Günümüzün
aktual suallarından biri də məktəbdə psixoloji xidmətin səviyyəsidir. Hər bir məktəbdə
bu xidmətin olması mütləqdir. Çünki inkişaf dövrünün bəzi böhranlı mərhələləri
var ki, bunlar məhz məktəb dövrünə təsadüf edir. Odur ki, bu mərhələdə şagirdlərin
qarşısına çıxan problemlərin məktəb psixoloqunun köməyi ilə düzgün diaqnostika
və korreksiya edilməsinə böyük ehtiyac duyulur. Ancaq orta təhsil müəssisələrimizdə
məktəb psixoloqunun yerinə yetirməli olduğu vəzifəyə o qədər də önəm verilmir.
Bunu son vaxtlarda şagirlərin intihar faktının artması sübüt edir.
Mövzunu Xeberle.com-a şərh edən təhsil üzrə ekspert
Kamran Əsədov bildirib ki, orta ümumtəhsil məktəblərində şagird sayından asılı
olmayaraq bir psixoloq ştatı təyin olunur. Şagirdin sayı 100 də, 3000 də olsa,
cəmi bir psixoloq stat vahidi artırılır, bəzi hallarda məktəbin böyüklüyündən
asılı olaraq ikinci psixoloq da təyin
edilir. Bu tam ştat iki hissəyə bölünməklə
tətbiq edilir. Ümumilikdə respublikamızda 4472 tədris məktəbində elə bu sayda
da psixoloq ştatı var. Hazırda məktəblərdə psixoloq kimi fəaliyyət göstərən
kadrların heç də hamısı ixtisas üzrə mütəxəssiz deyil. İxtisasca psixoloq
olaraq çalışanlar olduqca azdır. Onların böyük əksəriyyəti başqa ixtisasların məzunlarıdır:
3-6 aylıq kurslar keçərək psixoloq sertfikatı alıb bu sahə üzrə fəaliyyət göstərirlər.
Yeni qəbul edilmiş qaydalar üzrə orta ümumtəhsil məktəblərində psixoloq kimi fəaliyyət
göstərmək üçün məhz psixoloq ali təhsili tələb olunur. Lakin dünya təcrübəsi ilə
müqayisədə Azərbaycanda psixoloq ümumi olaraq kadr hazırlığı həyata keçirir.
Amma bir çox inkşaf etmiş Avropa ölkəsində hər sahə üzrə psixoloq ayrıcadır, yəni,
ilk olaraq şagirdlərin erkən, orta, tam yaşına görə bölünür, hətta
jurnalistika, təhsil, mühasibatlıq üzrə psixoloqlar var. Bütün sahələr üzrə
psixoloqlar ixtisaslaşır; bu, məhz psixoloji xidmətin keyfiyyətinin
artırılmasına gətirib çıxaran amillərdir. Ölkəmizdə isə psixoloqlarla bağlı
bugünkü reallıq orta ümumtəhsil məktəblərində çox zaman direktor üçün çay gətirmək,
dərsin davamiyyətini və geyimləri yoxlamaq, jurnal yazmaqdan ibarətdir. Halbuki
dünya təhsil təcrübəsində psixoloq ən ciddi və prestijli ixtisas hesab olunur və
şagirdlərlə birbaşa işləyən, onların hər
hansı psixoloji travmalarından çıxmağa yardımçı olan, habelə yaş inkşaf dövrlərinə
görə nəzarətdə saxlayan bir ştatdır.
Ekspert
həmçinin bildirdi ki, bu gün Azərbaycan orta ümumtəhsil məktəbində psixoloq işləmək
adi bir şeydir, hətta işsizlikdən gedib psixoloq olanlar da az deyil.
Bu
ondan irəli gəlir ki, bu gün psixoloqun orta aylıq əməkhaqqı miqdarı 165
manatdır və psixoloqların işə qəbulunda heç bir diaqnostik qiymətləndirilmə
imtahanları keçirilmir. Məktəblərimizdədövlətin tələb etdiyi standartlara cavab verən psixoloqlarımız yoxdur.
Psixologiya
çox gəlirli sahədir. Uşaq psixoloqları bir dəfə seans üçün azı 20 manat pul istəyirlər.
Həftədə azı 2 seans lazımdır. Bu da ayda 600 manat pul edir. Orta məktəblərdə
isə buna görə mütəxəssisə ən çox 200 manat verirlər. Savadlı kadr bu maaşla işləməz.
Məsələni tənzimləmək üçün bu gün məktəblərdə xüsusi katiqoriyalı ailələrə güzəşt
edilməklə ödənişli psixoloji xidmətlər göstərilməlidir. Belə olduğu halda təbii
ki, gəlir yeri olan psixoloq da işinə məsuliyyətlə yanaşacaq.
Bu
sahədə dəyişiklik edib, nailliyyət əldə etmək istəyiriksə, bu sahə üzrə təhsil
nazirliyi ilə bərabər, səhiyyə, habelə əmək və əhalinin sosial müdafiəsi
nazirlikləri də problemin həllində maraqlı olmalıdırlar ki, şagirdlərin
psixolji vəziyyəti, fiziki inkşafı ilə əlaqəli olan məsələlər öndə dayansın.
Təbii
ki, bu gün psixoloq yetişdirən ali təhsil ocağı da işində ciddi dəyişiklik etməlidir.
Reallıq ondan ibarətdir ki, bu gün orta
məktəbdə işləyən psixoloqun özünə də psixoloq lazımdır. Bəzisinin özündə
psixoloji çatışmazlıq var. Belə olan halda da onlar şagirdlərdə psixoloji
travma yaradırlar.
Həkimin
bir səhvi ilə xəstə həyatını itirər, mina axtaran səhv məlumat versə, bir ailə
məhv olar, təhsildə edilən səhvə görə bütün cəmiyyət korlanmış olur.
Xədicə Səxavət
Xeberle.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.