Budəfəki həmsöhbətimiz Sumqayıt şəhər Uşaq Xəstəxanasının cərrah-uroloqu Rəfael Soltanovdur.

Haşiyə: Rəfael Soltanov 25 oktyabr 1972-ci ildə Biləsuvar rayonunda dünyaya gəlib. 1989-cu il Azərbaycan Tibb Universitetinin Pediatriya fakültəsinə qəbul olub və 1995-ci ildə oranı bitirib. 1998-ci ildə Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin Sərhəd qoşunlarında tibb xidmətləri göstərib və ehtiyatda olan zabitdir. 2000-ci ildən sonra Türkiyənin İzmir şəhərində fəaliyyət göstərən Ege Universitetində "Uşaq cərrahiyyəsi və urologiyası” üzrə ixisaslaşma kursu keçib. Türkiyənin bir çox şəhərlərində keçirilən pediatrik-uroloji konfranslarda iştirak edib. Azərbaycan Tibb Universitetində, uşaq urologiyası sahəsində "Uşaqlarda sidik axarı refleksi” adlı elmi iş üzrə namizəddir.

- Böyrək yumaqcığının (qlomerulnefrit) və böyrək ləyəninin iltihabı (pielonefrit) haqqında danışardınız... Ümumiyyətlə bu xəstəliklər nə zaman yaranır və onlar üçün hansı müalicə metodları tətbiq olunur?

- Piolenefrit dediyimiz böyrək ləyəninin iltihabı xəstəliyi uşağın böyrəyində anadangəlmə daralma olduğu təqdirdə sidik yığılması və infeksiyanın yaranması nəticəsində meydana gəlir. Bundan başqa uşaq anadan olduqdan sonra bir sıra infeksiyon xəstəliklər keçirir ki, bunun nəticəsində də böyrək-sidik yollarında ikincili iltihab yaranır. Əgər uşaqlarda anadangəlmə böyrək çıxışı bağlıdırsa, o zaman konservativ müalicə üsulları effekt vermir, mütləq şəkildə cərrahi müdaxilə lazım olur. Uşaq anadan olduqdan sonra böyrək ləyəninin ölçüsü getdikcə böyüyürsə, mütləq rekonstruktiv cərrahi müdaxiləyə ehtiyac yaranır. Biz onları ya endoskopik yolla stendləşdiririk, ya da ki, açıq cərrahi əməliyyatla pieloplastika əməliyyatı edirik. Böyrək çıxışı bağlı olmadıqda isə konservativ dərman müalicəsi tətbiq edirik. Aşağı sidik yollarında sidik geri qayıtması olur ki, ona refluks xəstəliyi deyilir. Refluksun müalicəsində kəsik aparmadan endoskopik kanalla içəri daxil oluruq və sidik axarları mərkəzində gel vasitəsilə klapan qoyaraq refluksu aradan qaldırırıq.

- Uşaqlarda sidik yolu infeksiyalarının yaranmasına səbəb nədir?

- Əgər sidiyin axımına qarşı maneə varsa, onda infeksiya yaranma riski artır. Lakin sidik yolu açıqdırsa, o zaman kənardan ikincili infeksiya daxil ola bilər.

- Uşaqlarda böyrək genişlənmələrinin yaranmasına səbəb nədir və onun qarşısını uşaq ana bətnində olarkən almaq mümkündürmü?

-Böyrək ləyənini anomal damarlarla bağlantılı olanda o kəskin genişlənir. Yəni mayenin, sidiyin yığılması hesabına böyrəyin həcmi böyüyür. O getdikcə şar kimi şişməyə başlayır və böyrəyin qanlanması pozulur. Ona görə də hidronefroz xəstəliyi vaxtında təyin olunduqda dediyimiz darlığı, yəni anomal bağlantını aradan götürüb endoskopik yolla stendləşdiririk və ya açıq cərrahiyyə yolu ilə pieloplastika əməliyyatı edirik və hidronefrozu aradan götürürük.

- Anomaliya nədir və uşaqların hansı orqanlarında anomaliya yarana bilər?

