Adıçəkilən dərmanların yoxa çıxmasını işbazların "qiymət artımı siyasəti” ilə əlaqələndirənlər də var, tələbatın çox olduğunu deyənlər də.
Mövzu ilə bağlı Ölkə.Az-a danışan məhkəmə tibb eksperti, əczaçı sahibkar Qismət Quliyev bazardakı dərman çatışmazlığının bir neçə səbəbi olduğunu deyib. O bildirib ki, ilk səbəb qrip əleyhinə vasitələrin effektiv olmaması ilə bağlıdır:
"Bildiyim qədərilə hazırda dünyanın özündə çoxlu preparatlar çatışmır. ABŞ-nin qida və dərman qurumu FDA-nın apardığı araşdırma nəticəsində qrip əleyhinə istifadə olunan və əsas tərkib komponenti "parestemol” olan "paraşok”ların effektiv olmadığı təsdiqləndi. Ona görə də ABŞ-da istifadəsi dayandırıldı.
Dünyada da ən böyük dərman bazarından biri də ABŞ-dir. Orada belə bir qərar veriləndən sonra digər ölkələr də bu tendensiyanı avtomatik olaraq davam etdirir. Belə olan halda dərman firmaları istehsalatı azaldır. Bu faktorlar təbii ki, dərman çatışmazlığında rol oynayır”.
Ekspert bildirib ki, mövcud dərman preparatlarındakı qiymət artımı isə qlobal bazarla bağlıdır:
"Pandemiyadan sonra dərmanların çoxunda Tarif Şurasının özü də qiymət artımına getdi. Bunlar əsasən Rusiya bazarından gələn dərman preparatlarıdır. Xaricdən idxal olunan dərman preparatlarının çoxu valyutaya bağlı olduğundan dolayı valyutada baş verən oynamalar istər-istəməz təsir edir.
Bizdə valyuta stabil qalsa da, xaricdə belə deyil. Məsələn, Rusiya ərazisində olan hansısa bir dərman zavodu əsas komponentlərin hamısını özü istehsal etmir, Avropa, Çin, ABŞ bazarından alır. Onlarda da qiymət dəyişikliyi olduqda Rusiya da avtomatik qiymət dəyişikliyinə gedir. Bundan sonra bizdə də o qiymət fərqi hiss olunur”.
Q.Quliyev dünya bazarındakı dərman çatışmazlığını həm də logistik problemlərlə əlaqələndirib:
"Həm də son vaxtlar logistika ilə bağlı problemlər var. Bunu hamı qəbul edir. Həm logistik qiymətlər artıb, həm də çatışmazlıq müşahidə olunur.
Hazırda Rusiya Federasiyasına embarqo tətbiq olunur. Rusiya standart olaraq digər yerlərdən artıq mal ala bilmir. İndi ən çox İran bazarından alır.
Bu gün İranda dollar kəskin dəyər qazandığından dolayısı ilə ölkənin daxili bazarda olan məhsulları kəskin olaraq bahalaşıb. Bu bizə də təsir edir”.
Tibb eksperti həmçinin qripin müalicəsi ilə bağlı əhali arasında yanlış təsəvvürlər olduğunu söyləyib:
"Məsələ bundan ibarətdir ki, qrip virusdur. Virus əleyhinə preparat antibiotik ola bilməz. Normalda insanların 99%-i və təcrübəsi olmayan əczaçılar qızdırması olan adama antibiotik məsləhət görür. Antibiotik bakteriya əleyhinə olan preparatdır. Bunun qripə qarşı effelktivliyi sıfıra bərabərdir. Qripə qarşı dünyanın qəbul etdiyi praktikada simptomatik müalicə aparılır. Bu zaman orqanizm müəyyən preparatlarla dəstəklənir. Bu ona görədir ki, orqanizmin immuniteti virusa qarşı mübarizə aparsın. Bunlardan ən çox istifadə olunanlar da qrip "poroşok”larıdır. İnternetdə reklamlara baxsanız, ipuclarını görərsiniz. Məsələn "teraflu” və ya "taylolhot” reklamında eyni cümlə işlədilir: qrip simptomlarını aradan qaldırır. Yəni ki, qripi müalicə etmir.
Bu preparatlar qripin simptomlarını - burun tutulması, qızdırma, halsızlığı aradan qaldırsa da, virus bədənimizdə qalır. Onu ancaq və ancaq sağaldan orqanizmimizin özü ola bilər. Bu "poroşok”ların tərkibindəki virus əleyhinə preparatlar çox cüzi miqdarda olduğundan effektivliyi sıfıra bərabərdir. Ona görə də bu vasitələr virus əleyhinə preparat yox, qrip simptomlarını yüngülləşdrici vasitə kimi qəbul olunur”, - deyə o əlavə edib.
