Qərib Qəribli: " Hər bir
insana doğulduğu ölkə iman əsəri olmalı və onu ülvi məhəbbətlə sevməlidir”.
Qərib Qəribli, tanınmış aktyor, rejissor, maraqlı yazıçı və rəssamlıqla
məşğul olan Şahmar Qəriblinin oğludur. Şahmar Qəribli 2018-ci ilin fevral
ayının 16-da haqq dünyasına qovuşdu. O, 1952-ci ilin fevral ayının 13-də anadan
olmuşdu. 66 il 3 gün ömür sürən Şahmar Qərib oğlu Qəribli teatr və kino sahəsində
həm aktyor və həm də rejissor kimi çox böyük işlər görüb. Maraqlı hekayələr,
povestlər, pyeslər, kinossenarilər yazıb. Belə bir istedadlı insanın ailəsində
dünyaya gələn Qərib Qəribli də fitri istedadlı uşaq kimi Sumqayıt şəhərində təhsil
aldığı 28, 11 nömrəli tam orta məktəblərdə və Nizami Gəncəvi adına Təbiət təmayüllü elmləri liseydə dərslərini yaxşı oxumağına və maraqlı rəsm əsərləri
çəkdiyinə görə az bir vaxtda müəllimlərin
sevimlisi olub. Uşaq yaşlarında hamı elə fikirləşirdi ki, Qərib Qəribli böyüyəndə
aktyor olacaq. Çünki hələ məktəbdə oxuduğu illərdə bir neçə televiziya filmlərində
çəkilən və teatr tamaşalarında maraqlı rollar oynayan Qərib Qəribli özünün
fitri istedadı ilə gələcəkdə maraqlı aktyor olacağını sübut eləyirdi. Amma orta
məktəbi bitirən Qərib, Azərbaycan
Kooperasiyasiya Universitetinin beynəlxalq ticarət fakültəsində təhsil aldı. Ali məktəbi əla
qiymətlərlə bitirsə də məmləkətimizdə öz sahəsi üzrə layiqli iş tapa bilməyən Qərib,
məcbur olub Türkiyəyə işləməyə gedib. Belə bir savadlı mütəxəssisi də orada tez
bir vaxtda işlə təmin ediblər. Cəmi 34 yaşı olmasına baxmayaraq Qərib bu gün İstanbul şəhərində
böyük bir təşkilatın beynəlxalq ticarət işinə rəhbərlik edir. Amma uşaq yaşlarından rəsm sənətilə məşğul
olduğuna görə Qərib Qəribli həm də rəssam kimi çox maraqlı rəsm əsərləri çəkir.
O, özünün heç bir rəssama bənzəməyən orijinal üslubunu yaratmaq istəyir.
Qərib indi bir neçə günlüyə Azərbaycana gəlib. Atasının 47 illik dostu
kimi ilk öncə mənimlə görüşdü. Biz, onunla həmsöhbət olduq.
-Qərib, eşitmişəm ki, sən öz işində çox yaxşı mütəxəssis
kimi sevilirsən və yüksək səviyyədə qəbul olunursan. Bəs necə oldu ki, həm də rəssam
kimi artıq Türkiyədə sənət adamları arsında sevildin və portretlərini çəkdiyin insanlar
sənə gələcəyin çox maraqlı rəssamı kimi baxırlar?
-Bu, ilk öncə ailədən gəlir. Çünki atam Şahmar təkcə aktyor, rejissor,
yazıçı deyildi. O, həm də həvəskar rəssam idi. Maraqlı rəsm əsərləri çəkirdi. Yəqin
elə buna görə də bacım Nərgiz bu gün Türkiyədə cavan şair və nasirlər arasında
öz yerini tapmağa çalışır və artıq yazıçı
kimi öz sözünü deyir. Onun yazdığı şeirlər, hekayələr və dünya xalqlarından tərcümə
əsərləri Türkiyə mətbuatında tez-tez çap olunur. Yəqin mənə də atamdan aktyorluq
və rəssamlıq sahəsi nəslən keçib. Amma onu da vurğulayım ki, bu iki sahə hər
ikisi çətin olduğuna görə atam istəmirdi ki, mən aktyor və rəssam olum. Hətta
altıncə sinifdə oxuyanda bizə biologiya müəlliməmiz ev tapşırığı vermişdi. Hüseyrələrin
şəkilini çəkmək. Mən də çəkib gətirdim. Müəllimə dedi ki, "mənə lazımdı şəkili
sən özün çəkəsən. Sən isə atana çəkdirib gətirmisən”. Dedim ki, özüm şəkmişəm.
İnanmadı. Dedi ki, "əgər özün çəkibsənsə sübut elə. İndi mən sənə başqa bir tapşırıq verəcəm.
