Azərbaycanxalqına böyük itki üz verib: görmkəmli mütəfəkkirimiz, xalq şairi Vaqif Səmədoğlu gecə saatlarında dünyasını dəyişib. V.Səmədoğlu nadir şairlərdəndir ki, bütün yaş təbəqələrindən olanları öz şeirləri ilə sehrinə ala bilib, onları düşünməyə məcbur edib.

Xeberle.com adından mərhuma Allahdan rəhmət diləyir və onun gənclik, həmçinin ömrünün son çağlarında yazdığı şeirlərini təqdim edirik.

Bir küncdə xısın-xısın
Ağlayacaqsanmı sən?
Kimin xarabasında
Bir damla yaşa dönüb
Düşəcəyəm gözündən?

Evdə qonaqlar olsa,
Çıxıb eşikdə ağla.
Gözlə, gecə düşəndə
Yorğan-döşəkdə ağla.

Sözünə bircə kərə.
De, Vaqif ölməliydi,
Gəl öldü naһaq yerə...

Sevgilim, mən öləndə,

Soraq sənə gələndə,
Düşmən gözü güləndə,
Ağla, olanım, ağla,
Ağla, qalanım, ağla,
Ağla, mən ölüm, ağla...

***

Son gecədir bu gün yenə,
Sabah yenə son səhər.
Son yel dolur son yelkənə,
Qayıq üzür birtəhər...

Axırıncı ağacdır bu,
Əsir sonuncu külək.
Bağlayıb sonuncu yolu
Yenə sonuncu fələk...

İndi son küçə üstünə
Yağacaq son addımlar.
Yenə dönəcəklər tinə
Sapsarı son adamlar...

Doğulur sonuncu insan,
Sonuncu insan ölür.
Yenə son dəfə ağlayan
Son dəfə gülən olur...

1963
***
Nəyin istisindən yananlar
arzulayacaq kölgəmi?
Hansı rənglə çəkəcəklər
xəritələrdə ölkəmi?
Şeirlərimi sevəcəklərmi
divarlar arxasında?
Nə parlayıb sönəcək
son günümün yaxasında?
Bazarda
ətin qiyməti düşəcək,
yoxsa
meşə cəngəlliyinin
qoyduğu qiymətdə qalacaq?
Öpüşəcək,
öldürəcək,
düşünəcəklərmi yenə qaranlıqda?
İnsan xoşbəxt olacaqmı
məhəbbətin doğduğu bir anlıqda?
Qatarlarda
axşamüstü
çay paylayacaqlarmı içməyə?
Pasport, viza
gərək olacaqmı sərhədlərdən keçməyə?
Andersenin nağıllarını oxuyacaqlarmı?
Əlifba biləcəkmi hamı?
Kür daşacaq,
yoxsa bəndlər ovcundan
töküləcək Xəzərə?
İnsan bir ömrü boyu
öləcək neçə kərə?
Yol azacaqlarmı?
Məzar qazacaqlarmı?
Məsciddə yuyacaqlarmı meyidləri?
Kim sulayacaq
bulvardakı söyüdləri?..

1963
***
Məzarıma
nə başdaşı qoyun,
nə heykəl.
Bir cüt ayaqqabı qoyun,
ayağıyalın
geyib getsin...

1963
***
Batan
gəminin suya atılan
yükü kimi
kənara atıram ümidlərimi.
Ömrümün divarında
bir gün yenə
kəndir dayanıb
qapı yerinə...

1964
***
Qağayı, axtar məni,
Bu yerdən apar məni,
Ölüm köksümü döyür,
Qorxuram açar məni...

İçim qara gecədir.
Səkisiz dar küçədir.
Qağayı, dəniz üstdə
Söylə, saat neçədir?

1964
***
Anara
İçimə məhəbbət yazır,
içimə həsrət yazır,
yazır, yazır, yazır həyat.

Günəşli gündüzlər,
köksü məsafəylə dolu düzlər,
gecə tək qaranlıq,
gündüz kimi aydın üzlər,
yazılır içimə,
içimdə qalır...

Sevdiklərim də,
sevmədiklərim də
yazılır içimə,
qalır içimin
qalın səbr dəftərində...
Dostum,
mən öləndən sonra
basarsan bu maqnitofonun
səs qaytarmaq düyməsini,
bir dəfə də eşidərsən
artıq döyünməyən
qəlbimin səsini...

1964
***
Birlikdən və tənhalıqdan,
Ucuzluqdan, bahalıqdan.
Taxta oyuncaq ayıdan
Tək yatdığım çarpayıdan
Utanıram, utanıram...

