1963-cü ilin payızında Sovetlər ölkəsi Böyük oktyabr sosialist inqilabının 46-cı ildönümünə hazırlaşırdı. Dünya ictimaiyyəti Karib böhranının şokundan hələ özünə gəlməyib, ayaqqabısını BMT-nin tribunasına döyən sovet lideri Nikita Sergeyeviç Xruşşov 63 ilin əvvəlində ona qarşı hazırlanmış saray çevrilişinin qarşısını ala bilib və iyulun 30-da 70 illik yubileyini təntənə ilə qeyd edib. Ölkə isə çörək böhranını yaşayır. Xruşşovun "qarğıdalı”ları proletarlarının qarnını doydurmur, qılıncını çapmağa hazır olan acların sayı günü-gündən artırdı. Fəhlə şəhəri olan Sumqayıtda da çörək çatışmırdı. Əsası 1949-cu ildə qoyulmuş sənaye şəhəri Sumqayıtda iri metallurgiya və kimya zavodları var idi. Sumqayıtda 60-cı illərdə anti-sovet dərnəkləri fəaliyyət göstərirdi.

1963-cü il noyabrın 7-i Sumqayıtdakeçirilən nümayiş zamanı bir qrup fəhlə əsas dəstədən ayrılaraq tribunaya sarı gedir. Bu olay hər kəs üçün gözlənilməz olur. Onlar Nikita Xruşşovun böyük portretini qopararaq ayaqlar altına atır.

Holland publisist, yazıçı Tomas De Vallın "Qara Bağ” kitabının rus nəşrində bu hadisəyə qismən aydınlıq gətirilib. Müəllif yazır: "1963-cü ildə Xruşşovun hakimiyyəti illərində Sumqayıtda ciddi çaxnaşma baş verdi. 1963-ci il noyabr ayının 7-də Oktyabr inqilabının növbəti ildönümünə həsr edilmiş nümayişdə Boru Prokat Zavodunun bir qrup fəhləsi əsas dəstələrdən ayrılaraq şəhər rəhbərliyinin dayandığı tribunaya üz tutur və mədəniyyət evinin fasadından Xruşşovun böyük portretini qoparıb ayaqları altına atırlar. Milislər rezin zopaları işə salsalar da, meydanda bir neçə saat sonra əmin-amanlıq yaradılır”.

Mənbələrin yazdığına görə, fəhlələrin qiyamının arxasında iqtisadi tələblər dururdu: "Fəhlələr şəhərin çörəklə təminatında yaranmış problemə və qiymətlərin artmasına etiraz edirdilər.”

Çörək qıtlığına görə qiyam etdiyi üçün Miriş Əlimirzə və Səməndər İbrahimov 6, Yaşar Mahmudov və Nikolay Şevçenko 5, Ənvər Mahmudov 4, Asif Bayramov isə 3 il azadlıqdan məhrum ediliblər.

Xədicə Səxavətqızı

Xeberle.com