabaq mən Sumqayıt şəhərinə gəlib, Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Dram Teatrında aktyor kimi fəaliyyətə başlamışam. Və elə həm vatxtda da Sumqayıtda "Ümid” adlı Teatr-Studiya yaratmışdım. Elə quruluş verdiyim ilk tamaşalarımın da şəkillərini cəmi 20 yaşı olan Rasim Sadıqov çəkib. Həmin vaxtlar mən rejissor kimi ilk tamaşalarımı hazırlayırdım, Rasim də artıq fotoqraf kimi ilk işlərini görürdü. Bu gün mənim arxivimdə Rasimin çəkdiyi çoxlu şəkillər, o illərdən əziz bir xatirə kimi qalıb. Elə həmin vaxtlarda da mən, Rasimdə bu sənətə qarşı çox böyük sevgi və hətta bir rejissorluq, rəssam bacarığı olduğunu görmüşdüm, duymuşdum. Çünki o, tamaşalarda şəkillər çəkəndə elə maraqlı məqamlar tuturdu ki, bu mənim özümə də xoş təsir bağışlayırdı.

Rasim Sadıqovla bizim müştərək işlərimiz mən Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev adına Ağdam Dövlət Dram Tetarının rəhbərliyindən Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Musiqili- Dram Teatrının rəhbərliyinə qayıdandan sonra 1989-cu ilin yanvar ayından daha çox oldu. O, 1997-ci ilə kimi Sumqayıt Dovlət Musiqili-Dram Tetrında tamaşaya qoyulan bütün tamaşalarin şəkillərini özünə məxsus orijinalliqla çəkdi.

Ağdamda işlədiyim 1985-88-ci illərdə mən Rasim Sadıqovu mətbuat vasitəsi ilə izləyirdim. 1988-ci ildən başlayaraq Azərbaycanda başlayan oyanışda, milli birlikdə məhz əsasən Rasim Sadıqovun çəkdiyi bir-birindən maraqlı, təkrarsız fotoşəkillər qəzetlərin əsas səhifələrini bəzəyirdi. Rasim həm jurnalist və həm də bir vətəndaş kimi ən maraqlı məqamları təkcə fotoqraf kimi yox, həm də özünün videokamerası ilə lentə alirdı. Həmin vaxtlar o, dəfələrlə Qarabağ bölgəsində olmuşdu və hətta Ağdamda da biz onunla görüşmüşdük. O, həmin şəkilləri və çəkdiyi video lentlərlə ermənilərlə təkbaşına vuruşurdu. Bu unukal kadrları dünya mətbuatına ötürməklə Rasim Sadıqov bizim haqq iş uğrunda, öz torpaqlarımızı qorumaq yolunda vuruşduğumuzu sübut etməyə çalışırdı.

1990-cı ilin 19-20 qanlı yanvar tarixi günlərinin əsas foto və video çəkilişlərinin müəlliflərindən biri də Rasim Sadıqovdur. Eləcə də Xocalı faciəsində çəkilən unukal şəkillrin də çoxunun müəllifi Rasimdir. Məhz həmin nadir şəkillər sübut-dəlil kimi bizə əsas verir ki, ermənilərin faşist, gavur olduqlarını dünya xalqlarına sübut edək. O, özünün fotoaparatı və video kamerası ilə Qarabağda müharibə gedən vaxtlarda tez-tez döyüş bölgələrində olurdu və orada unikal kadrları respublika mətbuatına yayırdı. Bu, böyük sənətkar bütun bu illərdə fotoaparatını və video kamerasını süngü edib və sözün həqiqi mənasında düşmənlə vuruşub. Qarabağ döyüşlərində şəhid olan, yaralanan döyüşçülərin və öz dədə-baba yurdlarından didərgin düşən yüzlərlə həmvətənlərimizin unikal şəkilləri bu gün Rasim Sadıqovun arxivində ən müqəddəs şəkillər kimi qorunur. Eləcə də Azərbaycana gələn dünyanın çoxlu tanınmış insanlarının da ömürlərinin bir anlıq şəkilləri onun arxivində həddindən artiq çoxdur. Elə Rasim Sadıqovun Azərbaycan Nəşriyyatındakı iş otağının divarlarında yüzlərlə tarixi şəkillər var. Bu otağa girən hər bir adam Rasim Sadıqovun belə zəhmətkeşliyinə, vətənpərvərliyinə heyran olur. Bu otaq orijinal şəkillərdən ibarət bir müqəddəs muzeydir.

Rasim Sadiqovun 10 il bundan qabaq yaratdığı "AZpress.AZ” xəbər saytı qısa vaxtda oxucularda, tamaşaçılarda böyük maraq yaratdı. Bütün bu illərdə bu xəbər saytı Azərbaycan Dövləti və dövlətçiliyi üçün çox böyük işlər görüb. Bu sayt məhz Rasim Sadıqovun böyük zəhmətinin sayəsində Azərbaycan həqiqətlərini tez və operativ formada dünya oxucularına və tamaşaçılarına çatdıran saytlardan biridir. Həm də özünün maraqlı informasiyalarına, orijinal videolarına görə ən çox oxunan və baxılan saytlardan biridir "AZpress.AZ” xəbər saytı. Bütün bunlar da bir daha jurnalist kimi Rasim Sadıqovun əsl peşəkarlığının bir sübutudur.

Bu 40 ildə Rasim Sadıqov özünün çoxlu davamçılarını yetişdirib. Bu gün bir çox media orqanlarında Rasimin onlarla şagirdi böyük uğurla şalışır və Azərbaycan foto səlnaməsini yaratmaqla məşğuldurlar. Onun yetirməsi Dilavər Nəcəfova Prezident tərəfindən 3 otaqlı mənzil və Əməkdar jurnalist fəxri adı verilib.

Rasim Sadıqov ulu öndər Heydər Əliyevin və prezident İlham Əliyevin də bir-birindən maraqlı, unukal şəkillərinin müəllifidir. Həmin orijinal şəkillərin çoxu ilə biz mətbuatdan tanışıq. Amma bu şəkillərin müəllifinin məhz Rasim Sadıqov olduğunu bilmirik. Bütün bunlar da Rasim Sadıqovun təvazökarlığından irəli gəlir. Rasim, böyük ziyalı, yüksək tərbiyəli və unikal sənətkar olduğuna görə heç vaxt özünü gözə soxmayıb. Yəqin elə buna görə də onun əməyi bu vaxta qədər layiqincə qiymətləndirilməyib. 40 il mətbuat sahəsində böyük şərəflə, peşəkarlıqla, yüksək vətəndaş cavabdehliyi və istəyi ilə çalışsa da ona hələ bu vaxta qədər Əməkdar Jurnalist adı verilməyib. Mənim üçün çox maraqlıdır. Axı Rasim Sadıqov bundan sonra daha hansı işləri görməlidir ki, ona bu fəxri ad verilsin?

Xeberle.com