-Bütün orqanlarda anomaliya yarana bilər. Bu, uşaqlarda ana bətnində olarkən yaranır. Böyrəklərdəki anomaliyalardan söhbət gedirsə, onda olan anomal bağlantıları biz plastik əməliyyatların köməyi ilə aradan götürürük.

- Son zamanlar xəstəxananıza daha çox hansı xəstəliklərlə bağlı müraciətlər olur?

- Son vaxtlar bizə anomaliyalar, anadangəlmə qüsurlarla bağlı çox şikayətlər olur. Bundan başqa hidronefroz, refluks xəstəlikləri, səbəbsiz qızdırmalarla bağlı da müraciətlər çoxalıb. Bəzən biz bu səbəbsiz qızdırmaları müayinə edərkən uroloji böyrək patalogiyasının olduğunu müəyyən edirik. Həmçinin hipospadiya ilə bağlı da müraciətlər olur ki, bu da uşalarda anadangəlmə yaranan qüsurdur. Son zamanlar uşaqlarda hipospadiya, kriptorxizm (xayaların enməməsi) kimi xəstəliklərlə bağlı müraciətlər artıb. Biz bu xəstəliklərlə bağlı müraciət edən pasiyentləri ambulator qeydiyyata alırıq və yaşlarına müvafiq olaraq rekonstruktiv əməliyyat edərək onların xəstəliklərini aradan götürürük.

- Uşaqlarda uroloji problemlərin gec aşkarlanması nələrə yol aça bilər?

- Uşaqlarda uroloji problemlərlə bağlı xəstəliklər vaxtında araşdırılmazsa və yardım göstərilməzsə, getdikcə onların sağlamlıqlarında problemlər ortaya çıxmağa başlayar. Pielonefrit, qlomerulnefrit kimi xəstəliklər böyrək çatışmazlığına aparır ki, bununla da uşaqlar gələcəkdə dializə düşə bilərlər.Ona görə də biz məsləhət görürük ki, bu xəstəliklər ultrasəs müayinəsi zamanı ana bətnində olan uşaqda aşkarlanıbsa, vaxtında müraciət etsinlər və uşağı vaxtında müayinədən keçirsinlər ki, bu uşaqlarda anomaliyalar, qüsurlar, patalogiyaların qarşısını zamanında ala bilək.

- Son olaraq nə demək istərdiniz...

-Sumqayıt şəhərində biz dövlətin dəstəyi ilə xəstəxanamızın uşaq cərrahiyyəsi şöbəsində uroloji əməliyyatlar aparmaq üçün endoskopik alətlər aldıq və bütün avadanlıqlarla təchiz olunduq. Ana bətnində olan patalogiyalara (hansı ki, uşaq anadan böyrək çatışmazlığı, böyrək axarlarının bağlanması, darlığı və ya səbəbsiz qızdırmalarla dünyaya gəlir) görə biz valideynlərə məsləhətlər verir, radioloji, endokrinoloji müayinələr edirik. Bu müayinələr aparıldıqdan sonra onlarda rekonstruktiv plastik əməliyyatlar edirik. Unikal, akademik əməliyyatlar vasitəsilə böyrəklərdə, axarlarda, sidik-cinsiyyət orqanlarının, sidik kanallarının qüsurlarını selikli qişadan, dodaq qriflərindən istifadə edərək əskik toxumanı bərpa edirik. Bu əməliyyatlar tərəfimdən çox icra olunur. Mənim apardığım əməliyyatlar çoxşaxəlidir. Qarın boşluğunda rekonstruktiv əməliyyatları, anadangəlmə bağırsaq keçməzliyi, atreziyalar,üst-dodaq qüsurları, bağırsaq ikiləşmələri, kistalar və digər qüsurlarla bağlı əməliyyatlar icra edirəm. Yəni mən uşaq cərrahı olduğuma görə yalnız uroloji deyil, digər böyük əməliyyatların da icrasını həyata keçirirəm.

Elnarə Salamova

Xeberle.com