Yetkin həkim, yeni doğulmuş uşaqlarda hansı patalogiyalara rast gəlinir və əsasən hansı problemlər olduqda cərrahi müdaxilə vacib hesab olunur?
- Bəziləri elə düşünür ki, uşaqlar böyüklərin kiçildilmiş formasıdır, amma əslində belə deyil. Həm rast gəlinən patalogiyalar, həm də onların müalicə taktikası uşaqlarla böyüklərdə bir-birindən tam şəkildə fərqlənir. Böyüklərdə rastlanan əksər xəstəliklər, məsələn, öd kisəsi, mədə, süd vəzisi xəstəlikləri demək olar ki, uşaqlarda, əksinə uşaqlarda olan qurdağızlıq, dovşandodaqlıq, hipospadiya, xayaların enməməsi xəstəliklərinə isə böyüklərdə təsadüf olunmur. Yeni doğulmuş uşaqlarda xayaların enməməsi, hipospadiya, böyrəklərin genişlənməsi, qurdağızlılıq, müxtəlif mənşəli damar törəmlərinə daha çox rast gəlinir. Hər bir əməliyyatın hesablanmış, dəqiq tarixi vardır. Məsələn, hipospadiya patalogiyasında uşaqlarda sidik ifrazı normal yerdən deyil, aşağıdan olur. Həmin uşaqlar 10-12 aydan sonra əməliyyat olunur. Qurdağızlıq, dovşandodaqlıq əməliyyatı isə anadan olandan sonra 3 ay müddətində olunmalıdır. Göbək yırtığı patalogiyasında isə biz xəstələrə məsləhətlər verərək və rejim tətbiq edərək onu 5 yaşına kimi nəzarətdə saxlayırıq. Çünki bu patalogiya əksər hallarda əməliyyatsız keçə bilir.
Sumqayıtda uşaqlarda daha çox hansı xəstəlikləri müşahidə etmisiniz və statistik rəqəmləri deyə bilərsinizmi?
- Son zamanlar inkişaf qüsurları ilə, xüsusən də xayaların enməməsi ilə bağlı daha çox müraciətlər olunur - tibdə ona kriptorxizm deyilir. Bundan başqa  uşaqlarda hipospadiya, bəd xassəli törəmə hesab olunmasa da, hemangioma patalogiyalarına çox rast gəlinir. Hemangiomalar bədənin müxtəlif nahiyələrində, damarlarda rast gəlinən xoş xassəli şişlərdir. Xüsusən də üzdə olanlara çox rast gəlinir və onlar sürətlə böyüməyə meyilli olurlar. Əvvəllər biz bu patalogiya ilə xəstəxanamıza müraciət edən pasiyentlərə cərrahi əməliyyat tətbiq edirdik. Sonra müayinə zamanı amerikalı alim kəşf elədi ki,  dərman vasitəsilə hemangiomaların 75-85 faiz azalmasına təsir göstərmək və onların inkişafının qarşısını almaq mümkündür. 2 il bundan əvvəl Türkiyədə praktikada olanda gördüm ki, onlar da bu patalogiya üçün  dərman tətbiq edirlər. Hazırda biz ölkəmizdə də bunu tətbiq edirik və çox yaxşı da nəticələr alınır. Hemangiomalara dərman vasitəsilə müalicə təyin olunur və onlar əksər hallarda əməliyyatsız keçib gedir.
Hipospadiya əməliyyatı haqqında danışardınız. Bu əməliyyatda hansısa risklər varmı?
- Hipospadiya son vaxtlar çox rast gəlinən patalogiyalardan biridir. El arasında ona "peyğəmbər sünnəti” əməliyyatı deyilir. Bu patalogiyada sidik kanalı normal yerindən xaricə açılmır. Bir az çətin əməliyyatdır və bir neçə saat çəkir. Biz ona tibdə çoxmərhələli əməliyyat deyirik. Məsələn, yırtıq, kor bağırsaq bir dəfə əməliyyat olunur və uzağı  4-5 gündən sonra xəstə evə buraxılır.  Amma bu əməliyyat 2, 3 və bəzən də daha çox mərhələli olur. Çətin plastik əməliyyatlar sırasına daxildir və ağır patalogiyalardandır. Həyat üçün təhlükəli olmasa da, plastik əməliyyat olduğundan, mikroskop altında görünən saplarla çox incə şəkildə işlənildiyi üçün riskli əməliyyatlardandır.
