Onun barəsində eşitmişdim. Sumqayıtın uğurları üçün çalışan bur jurnalistin yazılarını çalışdığı saytda daim izləyirəm. Söhbət Sumqayıtın xəbər saytı olan "Xeberle.com”-un həmtəsisçilərindən biri, jurnalist Ramil Zeynallıdan gedir. Onu Sumqayıt Dövlət Universitetini Ritorika Universal Klubunun Həvəskar Jurnalistlər Klubunun həyata keçirdiyi təlimlərdən birinə dəvət etdim. Sözün düzü, bir təlimçi kimi Ramil Zeynallının keçdiyi dərsi çox bəyəndim. Təlimdən sonra ondan jurnalist fəaliyyəti və bu peşənin özəllikləri ilə bağlı müsahibə də aldım. Müsahibəyə keçmədən öncə R.Zeynallını yaxından tanıyaq.

Tanıtım: Ramil Yaqub oğlu Zeynallı 1981-ci ildə Sumqayıt şəhərində anadan olub. 1987-1998-ci illərdə Sumqayıt şəhər 15 saylı orta ümumtəhsil məktəbində təhsil alıb. 1998-ci ildə Azərbaycan Dillər Universitetinin İngilis dili və Alman dili fakültəsinin German filologiyası (Alman dili və ədəbiyyatı) ixtisasına qəbul olub. 2002- ci ildə Univeristeti bitirdikdən sonra vətənə olan borcunu yetirib. Hərbi xidmətdən qayıtdıqdan sonra 2003-ci ildən müxtəlif sahələrdə çalışıb. Jurnalist kimi fəaliyyətinə Sumqayıt şəhərində fəaliyyət göstərən "Dünya” TV-də başlayıb. O, 2001-2002-ci illərdə həmin kanalın "Xəbərlər” proqramının idman bölümünün aparıcısı olub. Bununla yanaşı, "İdman klubu” və "Futbol planeti” verilişlərinin müəllifi və aparıcısı kimi fəaliyyət göstərib. Həmçinin də bu müddətdə "Sumqayıt gəncləri” İctimai Birliyində müxtəlif vəzifələrdə işləyib. "Yüksəliş Naminə" qəzetinin məsul katibi kimi də jurnalistika faəliyyətini davam etdirib. 2006-2007-ci illərdə tale onun yolunu yenidən "Dünya” TV ilə bağlayıb. Belə ki, R.Zeynallı həmin müddətdə "Xəbərlər” proqramının aparıcısı və direktor əvəzi vəzifəsində çalışıb. Sonralar 2007-2008-ci illərdə AzTV-nin Xəbərlər departamentində müxbir kimi çalışıb. 2009-cu ildə isə ANS TV-nin "Salam Azərbaycan " səhər proqramında müxbir işləyib. 2010- 2014-cü illərdə isə Azərbaycan Dillər Univeristetinin İctimaiyyətlə əlaqələr departamentində əvvəlcə redaktor-korrektor, sonra isə redaktor vəzifəsində çalışıb. 2012-ci ildə isə Elnur Ağayev və Kamal Almuradlı adlı gənclərlə Sumqayıtın xəbər saytı olan "Xeberle.com” saytını təsis ediblər. 2012-2014-cü illərdə həmin saytın baş redaktoru olub. Hazırda isə "Xeberle.com”-un həmtəsisçisidir. Eyni zamanda Analitik.az saytında çalışır. Gələn ildən fəaliyyətə başlayacaq Sumqayıtda ilk regional onlayn TV olan Sumqayıt TV-nin həmtəsisçisi və baş redaktorudur.

Bu müddət ərzində R. Zeynallı bir sıra təlimlərin iştirakçısı olub. Eyni zamanda təlimçi kimi də fəaliyyət göstərib.

- Ramil müəllim, xoş gördük sizi. Belə bir sualla müsahibəmizə başlamaq istərdim. Təhsil aldığınız ixtisas üzrə daha çox uğur əldə etmisiniz, yoxsa həvəskar olduğunuz sahə üzrə?