Keç arxa partada otur və bu şəkili dərsin axırına kimi çək”. O, mənə daha çətin
bir tapşırıq verdi. Mən də oturub 15-20 dəqiqəyə həmin şəkili çəkdim. Müəllimə
çəkdiyim şəkilə baxıb mat qaldı və məndən üzr istədi. Dedi ki, sənə bundan
sonra rüblüyə beş qiymət yazacam. Sonra mənə müəllimə biologiya ilə bağlı
sifarişlər verdi ki, plakat formasında şəkillər çəkib gətirim. Mən də böyük həvəslə
onları çəkib gətirdim. Mən, bundan daha da ruhlanaraq, anam Lətifə xanımın rəsm
əsərini çəkdim. Atama göstərdim. O, dedi ki, "rəssamlıq çətin, ağır, məşəqqətli
sənətdir. Çalış bu sahə ilə məşğul olma. Mənim arzum səni hüquqşunas, ya da
iqtisadçı görməkdir”. Amma daxilimdə bir səs və inadkarlıq deyirdi ki, sən bu sənətdən
ayrılma. Elə həmin vaxtı atamdan gizlin Sumqayıtdakı Nəriman Nərimanov adına Mədəniyyət
evinə gedib rəsm dərnəyinə yazıldım.
Orada rəssamlıq sənətinin sirrlərini öyrənməyə başladım. Artıq 7-ci sinifdə
oxuyanda məktəbdə hamı məni rəssam kimi tanıyırdı. O vaxtı da mən Sumqayıtda məşhur
pedaqoq, Əməkdar müəllim Minarə Tahirovanın rəhbərlik etdiyi Nizami Gəncəvi
adına Təbiət təmayüllü elmləri liseydə təhsil alırdım. Sonra da 9-11-ci sinifləri
Əməkdar müəllim Ofelya Babayevanın direktoru olduğu 11 nömrəli tam orta məktəbdə
oxumuşam. Orada da mənə hamı gələcəyin rəssamı kimi baxırdı. Çünki burada da mən
çoxlu rəsm əsərləri çəkirdim. Mədəniyyət evindəki rəssamlıq dərnəyində də əsasən
qara qələmlə işləməyi, necə kölgələr yaratmağı və məşhur rəssamların həyatını müəllimlərimdən
öyrənirdim. Onların iş üslubları ilə tanış oldum.
-Bəs orta məktəbi bitirəndən sonra niyə rəssamlıq sahəsində
təhsil almadın?
- Atamın arzusunu yerinə yetirdim. Beynəlxalq ticarət sahəsində təhsil
aldım. Ali məktəbdə oxuyan vaxtlar demək olar ki, rəssamlıqla məşğul olmadım.
Sadəcə inzibati, coğrafi xəritələri çəkirdim. Müəllimlərim ilk əvvəl elə
bilirdilər ki, mən bunları kserokopiya eləyirəm. Gördülər ki, bunlar
kserokopiya yox, əllə çəkilmədir. Onların da mənə hörməti, inamı artdı. Sonra mən
işləmək üçün Türkiyəyə getdim. Orada da 10 il əlavə təhsil almaq və iş yerində
özümü sübut etmək üçün çox çalışdım. Beləliklə, 2007-ci ildən 2017-ci ilə kimi
rəssamlıqla məşğul olmadım. Baxmayaraq ki, bacım Nərgiz mənə təkid eləyir və məni məcbur eləyirdi ki, rəssamlıq sənətini davam
eləyim, amma elə bil ki, daxilimdə belə
bir qüvvə yaranmırdı. Özüm də bilmirdim ki, mənə nə olub? Beləliklə, 2017-ci
ilin sonundan artıq rəsm əsərləri çəkməyə başladım. Rəsm əsərləri çəkməyə də
ona görə razılaşdım ki, ailə dostlarımıza onların portretlərini çəkib, yeni ildə
sürpriz kimi hədiyyə etmək istəyirdim. İlk əvvəl həmin insanların və məşhur türk
aktyorlarının, müğənnilərinin şəkillərini çəkdim və onların böyük tədbirlərində
bu rəsm əsərlərini onlara hədiyyə verdim. Onlar da elə bilirdilər ki, bu portretlər
kserokopiyadır. Amma görəndə ki, bunlar əsl rəsm əsərləridir, həmin insanlar bunu
çox yüksək qiymətləndirdiklərinə görə məndə bu sənətə yenidən böyük istək,
qürur hissi yarandı. Bu vaxt beynimdə yarandı ki, mən şəbəkə və mozaika
üslubundan istifadə etməklə rəsm əsərləri çəkim. Başladım bu üslublardan
istifadə etməklə rəsm əsərləri çəkməyə. Bu sahədə ilk işlərimdən biri məşhur rəssam
Aydan Tahir qızı Salahovanın portretini
çəkmək oldu. Mən, bu portreti çəkib, Moskvaya ona göndərdim. Bilirsiniz ki, Aydan
xanım məşhur rəssam Tahir Salahovun qızıdır. O, bu potretə görə mənə öz təşəkkürünü
feyzbuk vasitəsilə yazıb göndərdi və məsləhət bildi ki, bu işlə çox ciddi məşğul
olum. Və onu da vurğuladı ki, bu üsul rəssamlıqda yeni üsuldur. Bunu də sən
yaratmısan. Sonra mən dünyanın dahi şəxsiyyətləri, siyasətçiləri
seriyasından rəsm əsərləri çəkməyə
başladım. Mustafa Kamal Atatürkün, Heydər Əliyevin, Rəcəb Tayyib Ərdoğanın,
İlham Əliyevin və başqa məşhur dövlər rəhbərlərinin, alimlərin, şairlərin,
yazıçıların, incəsənət xadimlərinin portretini çəkdim. İndi isə mən, tarixdə öz
izlərini qoyan məşhur qadınlar seriyasından portretlər çəkirəm. Bundan əlavə
başqa mövzularda da rəsm əsərləri yaradıram.