Ana bətnində olan körpələrdə hansı problemlərin yaranması hamiləliyin sonlandırılmasına göstəriş ola bilər?
- Hazırda ultrasəs müayinəsi və digər müayinə üsulları o qədər təkmilləşib ki, bəzi patalogiyaları əvvəlcədən müəyyənləşdirmək olur. Məsələn, onurğa beyninin yırtılması, daun sindromu və s. Hamiləlik sonlandırılmasa da, süni qeysəriyyə kəsiyi ilə əməliyyat olunaraq uşaqda daha tez müalicənin aparılması vasitəsi ilə fəsadlaşmanın qarşısını almaq olar. 
Sünnətin hansı yaşda olması məsləhətdir və sünnət böyük yaşlarda olunarsa, həmin insan üçün təhlükə yarana bilərmi?
- Sünnət milli mentalitetimizə uyğun bir məsələ olsa da, tibb baxımından da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bir dəfə həkim yoldaşlarımız  2013-cü il üçün Amerikanın statistik məlumatlarını gətirmişdilər. Həmin ildə Amerikada dövlət doğum evlərində olan xəstələrin 40 faizini sünnət edib evə buraxmışdılar. Çünki sünnətin gələcəkdə yarana biləcək bir çox xəstəliklərin qarşısının alınmasında böyük əhəmiyyəti vardır. Həm tibb, həm də İslam dini baxımından sünnət üçün ən yaxşı dövr uşaq anadan olduqdan sonrakı ilk üç həftədir. Çünki həmin vaxt insan orqanizmi sünnət üçün tam hazır vəziyyətdə olur. Nisbətən böyük yaşlı, gec sünnət olunan uşaqlarda  psixoloji travma yarana bilər. Sünnətə səthi baxmaq olmaz, o, ciddi bir əməliyyatdır. Yaşı ötmüş uşaqlarda psixoloji travma yaranmasın deyə, biz onu keyidici vasitəsilə tam ağrısız, qansız şəkildə edirik.
Uşaq əməliyyatlarından ən ağırı və risklisi hansılardır?
- Bizim şöbəmiz Sumqayıt şəhəri üzrə yeganə uşaq cərahiyyəsi şöbəsidir. Xəstəxanamızda müəyyənləşdirilmiş əməliyyatlarla yanaşı, təcili əməliyyatlar da olur. Məsələn, xəstə bağırsaq keçməzliyinin çox nadir, hətta deyərdim ki, barmaqla sayıla biləcək  diaqnozu ilə gəlmişdi. Uşağın bağırsaqları bir-birinə dolanmışdı və içərisindən də şiş çıxırdı. Çox ağır patalogiya idi. Bundan başqa, bu yaxınlarda 9 yaşlı bir uşaq 12 barmaq bağırsağının xorası qanadığından, onu qan qusa-qusa gətirmişdilər. Uşağı tibbin bütün müasir imkanları  ilə müayinə etdik. Şükürlər olsun ki, sağaldı.
Valideynlərə övladlarını yarana biləcək təhlükələrdən qorumaları üçün nə məsləhət görərdiniz?
- Valideynlər ilk növbədə poliklinikada fəaliyyət göstərən uşaq həkimləri ilə ünsiyyətdə olduqları üçün əsas rolu da onlar, yəni pediatrlar oynayır. Bəzi problemlər var ki, onlardan nə qədər tez xəbər tutsan, müayinə də o qədər effektli təsir göstərər. Məsələn, göbək yırtığı, uşaq körpə olarkən bu patalogiya üçün müvafiq tədbirlər görüldüyü təqdirdə onun əməliyyat olunmasına da ehtiyac qalmır. Yaxud da, damar genişlənməsi, bu, ağrı, qusma, temperatur vermədiyi üçün valideyn buna  çox da diqqət etmir. Bu patalogiya adətən 10-12 yaş arası uşaqlarda yaranır. Uşaqlar çox zaman çəkinərək bu barədə valideynlərinə məlumat vermirlər. Lakin damar genişlənməsi xayanın inkişafdan qalması və gələcəkdə sonsuzluqla nəticələnə bilər. Ona görə də valideynlər həkimlərlə tez-tez əlaqə saxlasa daha yaxşı olar.
Xeberle.com

Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.