- Xoş gününüz olsun. Germanşünas olduğum üçün bir müddət müxtəlif orqanlarda tərcüməçi kimi çalışmışam. Amma jurnalistika 2001-ci ildən məni daha çox cəlb elədi. Baxmayaraq ki, Dillər Univerisitetində oxuyurdum və 2001-ci ildən bu sahədəyəm Uğurları da jurnalistikada fəalliyyət göstərdiyim müddətdə əldə etmişəm.

- Hər kəs jurnalist ola bilərmi?

- Savadından, dünyagörüşündən asılı olmayaraq, istedadı olmayan heç bir kəs jurnalist ola bilməz. İstedad isə insanlarda anadangəlmə olur. Bununla yanaşı, jurnalist savadlı və dünyagörüşlü olmalıdır. Təəssüflə qeyd edirəm ki, bu gün jurnalist kimi fəaliyyət göstərən bir çox şəxsdə bunların heç biri yoxdur. Onlarda ancaq ambisiya, hikkə və əda var. Bu həm də ondan irəli gəlir ki, jurnalist fəaliyyəti ilə məşğul olanların savadı, istedadı və dünyagörüşü yetərli deyil. Jurnalistin yazdığı cümlələr başdan-ayağa özününkü olmalıdır. Buna da savad lazımdır.
Hazırda jurnalistlərimiz var ki, başqa ixtisasın sahibidirlər. Bu insanlar jurnalistikada çox böyük uğurlar əldə ediblər. Mənə elə gəlir ki jurnalist olmağın hansisa ixtisas sahibi olmağa heç bir aidiyyəti yoxdur.

- Sizin fikrinizcə, peşəkar jurnalist necə olmalıdır?

- Təlimlərdə müəllimlərimiz deyirdi ki, jurnalist vətəndaşların gözətçi iti, hürən köpəyi olmalıdır. Peşəkar jurnalist deyəndə, təsəvvürümdə ilk olaraq jurnalistikanın qaydalarına bağlı, əsas məqsədinin həqiqətləri cəmiyyətə çatdırmaq olan, yaxşı yazmaq, tənqid edə bilmək, yaradıcılıq qabiliyyətinə malik, oxucunu, dinləyicini və tamaşaçını ələ almağı bacaran, həm də etik, peşəkar qaydalara dəqiqliklə əməl edən şəxsiyyət canlanır. Ölkəmizdə bir yanda azad jurnalistika, digər yandan da ciddi bir məsuliyyətsizlik var. Müşahidələrim əsasında deyə bilərəm ki, jurnalistlərimiz material hazırlayarkən qaynaqlara etinasız yanaşır, etik qaydaları gözləmir, həqiqətə sadiqlik prinsipini pozurlar. Nəticədə də cəmiyyətə yanlış məlumat verirlər. Hesab edirəm ki, özünə hörmət edən jurnalist və ya media qurumu bu prinsiplərə sədaqətli olmalıdır. KİV nümayəndələri həqiqətin, ədalətin yanında olmalıdır. Sensasiyaya uymadan, sarı mətbuatın prinsiplərini qəbul etmədən məlumatı cəmiyyətə çatdırmalıdır.

- Bu gün köşə yazarlarının sayı gündən günə artmaqdadr. Buna münasibətiniz necədir?

