Vaqif İbrahimin faciəli ölümündən 35 il ötdü
Çox qısa - cəmi 38 il ömür yaşasa da,
Vaqif İbrahim öz istedadı, bənzərsiz poetik yaradıcılığı ilə yalnız
Azərbaycanda deyil, hətta keçmiş Sovetlər İttifaqında, Polşa, Çexoslovakiya və
Bolqarıstanda da tanınırdı. Xalqımızın korifey şairləri Rəsul Rza, Bəxtiyar
Vahabzadə, Əli Kərim, Xəlil Rza, görkəmlirus şairləri Mixail Lukonin, Oleq Dmitriyev, Vadim Kuznetsov və
başqaları onun poeziyasını həmişə yüksək qiymətləndirirdilər. Rusiyanın
tanınmış şairləri, M.Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutunun adlı-sanlı,
nüfuzlu ədəbiyyatçıları, şair və yazıçılar Vaqif İbrahimin iştirakçısı olduğu
VI Ümumittifaq Poeziya Festivalında və digər ədəbi tədbirlərdə həmişə onu
arayıb-axtarar, çox təvazökar və bir qədər də utancaq olan bu gənc Azərbaycan
şairi ilə hökmən görüşüb, poeziya barədə söhbətlər etməyi, onu dinləməyi
xoşlayar, şeirlərini həvəslə rus dilinə tərcümə edərdilər. Təsadüfi deyil ki,
artıq 32 yaşında onun "Vaxt" ("Времена") adlı ilk kitabı
Moskvanın məşhur "Molodaya qvardiya" nəşriyyatında 25 min tirajla çap
olunmuş və oxucular tərəfindən çox qısa bir zamanda alınmış, satılıb
qurtarmışdı.
Həmin kitaba ön söz yazan tanınmış
şair və tərcüməçi Oleq Dmitriyev xüsusi olaraq qeyd edir ki, "Poeziya
festivallarının, gənc yazıçıların ədəbi müşavirələrinin səsli-küylü,
qaynayıb-coşan iştirakçıları arasında Vaqif İbrahimin nurlu, gülərüz simasını
görmək həmişə xoş olur. Vaqifin şeirlərində onun ürəyi oxuculara bütün
genişliyi ilə açılır. Poeziyada o, oxucunu öz ədəbi dünyasına çağırmır, onun
qarşısında qəlbini evinin qapısını döyən bir yolçuya açdığı kimi qonaqpərvərliklə
açır".
Vaqif İbrahimin ilk kitabı İttifaq
miqyasında elə böyük maraqla qarşılanır ki, çox keçmədən Moskvada onun daha bir
şeirlər kitabı - 70-ə qədər yeni şeirinin daxil edildiyi "Qapını döyəcəyəm"
("Постучусь в твою дверь") adlı kitabı oxuculara təqdim edilir.
Ötən əsrin 80-ci illərində öz
orijinal poeziyası, süjetli şeirləri, lirik poemaları ilə sevilən Vaqif
İbrahimin poeziya nümunələri çex, polyak, bolqar və s. dillərə də tərcümə
edilərək, müəllifin şöhrətini daha da artırır. Azərbaycanın gənc və
perspektivli şairi kimi poeziya aləmində böyük nüfuz qazanmasının nəticəsi idi
ki, həmin dövrdə Vaqif İbrahim SSRİ-nin və Bolqarıstanın birgə ədəbi almanaxı
olan "Drujba"jurnalının respublikamız üzrə məsul nümayəndəsi və Sovet
İttifaqından olan 5 nəfərdən biri kimi redaksiya heyətinin üzvü seçilmişdi. O,
Azərbaycan şair və yazıçılarının yeni yaradıcılıq nümunələrinin həmin nüfuzlu
jurnalda dərc edilməsi, ölkəmizin ədəbi uğurlarının sovet və bolqar oxucularının
diqqətinə çatdırılması üçün çox böyük səylə, gərginliklə çalışırdı.
...Vaqif İbrahim 1945-ci ildə Şəki
şəhərində dünyaya gəlmişdi. Sonralar ailəsi Sumqayıta köçmüş və o, bu şəhərdə
təhsil almış, Kimya-texnologiya texnikumunu, sonralar isə Azərbaycan Dövlət
Neft və Kimya İnstitutunu uğurla bitirmişdi (texnikum yoldaşları şair Nurəddin
Mənsur və respublikanın Əməkdar məşqçisi Əhməd Rəcəbli xatırlayırlar ki, bir
vaxtlar yaxın dost olduqları Vaqif İbrahim fakültənin ən yaxşı riyaziyyatçısı
və "fiziki" idi).