Çağaların ilk səsindən,
köhnə daxma kölgəsindən,
Ölülərin daş qəbrindən,
Dirilərin daş səbrindən
Utanıram, utanıram...

Bütövlükdən, bölümdən də,
Yersiz, vaxtsız ölümdən də...

1964
***
Bu payız da başlandı,
Bu yağış da...
Ölülərim,
Dirilərim dolanır içimdə,
Xatirələr səyriyir gecəmdə,
Təkliyimi minib at tək
Yanır
sönür
ötür ömrüm...
Ekspreslər dayanmayan
Kiçik stansiyalar tək

1964
***
Mühit içində
təpədən dırnağa kimi
ümid içindəyəm.
Dalamır indi məni
nə illərin başıyuxarı axarı,
nə də ömrün
üzüqoylu axırı.
Bilirəm,
yer üzündə bütün izlər
ömürdən gedir,
dəniz belə gözdən itir.
Bilirəm
yer üzündə
bir yol da salınmadı
insan gözündən.
Tapılmadı itənlər.
Mənsə gah həyata,
gah ölümə səbəb gəzirəm.
Yaşayıram, dözürəm
Bir misra da, bir gecə də...
Çünki mühit içində
təpədən dırnağa kimi
ümid içindəyəm.

1964
***
Salam
qaranlıqda rastlaşdığım,
ədalarından çaşdığım
qadın,
İri,
zövqsüz saatın
gündüzlər kölgə saldığı yerdə
dayanmışdım.
Kölgə qadın.
kölgə insan,
Yadındamı?
Yadındamı əlini sıxdığım o gecənin adı?
Sarılma həvəsi,
taksi,
konyak qoxuyan insan nəfəsi.

1965
***

Dənizdən ayrılmış qupquru qaya,

Qədim xatirə tək əyib başını,
Ayrılıq illərin indi kim saya,
Kim bilir kədərin qoca yaşını?

Bəlkə yer altına qaçan Xəzərdən,
Yer üzündə qalan daş izdir qaya?
Bəlkə də fırtına içindən qopmuş
Bir parça qurumuş dənizdir qaya?

Birdaş-birdaş illər düşür üstündən,
Kiçilir hey yaşa dolduqca qaya,
Bostandan quşları qovacaq bir gün
Xırdaca daş qalıb bu uca qaya...

1965
***
Əyrin-üyrün,
dar küçələrin,
gündüzlər
otaqlarındakı bəyaz gecələrin,
damlarının yastısı,
içinin astası
küçələrini
dolanan addımların
həmişə tənha səsi,
Gecələrinin
dünyada itən tarix tikəsi.
İçindən
Kommunist küçəsinə çıxan təəccübüm,
oğrularından qorxan cibim,
ölüm ayağındadır indi
Biçarə şəhər,
İçəri şəhər...

1965
***
Doğuldum 1939-da,
1937-də tutuldum.
48-də nənəm öldü,
ömrümdə ilk dəfə
ölüyə ağladım.
Balıqlar saxladım
akvariumda.
Açıq qaldı pəncərəm
bir qış gecəsi.
Dondu balıqlar...
İndi 1965-in
yanvar gecəsidir.
Deyəsən yaşamaq istəyirəm.

1965
***
Uşaqkən ölənlərin
fotosuna yapışan
qara retuşlu təbəssüm tək
gördüklərim solur,
yox olur.
Gözlərim sanki
bütün köçəri ocaqlarının
tüstüsüylə dolur...
Büdrədir məni
insan yolunun səkisizliyi,
insan ömrünün bəlkəsizliyi.
Titrədir məni
gündüzlərin seyrək yuxusu,
gecələrin aptek qoxusu...

1965

***

Nəyin istisindən yananlar
arzulayacaq kölgəmi?
Hansı rənglə çəkəcəklər
xəritələrdə ölkəmi?
Şeirlərimi sevəcəklərmi
divarlar arxasında?
Nə parlayıb sönəcək
son günümün yaxasında?
Bazarda
ətin qiyməti düşəcək,
yoxsa
meşə cəngəlliyinin
qoyduğu qiymətdə qalacaq?
Öpüşəcək,
öldürəcək,
düşünəcəklərmi yenə qaranlıqda?
İnsan xoşbəxt olacaqmı
məhəbbətin doğduğu bir anlıqda?
Qatarlarda
axşamüstü
çay paylayacaqlarmı içməyə?
Pasport, viza
gərək olacaqmı sərhədlərdən keçməyə?
Andersenin nağıllarını oxuyacaqlarmı?
Əlifba biləcəkmi hamı?
Kür daşacaq,
yoxsa bəndlər ovcundan
töküləcək Xəzərə?
İnsan bir ömrü boyu
öləcək neçə kərə?
Yol azacaqlarmı?
Məzar qazacaqlarmı?
Məsciddə yuyacaqlarmı meyidləri?
Kim sulayacaq
bulvardakı söyüdləri?..