- Köşə yazarı çap, yaxud onlayn media məkanında davamlı bir yazı köşəsi olan yazardır. Köşə yazarları müxtəlif qruplara ayrılır. Məsələn, ümumi bir köşə başlığı altında, akademik olmayan dildə, xalq ağzıyla, bəzən dialekt və şivəylə, həmçinin daha çox nəsihət formasında yazan yazarlara məsləhət, nəsihət yazarı deyilir. Bu status daha çox jurnalistika peşəsinin "fəhləliyindən” – yəni müxbirlikdən yetişənlərə aid edilir. Müasir jurnalistikada siyasət, diplomatiya, iqtisadiyyat, maqazin, idman yazarları kimi anlayışlar da formalaşıb. Zaman keçdikcə, xüsusilə Qərb ölkələrində hər şeydən yazan köşə yazarları yerinə konkret sahə üzrə ixtisaslaşmış köşə yazarı tipi daha çox önə çıxmağa başlayır. Bu sırada isə xəbər əsaslı çalışan köşə yazarı tipi daha geniş yayılıb. Bu tip yazarların özlərinin xüsusi bürosu var – xəbər toplama işi ilə ayrı adamlar məşğul olurlar. Köşə yazarı isə həmin xəbərlər əsasında ilgili dairələrlə ya özü, ya köməkçiləri vasitəsilə danışır, əlavə məlumatlarını toplayır, analiz edir və ondan sonra səhifəyə qoyur. "Şərhçi və köşə yazarlarının sayı durmadan çoxalır” , - deyərkən, faktlara dayanan xəbərçiliyin get-gedə azalması, fikir-şərh-rəy jurnalistikasının populyarlaşması nəzərdə tutulur. Subyektiv və şəxsi yozumlara söykənən belə jurnalistika «mediaya inamsızlıq» virusunun başlıca qaynaqlarındandır. Jurnalistikanını hər bir sahəsinin müsbət istiqamətdə inkişafı təbii ki, təqdirediləndir.

- Ümumiyyətlə peşəkar jurnalist, köşə yazarı, müxbir anlayışlarına aydınlıq gətirmək istədik. Bunları eyniləşdirmək olarmı?

- Əvvəlki suallarda peşəkar jurnalist və köşə yazarına aydınlıq gətirdik. Müasir dövrü jurnalistikasız təsəvvür etmək çətindir. Jurnalistlər ictimai həyatın bütün sferalarını əhatə edən informasiyaya, geniş kütləyə təsir etmək, onları maarifləndirmək gücünə malik olmalıdır. Ən qaynar xəbərləri çatdıran redaksiya, mətbuat və ya televiziya, radio müxbirlərinin işinin vacibliyini qeyd etmək lazımdır. Xarici ölkələrdə müxbirlər hətta hava limanı və vağzallarda gecələməli olurlar. Vacib bir məsələ ortaya çıxan kimi hadisələrin mərkəzində olurlar. Müxbirin əsas işi ən aktual informasiyaları operativ şəkildə redaksiyaya çatdırmaqdır. Müxbirlər "xəbərlər” janrlarının müəllifləridirlər. Onlardan materialların emosiyalarsız, bütün təfərrüatı ilə, dolğun şəkildə təqdim olunması gözlənilir. Hər redaksiyanın müxbirlər ştatı var. Onların çiynində informasiya yükü toplamaq dayanır. Müxbirlərin başlıca vəzifəsi müntəzəm surətdə yeni xəbərlər toplamaqdır. Müxbirlər hər şeydən baş çıxarmağı bacarmalıdır.

- Təbii, istər köşə yazarı olsun, istərsə də müxbir olsun - işində peşakar olanlara rəğbətlə yanaşırıq. Ramil müəllim, köşə yazarları içərisində bu günümüzü gənclər daha real əks etdirir, yoxsa yaşlı nəslin nümayəndələri?

- Dünya praktikasında 20-25 yaşında olan jurnalistlərə köşə yazmaq imkanı verilmir. Özünə cəmiyyətdə müəyyən yer tutmuş, sözünü demiş jurnalistlər, yaxud da redaktorlar köşə yazıları yazır. Elə Türkiyə mətbuatına nəzər salmaq kifayətdir. Azərbaycanda isə kim istəyir köşə yazır. Yəni tam hürriyyətdir. Xüsusilə Azərbaycandilli mətbuatda köşə yazanlar olduqca çoxdur. Bu qədər yazarın içində kimin daha çox oxunduğunu da demək çox çətindir. Düşünürəm ki, həm gənc nəslin nümayəndələri, həmçinin yaşlı nəsil arasında reallığın əks etdirilməsinə çalışanlar var.

- Yeri gəlmişkən, maraqlıdır, şəxsən siz bugünkü gəncləri neçə qrupa ayırardınız?

