Təbii ki, ABŞ tarixinin mütəxəssisləri bu barədə məlumatlıdır. Amma geniş auditoriya üçün maraqlı olacağını düşündük. Söhbət 18-ci əsrdə ABŞ-la Osmanlı imperiyası arasında yaşanan bir hadisədən gedir. Sən demə, müasir dövrdə super gücə çevrilən ABŞ bir vaxtlar başqa bir ölkəyə vergi verməli olurdu. Vermək istəməsə belə. Bu hadisənin maraqlı tərəfi həm də onunla bağlıdır ki, ABŞ mövcud olduğu vaxtda yalnız bircə dəfə başqa ölkəyə xərac ödəməli olub. O da Osmanlıya. Ətraflı Səbuhi Turanın hazırladığı süjetdən öyrənək.  O vaxt dünya indiki kimi təkqütblü deyildi və Amerika Birləşmiş Ştatları da "babam mənə kor deyib, gəlib-gedəni vur deyib” prinsipi ilə davrana bilmirdi. Çəkinəcəyi yer vardı. Osmanı İmperiyası. Özünü ağayana aparan qarşısında türklər demiş Osmanlını görürdü.İndi sizə təqdim edəcəyimiz fakt isə bu deyilənləri artıqlaması ilə sübut edir. Məlumdur ki, dünyada güclü dövlətlər, imperiyalar başqa dövlətlərdən, xərac, müasir dillə desək vergi alırdı. Amma ABŞ yarandığı vaxtdan vergi verməyib. Tək bir faktı çıxmaq şərtilə.18-ci əsrin sonlarında Aralıq dənizi vasitəsilə ticarət çox qazanclı olduğundan Amerika Birləşmiş Ştatlarının gəmiləri bu bölgəyə yönəlmişdi. Həmin vaxtlar Balkanlardan tutmuş Şimali Afrikaya qədər Aralıq Dənizininin sahilləri Türklərin nəzarətində idi. Gəmilərinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün Osmanlı İmperiyasına Fransa 200 min, İngiltərə isə 280 min ispan dolları xərac ödəyirdi. Amma həmin dövrdə Osmanlı İmperiyası ilə Amerika Birləşmiş Ştatları arasında hər hansı bir anlaşma olmadığından türk gəmiləri qarşılarına çıxan bütün Amerika gəmilərini ələ keçirirdi.  25 iyun 1785-ci ildə Birləşmiş Ştatlar bayrağı altında üzən ilk gəmi Əlcəzair sahillərində Osmanlı donanması tərəfindən ələ keçirildi. Gəmi Boston Limanına aid, məşhur İsak Stevensin kapitanı olduğu Maria gəmisi idi. Bu proses uzun müddət davam etdi. Təkcə 1793-cü ilin oktyabr ayı ərzində türklər 11 ABŞ gəmisini ələ keçirmişdi. Amerika Birləşmiş Ştatları üçün əməlli-başlı problemə çevrilən bu vəziyyətdən çıxış yolu kimi Konqres prezident Corc Vaşinqtona 700 min qızıl dollar xərcləməklə hərbi donanma qurmağa səlahiyyət verir. Amma bu donanma da Osmanlı gəmiləri ilə bacara bilmədi. Çarəsiz qalan Amerika hakimiyyəti Fransa və ingiltərə kimi Osmanlı İmperiyasına xərac verməyə məcbur qaldı. 5 sentyabr 1795-ci ildə imzalanan razılaşma ilə ABŞ gəmilərdə ələ keçirilən vətəndaşlarının azadlığa buraxılması üçün Osmanlı İmperiyasına 642 min 500 dollar məbləğində xərac ödəməyə məcbur oldu.Bundan başqa Birləşmiş Ştatlar gəmilərinin Aralıq dənizində təhlükəsiz şəkildə üzə bilməsi üçün hər il Osmanlı İmperiyasına 21 min 600 dollar vergi verməliydi. 7 mart 1796-cı ildə Konqresdə təsdiqlənən anlaşma 1824-cü ilə qədər qüvvədə qaldı və Amerika Birləşmiş Ştatları düz 28 il Osmanlı İmperiyasına vergi ödədi.
ATV.az