"İsrailin Yaxın Şərqdə ən güvənli tərəfdaşı Kürdüstan dövləti olacaq”
Bu gün İraq-Kürd muxtariyyətində müstəqilliklə bağlı referendum keçiriləcək. Kürdlərin referendum qərarına İsraildən başqa bütün dünya etiraz etsə də, sözügedən muxtariyyətin lideri Məsud Bərzani referendum keçirilməsində israrlıdır. Politoloq Fərhad Mehdiyev bununla bağlı Xeberle.com-a açıqlama verib.
"Əslində Qərb dövlətlərinin həmin ərazidə Kürd dövləti yaratmaq planı çoxdan vardı. Vudro Vilsonun I Dünya Müharibəsinin sonunda tərtib etdiyi plan olan, Sevr müqaviləsində Ermənistan dövlətinin yaranması ilə gələcəkdə bir kürd dövlətini yaratmaq nəzərdə tutulmuşdu. Düzdür, indi deyirlər ki, Amerika bu doktrinanı həyata keçirmək istəmir. Ancaq, Amerika Kürdüstanın müstəqlliyini açıq şəkildə dəstəkləmir. Qeyd etmək istərdim ki, bu, göz boyamaqdan başqa bir şey deyil. Hamımız çox gözəl bilirik ki, istər silah dəstəyi ilə, istər kürdlərin təlimi ilə Amerika Kürdüstan dövlətinin müstəqilliyinə şərait yaratmışdır. Türkiyə hökuməti də bilməlidir ki, Amerika bir gün Kürdüstanın müstəqilliyini tanıyacaq.
Amerikanın Yaxın Şərq siyasətinin müxtəlif elementləri var ki, bunları nəzərə alır. Bunların biri də İsraildir. Çünki, Yaxın Şərqdə Amerikanın ən ciddi və etibarlı dayağı, məhz İsraildir. Apardığı bir çox siyasətin mərkəzində də İsrail dayanır.
Məsələ burasındadır ki, ərəb dövlətləri həmişə İsrailə qarşı düşmən siyasəti göstəriblər və dostluq münasibəti qurmayıblar. Bu da elə bir hala gətirib ki, Yaxın Şərqdə İsrailin heç bir etibarlı tərəfdaşı olmayıb. Düzdür, Türkiyə İsraillə ticarəti həmişə davam etdirir, amma siyasi atmosfer tam fərqlidir. Buna görə də onu etibarlı tərəfdaş saymaq mümkün deyil. Şübhəsiz ki, İsrailin Yaxın Şərqdə ən güvənli tərəfdaşı Kürdüstan dövləti olacaq və İsrail elə başdan deyir ki, mən bunu dəstəkləyirəm.
Referendum keçirilməsinin Məsud Bərzani üçün mənfi nəticələri də var
İsrail bir şeyi dəstəkləyirsə, Amerikanın onu dəstəkləməməsi ehtimalı azdır, mümkün deyil. Onu da deyim ki, bu halın Məsud Bərzani üçün mənfi nəticələri də var. Onlar odur ki, hal-hazırda Kürdüstan müstəqil dövlət kimi ortaya çıxsa, daha sonra Türkiyə, İran və Suriya ərazisində olan kürdlərin müstəqilliyi tanımaq ehtimalı azalacaq. Yəni, onların Kürdüstanda müstəqil dövlət qurması daha sonra Suriya, Türkiyə dövlətlərində eyni adla müstəqillik qurmaları mümkün olmayacaq. Digər mənfi cəhət isə odur ki, Bərzaninin qurduğu dövlətin dənizə çıxışı yoxdur. O mütləq digər dövlətlərin ərzailərindən istifadə etməlidir. Mövcud şəraitdə isə onun göz dikəcəyi koridor Suriyanın şimalıdır. O da necə olacağı bəlli deyil. Çünki, Türkiyə və İran ilə münasibəti pozsa, o koridordan istifadə edə bilməycək. Demək istədiyim odur ki, bir yerdə onlar öz ərazisindən istifadə edə bilmək üçün Bərzanin qarşısında şərt qoyacaqlar. O şərt də düşünürəm ki, ondan ibarət olacaq ki, Kürdüstan dövləti gələcəkdə hər hansısa bir dövlətdə yenidən bu halın yaşanmamasına dair təminat verməlidir. Təminatın verilib-verilməməsi, ona nə qədər etibarlı olmaları isə mübahisəli məsələdir.Amma çaxnaşma məsələsi var, Türkiyə ilə yox, daha çox İraqla. Amerika gizli olaraq Kürdüstanı dəstəkləyəcək. Türkiyə isə hərbi əməlliyyatlar başlasa İraqa silah yardımı edə bilər”.
Hicranə İsmayılova
Xeberle.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.