- Gənclərimizi 3 qrupa bölmək olar: Birinci qrup gənclər var ki, hansıların ki psixoloji durumları əladır və bunun səbəbi də fərqlidir. Bu səbəblərdən bir neçəsini saysaq, onların ailələrindən aldıqları dəstək, düzgün dost seçimi və bunlar olmasa da, onların özlərinin sarsılmaz qətiyyəti və "nə olursa olsun, bacaracam” yanaşmasıdır.
İkinci qrupa aid olanların isə psixoloji durumları heç ürəkaçan deyil. Lakin bu həm yaxşı həm də pisdir. Yaxşıdır, ona görə ki, bunların psixoloji durumunun pis olması əhatəsində olduqları mühitlə, olmaq istədikləri mühit və yer arasındakı boşluqdan qaynaqlanır. Bu boşluq qara dəlik kimi onların enerjisini, pozitivliyini sorub aparır. Çünki bu qrup gənclər bilirlər ki, onlar dəyişə bilərlər, özləri üçün sevdiyi sahənin arxasınca gedər, buna müvəffəq olar və uğurlu bir karyera qura bilərlər. Amma onların mühiti yəni ailə, dostlar, tanışlar, qohumlar düşüncə tərzi olaraq bunun əksi olan insanlardır və nümunə ala bilmək üçün ən yaxınındakılara baxdıqda sıfır nəticə ilə özünə dönür və hətta ürəyində bir yerdə mümkün olduğuna inanır, bir səs, pıçıltı ona bacaracağını deyir, lakin ətraf olmayacağını, alınmayacağını hayqırır və bu iki zidd cazibənin ortasında davamlı əks istiqamətlərdə yol alır.
Burada seçdikləri istiqamətdə addımlayanlar qarşılarına çıxacaq neqativliklərə görə vaz keçir və ömürlük şikayət musiqiləri oxuyacaq bir həyat tərzinə geri dönürlər, vaz keçməyənlər isə sonunda mütləq qalib gəlir və harizmatik uğurlara imza atıb digərlərinə nümunə olurlar.
Üçüncü qrupdakılar isə sürü psixologiyasının qurbanı olanlardır. Populyar olan nədirsə, onun arxasınca gedir, gündəmlərinə də onu yerləşdirirlər. Bunların ciddi bir həyat məqsədi də yoxdur. Onlar üçün özlərini önəmli hiss etmək, özünü insan kimi hiss etmək və təsdiqləmək üçün son model maşını olması və ya telefon işlətməsi, mövsümlük modaya uyğun marka geyimlər geyməsi kifayətdir. Bunları metroda, avtobusda, ümumiyyətlə, ictimai yerlərdə yerişləri, danışıqları, ümumiyyətlə, bədən dili, mimika və jestləri ilə çox tez tanımaq olur. Belə gənclər sonunda xoşa gəlməyən hallarla da rastlaşırlar. Yəni "mən də varam” demək üçün məqsədlərini bilmədikləri zərərli qruplara qoşulur, son nəticədə hansısa bir cinayəti törədərək ömürlərinin bir neçə ilini həbsxanada keçirmək məcburiyyətində qalırlar.

- Baxmayaraq ki, yaşlı nəslin nümayəndəsi deyilsiniz, yenə də bu mövzuda növbəti sual ünvanlamaq istərdik. Müasir Azərbaycan gənci necə olmalıdır?

