Xeberle.com olaraq bu məqamları aydınlaşdırması üçün hüquqşünas Ramil Süleymanov ilə əlaqə saxladıq.

R.Süleymanov ev alqı-satqısını özbaşına həyata keçirən vətəndaşları aşağıdakı məsələlərdə diqqətli olmağa çağırdı:

"Mülki Məcəllədə göstərilir ki, daşınmaz əmlakla bağlı qeydiyyat müvafiq dövlət reyestr xidmətində aparıldıqdan sonra, onu qəbul edən şəxsin adına rəsmiləşdirilir və artıq onun mülkiyyəti sayılır. Ev alqı-satqısını vətəndaşlar çox vaxt özbaşına həyata keçirirlər, amma mən məsləhət görərdim ki, hüquqşünasa cüzi məbləğ ödəməklə bu əməliyyatı icra etmək daha məqsədəuyğundur. Çünki günümüzdə vətəndaşlarımız bu məsələlərlə bağlı çoxsaylı fırıldaqçılarla üzləşirlər. Əgər vətəndaş daşınmaz əmlakını satmaq istəyirsə, tez bir zamanda mənzildə qeydiyyatda olan şəxslərin razılığını almalı və yalnız ondan sonra həmin mənzili satmalıdır. Şifahi şəkildə mənzil üzərindən razılaşmaların heç bir hüquqi əsası olmur. Alıcı və satıcı öz aralarında razılaşırlar ki, bir ay ərzində mənzildə qeydiyyatda olan şəxslər evdən tamamilə çıxacaqlar və bu satıcının hesabına baş tutacaq, yəni bu prosesi satıcı həyata keçirəcək. Amma satıcı buna məsuliyyətsiz yanaşır və işi icra etmir. Nəticə etibarilə alıcı pis vəziyyətdə qalır və yenidən qeydiyyatdan çıxmaları üçün həmin adamlarla əlaqə saxlamağa məcbur olur. Bunun nəticəsində iş gedir məhkəməyə. Beləliklə vətəndaş əlavə xərc çəkir, vəkilə müəyyən bir böyük məbləğ ödəyir və məhkəmədə həmin şəxslərin mənzildən istifadə hüququnun itirilməsi ilə bağlı iddia qaldırır".

R.Süleymanov alqı-satqı müqaviləsi həyata keçirildikdən sonra aşağıdakı hallarda evin əvvəlki sahibinə qaytarıla bilinəcəyini vurğuladı:

"Qeyd edim ki, "İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında qanun"da nəzərdə tutulan 14 gün müddət daşınmaz əmlaklara tətbiq olunmur. Lakin notariat kontorunda müqavilə təsdiq edilərkən, qəbul edilən şərtlərə hansısa bir müddət ərzində baş verə biləcək problemlərə görə, alıcının evi satıcıya qaytara bilməsi və bunun müqabilində satıcının ödənilmiş məbləği geri qaytaracağı ilə bağlı bənd əlavə oluna bilər. Bu isə nadir hallarda baş verir. Çünki insanlar evi satdıqdan sonra ödənilən pulu ya hansısa problemlərinə xərcləyir, ya da ki, üzərinə pul əlavə edib yeni bir mənzil alırlar. Alıcılar bu kimi məsələlərdə aldanmamaları üçün sözügedən əməliyyatları mütləq şəkildə hüquqşünasların köməyi ilə həyata keçirməyə çalışmalıdırlar"

Hüquqşünas ev alqı-satqısı zamanı baş verə biləcək bəzi fırıldaqçılıq hallarından da söhbət açdı:

"Bundan başqa mən təcrübəm zamanı bir sıra notariatların əmlakın üzərində yüklülüyün olmasını, "Forma-2" arayışı verilən zaman orada adları yazılan şəxlərin qəsdən gizlədilməsi və s. kimi halların baş verdiyinin də şahidi olmuşam. Lakin"Notariat hərəkətlərinin aparılması qaydaları haqqında Təlimat"da birmənalı şəkildə qeyd olunub ki, notarius evin alqı-satqısı ilə bağlı qeydiyyatda olan şəxslərin hər birinin həmin mənzilin satılması ilə bağlı razılıqlarını almalıdır. Nəzərinizə çatdırım ki, hazırda daşınmaz əmlaklar bank girovunda olduğu zaman, banklar da marağında olurlar ki, həmin əmlakın yüklülüyü haqqında Dövlət Reyestri Xidmətində qeydiyyat aparılsın, çıxarışı alınsın və vətəndaşa təqdim olunsun. Nəticədə daşınmaz əmlakla bağlı hər hansı bir əməliyyat həyata keçirilərsə, sistemdə o yüklü kimi görünür və onunla bağlı əməliyyatların aparılması yalnız girov predmetini saxlayan şəxslərin icazəsi nəticəsində mümkün olur. Qeyd edim ki, hazırda yuxarıda vurğuladığım fırıldaqçılıq üsulları köhnəlib".

R.Süleymanov çıxarışsız ("kupçasız") evlərlə bağlı həyata keçirilən alqı-satqı prosesinin təhlükəli olduğunu bildirdi:

"Onu da qeyd edim ki, hazırda bir sıra evlər var ki, onların çıxarışı ("kupçası") yoxdur. Məsləhət görərdim ki, belə evlərlə bağlı heç bir alqı-satqı əməliyyatları həyata keçirilməsin. Hətta sözügüdən evlər üçün çox az bir məbləğ ödəsələr belə, həmin pullara hayıfdır. Çünki gələcəkdə problem yarandıqda, heç bir məhkəmə onların bu əsaslı yanılmalarını qəbul etməyəcək. Ona görə də əmlakla bağlı alqı-satqı edilən zaman həmin əmlaka dair müvafiq çıxarışın olması, onun notariat qaydada alqı-satqıya qeyd edilməsi vacibdir. Əgər vətəndaşın çıxarışı ("kupçası") varsa, notariata 31 AZN pul ödəməklə daşınmaz əmlakın üzərində yüklülüyün olub-olmaması barədə sitemdən məlumat əldə edilməsinə nail ola bilər. Bu zaman notarius sistemdə həmin mənzildə qeydiyyatda olan şəxslərlə bağlı bir daha "Forma 2" arayışı çıxaracaq. Qeyd olunan razılıqlar əldə olunduqdan sonra vətəndaş müvafiq rüsumları və mənzilin pulunu notariusun bank hesabına ödəməklə alqı-satqı müqaviləsi bağlaya bilər".

Hüquqşünas həyət evi alanların diqqət etməli olduqları məqamlara da toxunub:

"Həyət evi alanlar isə mütləq şəkildə yalnız onun özü ilə bağlı deyil, altındakı torpaq sahəsi haqqında çıxarışı da tələb etməlidirlər".

Elnarə Salamova

Xeberle.com