1963
***
Birlikdən və tənhalıqdan,
Ucuzluqdan, bahalıqdan.
Taxta oyuncaq ayıdan
Tək yatdığım çarpayıdan
Utanıram, utanıram...

Çağaların ilk səsindən,
köhnə daxma kölgəsindən,
Ölülərin daş qəbrindən,
Dirilərin daş səbrindən
Utanıram, utanıram...

Bütövlükdən, bölümdən də,
Yersiz, vaxtsız ölümdən də...

1964
***
Eşidirsənmi?
Amma necə eşidəsən...
İki il,
yeddi ayın ayrılığıyla
tutulub qulaqlarımız,
Bir yandan da bu yağış...
Bu yağışda canavarlar da
adam olub yorğan-döşəyə
girmək istəyirlər.
Görürsənmi?
Amma necə görəsən...
Qurtarmayıb hələ də
aramızdan keçən qatarın vaqonları.
Bir yandan da bu yağış...
Bu yağışda qorxudan
səs-səsə verib bar-bar bağırır
Qobustan qayalarının öküzləri də!
Eşidirsənmi?
amma necə eşidəsən...
İki il,
yeddi ayın ayrılığıyla
tutulub qulaqlarımız
bir yandan da bu yağış...

1964
***
Salam
qaranlıqda rastlaşdığım,
ədalarından çaşdığım
qadın,
İri,
zövqsüz saatın
gündüzlər kölgə saldığı yerdə
dayanmışdım.
Kölgə qadın.
kölgə insan,
Yadındamı?
Yadındamı əlini sıxdığım o gecənin adı?
Sarılma həvəsi,
taksi,
konyak qoxuyan insan nəfəsi.

1965
***
Ev.
Özgə otağının kiri,
Divarda Stalin,
Bir də köhnə saatın
veyillənən kəfgiri...
Bakıya baxdım
dönərkən geri
Tamam başqa şəhər
evlər birtəhər
Mənə baxır hamı...
Köksümə saldım başımı
Ayaqlarımın altda
"Kilka v masle" -
- köhnə. paslı dəmir qutu.
Sol-saq insanla dolu.
Arxadasa
yenə taksiyə minir
övladımın meyidiylə
fahişə bətninin tabutu...

1965

***

Kağızın üstünə düşüb,
İki əlimin kölgəsi.
Yenə də lap zilə qalxıb
Təkliyin yalquzaq səsi...

Vaxtdan yaxa qurtarmışam,
Bilmirəm saat neçədir.
Ay yarımçıq, ulduzlar yox,
Yaman ölməli gecədir...

Nə varım var, nə barxanam
Ömür yükü bağlamağa.
Allah, məni yarı öldür,
Yarı saxla ağlamağa...

01.06.2011

Vaqif Səmədoğlunun Facebook-da paylaşdığı son şeiri:

Allah,

Nə var, nə yox?
Məndən nə xəbər var?

Gecələri özüm sayaram,
Üzümə açılacaq
neçə səhər var?

Bəyənəcəksənmi məni,
Bəndəni hansı gözlə görəcəksən?

Allah,
Özüm gəlim,
Ya kimisə göndərəcəksən?

***

O, 1982-ci ildə isə bu gün- yəni vəfat etdiyi gün haqda "Mən ölən gün" şerini yazmışdı…

Mən ölən gün

bir külək əsəcək küçələrdə.

Və yellədəcək

ipdən asılı, quruyan

sarı çiçəkli bir uşaq paltarını.

Matəm bayrağıtək dalğalanacaq

uşaq paltarı

mən ölən gün...

1982

…və şairin son şeiri:

İlahi,
Yatağın nə sağında
Nə solunda,
Nə bir gözəlin qolunda
Yatmaq istəmirəm.

İlahi,
Nə söyüd kölgəsində,
Nə dünyanın ən azad ölkəsində
Yatmaq istəmirəm.

İlahi,
Dar quyu dibində,
Qaranlıq nəm içində,
İşıqlı qəm içində,
Ağrısız
Bir az yatmaq istəyirəm...