- Gənclik təkcə macəra dolu həyat, dünyanı fəth etməyin astanası haqda xəyal, ömrün heç vaxt bitməyəcəyinə əminlik deyil, həm də sağlamlıq, enerji, tükənməyən ideyalar, işləmək əzmi, mübarizə, özünütəsdiq cəhdidir. Mən də bu fikirlə razıyam ki, hər bir ölkənin gələcəyi onun gəncliyindən asılıdır. Bütün dövrlərdə gəncliyin mənəvi və fiziki sağlamlığı cəmiyyət üçün önəmli olub. Əgər cəmiyyətdə proqres varsa, deməli, o cəmiyyətdə gənclər də proqressiv, intellektual, mənəvi və fiziki anlamda sağlam olacaqlar. Gənclik gələcəyin özü, böyük güc, böyük arzular, böyük ümidlər və sağlam düşüncə deməkdir. Hər bir gənc bütün bunların dəyərini bilməli, ailəsi, vətəni və cəmiyyəti üçün önəmli şəxsiyyət olmağa çalışmalıdır. Müasir Azərbaycan gəncini 15 il əvvəlki Azərbaycan gənci ilə müqayisə etsək, birinci növbədə onu deməliyəm ki, müasir gəncimiz daha cox informasiyaya malikdir. Bu heç də təsadüfi deyil.Bu gün ölkəmizdə əhalinin 60%-dən çox hissəsini gənclər təşkil edir. Təbii ki, hər bir yerdə olduğu kimi, gənclər ən aktiv təbəqə sayılır. Azərbaycanda da bu, artıq həqiqətdir. Çünki bütün sahələrdə hara baxsaq, hər yerdə məhz gənclər hansısa bir prosesin başında gedir. İstərdim Azərbaycanda gənclər daha yüksək təhsilli, yüksək mədəniyyətə sahib olan, bacarıqlı, işində peşəkar və ölkəsini qoruyan gənclər olsun. Və mən bu gəncliyi bu gün Azərbaycanda görürəm. Alicənablıq, düzlük, xeyirxahlıq, mərhəmət, elmə və Vətənə sevgi - məhz bu cür xüsusiyyətlər bugünkü gənclərdə təcəssüm olunmalıdır.
Arzu edirəm ki, bütün gənclər əl-ələ verərək, Azərbaycanın çiçəklənməsində və dünya arenasında nüfuzunun daha da artmasında köməkçi olsunlar.

- Ritorika Universal Klubunun qarşısında duran əsas vəzifələrdən biri müasir Azərbaycan gənci adına layiqli gənclər yetişdirməkdədir. Artıq 2 aya yaxındır ki, fəaliyyət göstəririk. İctimai sektorda sözün əsl mənasında səs-küyə səbəb olan bir neçə layihə həyata keçirdik. Bilmək istərdik ki, klubumuz haqqında eşidəndə ilk təsəvvrünüz necə oldu?

- Bu barədə informasiya əldə edəndə çox müsbət qarşıladım. Həqiqətən SDU-da belə bir klubun yaradılması çox yaxşı bir işdir və sizin həyata keçirdiyiniz layihələr gənclərin asudə vaxtını səmərəli keçirməsi və maarifləndirmə istiqamətində atılan təqdirəlayiq addımdır. Gəncləri bir məqsəd və amal ətrafında birləşdirmək çox mütərəqqi prosesdir. Sizə gələcək fəaliyyətinizdə uğurlar arzu edirəm. Ümid edirəm ki, Ritorika Universal Klubu Sumqayıt gəncləri üçün çox böyük işlər görəcək.

- Ritorika Universal Klubunun nəzdində 12 klub fəaliyyət göstərir və siz bu gün həvəskar jurnalistlər klubu üçün təlim keçdiniz. Təlim haqqında təsəvvürləriniz necə oldu?

- İlk öncə mənə təklif gələndə çox yaxşı qarşıladım. Həmkarım Elnur Ağayevlə məmnuniyyətlə təlimə qatıldıq. Biz də ustadlardan öyrənə-öyrənə gəlirik. Bizə də kimlərsə öyrədib və biz də öyrəndiyimizi kimlərəsə öyrətməliyik. Təklifi çox məmnuniyyətlə qarşıladım. Öncə auditoriya passiv idi. Lakin sonra auditoriyada atmosfer dəyişdi. Təlim iştirakçıları bizi sual atəşinə tutdular. Vaxtımız az idi deyə çox məlumat verə bilmədik.

- Son olaraq bizə - üzvlərimizə nələri tövsiyə edərdiniz?

- Sizin özünüzə və üzvlərinizə tövsiyəm odur ki, dayanmaq olmaz, daim irəli getmək lazımdır! Sizə uğurlar arzu edirəm.

- Ritorika Universal Klubu olaraq Sizə öz təşəkkürümü bildirirəm. Sağ olun ki, dəyərli vaxtınızı bizim Həvəskar Jurnalistlər Klubu ilə keçirdiniz.

Söhbətləşdi: Elvin Gülməmmədov