- Mozaika və şəbəkə formasında rəsm əsərləri çəkmək bu
rəssamlıqda yeni üslubdur...
-Bəli. Mənə bu üslubda rəsm əsərləri çəkmək elə bil ki, daha maraqlı və
yaxşıdır. Bu janrlarda şəkdiyim rəsm əsərləri də həm o insanlar və həm də
tamaşaçılar tərəfindən maraqla qarşılanır. İndi mən məşhur türk sənət
adamlarının, yazarlarının portretlərini çəkib, onların imza günündə hədiyyə eləyirəm.
Onlar da bunu çox yüksək qiymətlərdirirlər.
İstanbulda Türkiyədə yaşayan azərbaycanlıların
sərgisi keçirilirdi. Orada təbii ki, mənim rəsm əsərlərim yox idi. Amma mən də
ora özümüm üç rəsm əsərimi apardım. Bu portretlərdən biri ulu öndər Heydər
Əliyevin, biri İstanbuldakı Yedditəpə Universitetində dərs deyən, dosent, rəssam
Teymur Rzayevin portreti və biri də Xalq artisti, sizin və atamın tələbə
yoldaşı Cahangir Novruzovun portreti idi. Teymur müəllim bir mütəxəssis kimi bu
portretləri yüksək qiymətləndirdi. Və məsləhət bildi ki, mənim şəkdiyim bu rəsm
əsərləri həmin sərgidə nümayiş olunsun. Tamaşaçıların
həmin əsərlərə böyük maraqla baxmaları və mənə təşəkkür etmələri məndə özümə
qarşı inamı bir qədər də artırdı. HəttaAzərbaycanın Günhuriyyəti günündə Türkiyədə keçirilən tədbirdə mən
Gümhuriyyətin rəhbərləri və ulu öndər
Heydər Əliyevin də portretlərin çəkmişdim. Bu portretləri bizim İstanbuldakı
kosulumuza verdim. O, bu rəsm əsərlərini yüksək qiymətləndirdi. İndi dağınıq
bir qaralama formasında rəsm əsərləri çəkirəm. Bu rəsm əsərlərinin içərisində
bir neçə mövzular olmalıdır.
-Hələ də sən rəssamlıq sahəsində təhsil almaq istəmirsən?
- Bəzən fikirləşirəm ki, rəssamlıq sahəsində təhsil alsam bir qəlibə
salınacam. Ona görə də hələ ki, ayrı-ayrı janrlarda rəsm əsərləri çəkməklə
özümü yoxlamaq istəyirəm. Hətta dünya xalqlarının məşhur nağıllarına da ilyüstrasiyalar
çəkirəm. Ola bilər ki, gələcəkdə rəssamlıq sahəsində də təhsil alacam və ya
hansısa məşhur rəssamın emalatxanasına getməklə ondan nə isə öyrəndim. Amma bu
gün daha çox rəsm əsərləri çəkirəm. İndi artıq yüzdən çox rəsm əsərlərim var və
çox istərdim ki, bu əsərlərimin Azərbaycanda sərgisi təşkil olunsun. Çünki bu rəsm
əsərlərimin çoxu vurğunu olduğum Azərbaycana, onun təbiətinə və xalqımızın
tanınmış şəxsiyyətlərinə aiddir.
-Bəs Türkiyədə Azərbaycan diasporu ilə əlaqələrin necədir?
- Azərbaycan cəmiyyətilə sıx əlaqələrim var. İmkan düşdükcə onların tədbirlərində
oluram. Biz, anam Lətifə xanım, bacım Nərgiz xanım və mən Türkiyənin İstanbul şəhərində
yaşasaq da Azərbaycanla nəfəs alırıq. Doğma ölkədə baş verən yenilikləri çox
maraqla izləyirik. Axı, hər bir insana doğulduğu ölkə iman əsəri olmalı və onu
ülvi məhəbbətlə sevməlidir. Məşhur
şairimiz Abbas Səhhət demişkən: "Vətənim verdi mənə nanü-nəmək, Vətəni məncə unutmaq
nə demək?..”
Biz də Qərib Şahmar oğlu Qəriblinin bu əsərlərini görən və sənət aləmindən
xəbəri olan insan kimi insnırıq ki, o, gələcəkdə rəsssamlıq sahəsində böyük
uğurlar əldə edəcək. Və inanırıq ki, xalqımızı dünyada tanıdan rəssamlarımızdan
biri olacaq. Qərib hələ gəncdir. Avqus ayının 17-də 34 yaşı tamam olacaq. Onun
bütün uğurları hələ qabaqdadır.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.