Hələ uşaqlıqdan Azərbaycan
poeziyasının, dahi şairimiz Nizami Gəncəvi, Səməd Vurğun, Mikayıl Müşfiq və
Bəxtiyar Vahabzadə yaradıcılığının vurğunu olan Vaqif İbrahim ilk şeirlərini hələ
14-15 yaşından yazmağa başlamışdı. İlk vaxtlar şəhər qəzetində, sonralar
"Azərbaycan gəncləri", "Ulduz" və "Azərbaycan"
jurnallarında şeirləri dərc olunmağa başlayan gənc şair tezliklə həm
oxucuların, həm də görkəmli Azərbaycan şairləri Rəsul Rzanın, Bəxtiyar
Vahabzadə və Əli Kərimin diqqətini cəlb etmişdi.
İlk vaxtlar Sumqayıt Radio Verilişləri
redaksiyasında məsul katib kimi əmək fəaliyyətinə başlayan Vaqif İbrahim radio
vasitəsilə Azərbaycan ədəbiyyatının klassiklərini və Sumqayıtın gənc ədəbi
qüvvələrinin təbliğinə geniş yer verirdi.
Poeziyada daim yeni söz, yeni fikir
deməyə çalışan Vaqif İbrahim həyatda da yenilikçi, novator olmağa çalışırdı. O,
özünün ustadı və böyük dostu hesab etdiyi görkəmli şair Əli Kərimin 1969-cu
ildə, vaxtsız - 38 yaşında ölümündən təsirlənərək, onun adını yaşatmaq və
yaradıcılığını təbliğ etmək, şəhərin istedadlı gənc ədəbi qüvvələrini bir araya
gətirmək, onların istedadlarının qayğısına qalmaq məqsədilə Sumqayıtda
respublikada ilk dəfə olaraq Poeziya Klubunu yaratmışdı. Ancaq təəssüf ki, xoş
məramla yaradılmış həmin Kluba və onun özünə qarşı qısqanclıqla yanaşan bəzi
bədxahlar hər vəchlə onun işinə mane olmağa çalışırdılar (Əli Kərim adına həmin
Poeziya Klubunun ilk üzvlərindən biri kimi yadımdadır ki, hətta Sumqayıtda
yaşayan şairlərdən ibarət kiçik bir dəstə bir gün Kluba... üstlərində
gizlətdikləri, lakin bizə haqqında məlumat çatdırılan soyuq və odlu silahla
gələrək, Vaqif İbrahimə təzyiq göstərməyə, Poeziya klubunun fəaliyyətinin
dayandırılmasına çalışmışdılar, lakin Vaqif müəllimin təmkinli, müdrik
davranışı onları "tərksilah" etmişdi).
Lakin fəaliyyətinə bədxahların
maneçilik törətmək cəhdlərinə və təzyiqlərinə baxmayaraq, respublikanın
tanınmış şair və yazıçıları ilə Sumqayıtda keçirilən çoxsaylı tədbirlərlə
(Sumqayıt Poeziya klubunun sorağı o vaxtlar nəinki Moskva və Leninqrada, hətta
uzaq Hovosibirskə də çatmışdı. Oranın yazıçı və şairləri ilə sıx ədəbi əlaqələr
qurulmuşdu, Sumqayıtın gənc ədəbi qüvvələri Novosibirskdə, sibirlilər isə bizim
gənclik şəhərində dəfələrlə olmuşdular), çoxşaxəli fəaliyyəti ilə şəhər rəhbərliyinin,
onun mədəniyyət şöbəsinin nüfuzunu qazanan, onların dəstəyinə arxalanan Vaqif
İbrahim sonralar "Ulduz" və "Göyərçin" jurnallarında məsul
vəifələrə irəli çəkildi. Özünün təşəbbüsü və təşkilatçılıq istedadı ilə
yaratdığı Gənc yazıçıların Respublika Ədəbi Birliyində sədr kimi geniş
fəaliyyəti, gənc ədəbi qüvvələrin yaradıcılığının radio və televiziyada
təbliği, onların əsərlərinin qəzet və jurnallarda mütəmadi çapına nail olmaqla,
Ədəbi Birlikdə görkəmi şair və yazıçıların "ustad dərslərini" təşkil
etməklə, respublikanın müxtəlif rayonlarında gənc şair və yazıçılarla
oxucuların görüşlərini keçirməklə və özünün nümunə olan poeziyası ilə Vaqif
İbrahim daha da böyük hörmət və nüfuz sahibi olmuşdu. Lakin heyf ki, daim
yaratmaq eşqilə çırpınan o coşqun, çılğın qəlbin istedadlı sahibinin ömrü
gözlənilmədən, kor, bədbəxt bir təsadüf nəticəsində Bakı-Sumqayıt yolunda...
yarı yolda qırıldı.
Ancaq, böyük Azərbaycan şairi Səməd
Vurğun demişkən:
Ölüm
sevinməsin qoy! Ömrünü vermir bada
El
qədrini canından daha artıq bilənlər!
Şirin
bir xatirətək qalacaqdır dünyada
Sevərək
yaşayanlar, sevilərək ölənlər!
Təsadüfi deyil ki, unudulmaz şairin
xatirəsi onu tanıyanlar və oxucuları tərəfindən daim yad edilir. Faciəli
ölümündən 35 il keçdiyi bugünlərdə Vaqif İbrahimin qələm dostları, doğmaları və
oxucuları bir vaxt onun Sumqayıtda yaşadığı binanın yaxınlığında Nizami
Gəncəvinin əzəmətlə ucalan heykəli önünə toplaşaraq, dahi şairin və onun
istedadlı xələfi Vaqif İbrahimin xatirəsini ehtiramla yad etmişlər. Poeziya
korifeyimizin heykəli önünə gül-çiçək düzülmüş, onun qüdrətli poeziyasından
söhbət açılmışdır. Və orada belə bir təklif səsləndirilmişdir ki, gələn ildən
etibarən Sumqayıtda hər il bu şəhərin ilk laureat şairinə, onun yaradıcılığına
həsr edilənı Vaqif İbrahim Poeziya günləri keçirilsin.
Sonra tədbir iştirakçıları Vaqif
İbrahimin ata-anası və qardaşı Arifin uyuduğu Saray qəbristanlığına getmiş,
qəbri üstünə gül-çiçək dəstələri düzmüş, müqəddəs ruhuna dualar
səsləndirmişlər. Sumqayıtın tanınmış şairləri Əşrəf Veysəlli, Ofelya Babayeva,
Rafiq Yusifoğlu, Nurəddin Mənsur, Süleyman Hüseynov, İbrahim İlyaslı, Xatirə
Fərəcli, Cənubi Azərbaycandan olan şair Yaqub Üsuli, yazıçı-publisist Zümrüd
Baloğlanova, tələbə dostu Əhməd Rəcəbli, jurnalist Aygün Hacıyeva, oxuculardan
Fərhad Məhərrəmov, Rafiq Mehdiyev və digərləri şair haqqında xatirələrini
söyləmişlər.
Respublikanın Əməkdar jurnalisti,
şair-publisist Rafiq Oday ustadı hesab etdiyi Vaqif İbrahimin xatirəsinə özünün
hələ çox gənc vaxtında – 23 yaşında böyük sevgi ilə həsr etdiyi "Dünya
saxlamalıydı onu” şeirini oxumuşdur:
Dünya
saxlamalıydı onu
ata
əvəzi,
saxlaya
bilmədi.
Yamanca
qarışıb
başı
dünyanın.
Dünya
ağlamalıydı onu
ana
əvəzi,
ağlaya
bilmədi.
Heyrətdən
qurumuşdu
gözlərinin
yaşı
dünyanın...
Xatirə tədbirində Vaqif İbrahimin
sevimli övladları - qızı Aytən, oğlu Rəşad, babasının adıını fəxrlə daşıyan
balaca Vaqif, uşaqlarının qayğıkeş, istəkli xalası Sədaqət xanım iştirak
etmişlər. Oğlu Rəşad atasının xatirəsini ehtiramla yad etdiklərinə görə onun qələm
dostlarına, sədaqətli oxucularına ailələri adından minnətdarığını bildirmişdir.
Rəhman ORXAN.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.