Sumqayıt şəhər nəqliyyatında bir neçə il öncə avtobuslarda gediş haqqı təmassız ödəniş sisteminə keçsə də, ən qısa müddətdə bu sistem işləmədi və fəaliyyəti dayandı. PAŞA Bank, VISA beynəlxalq ödəniş sistemi və "Sumqayıt Nəqliyyat” MMC-nin tərəfdaşlığı çərçivəsində Sumqayıt şəhərində ictimai nəqliyyatda ilk dəfə olaraq gediş haqqının təmassız ödəmə sistemi özünün uğursuzluğu ilə yadda qaldı.
NOCOMMENT.az olaraq sözü gedən məsələ ilə bağlı kiçik araşdırma aparıb. Aparılan araşdırma zamanı vəziyyətin heç də ürəkaçan olmadığı üzə çıxıb.
Belə ki, şəhər avtobuslarında Sumqayıt sakinləri üçün gediş haqqının istənilən təmassız bank kartı və NFC texnologiyasını dəstəkləyən cihazlar (smartfonlar, "ağıllı” saatlar, üzüklər və s.) vasitəsi ilə daha rahat ödənişi nəzərdə tutulsa da hansısa qüvvələr bu prossesə mane oldu və sistem işləmədi. Bununla yanaşı bank kartları olmayan sərnişinlər üçün isə PAŞA Bankın yeni VISA Nəqliyyat kartları buraxılmışdır. Həmin kartları avtobus dayanacaqlarındakı köşklərdən əldə etmək, kart balansını isə E-manat və ya MilliÖn ödəmə terminalları vasitəsilə artırmaq mümkün olmuşdu.
2021-ci il sentyabrın 28-dən avtobuslarda kart sistemindən istifadə edilməsinə başlanılsa da, bu natamamlıq cəmi 2 ay çəkib. Səbəb aidiyyəti qurumların 206 avtobus üçün aldıqları 210 validator aparatının keyfiyyətsiz və yararsız çıxması olub. Nəticədə külli miqdarda zərərlə yanaşı yüzlərlə vətəndaşın cibinə ziyan dəyib.
Bəs hansı səbəbdən ölkənin ikinci ən bötük sənaye şəhəri olan Sumqayıt nəqliyyatında bu sistem işləmədi. Nədə idi problem? Kimlər buna mane oldu?
Əsas problem kimi validatorların (kart ödəniş sistemi aparatları) işləmədiyini, onlayın ödəniş sistemini dəstəkləmədiyi səbəb gətirildi. Nəticədə insanlara məcburən satılan 2 manatlıq adi ödəniş kartları istifadəsiz qaldı. Validatorlar işləmədiyindən vətəndaşlar tərəfindən gediş haqqı yenidən nəğd formada ödənilməyə başladı.
Sumqayıt Avtomobil Nəqliyyatı ilə Sərnişindaşıma İdarəsinin rəis müavini Tofiq Saydumov ötən müsahibələrinin birində bildirir ki, problem validatorlarda problem yaşandığından kartları qəbul etmədi və buna görə də bu sistemdə problemlər yaşandı.
Nəticədə Sumqayıtda ictimai nəqliyyatda yeni kart sisteminin ümumi sistemə düzgün inteqrasiya edilməməsindən vətəndaşlar əziyyət çəkdi.
Sistemin düzgün işləməməsi səbəbindən vətəndaşların kartlarından artıq gediş haqları çıxılaraq vəsaitlərin silinməsi baş verirdi ki, bu da ciddi narazılıqlara səbəb olurdu. Eyni zamanda vahid satış nöqtələri tam fəaliyyət göstərmədiyindən kartlar avtobus sürücülərindən alınırdı.
2021-ci ildə kartların yeniləri ilə əvəz olunacağı bildirilsə də, problem hələ də həll olunmamış qalır.
Maraqlıdır ki, aidiyyatı üzrə dövlət qurumları bu məsələdə niyə susaraq seyriçi mövqe nümayiş etdirdilər? Vətəndaşlara satılan 10 minlərlə 2 manatlıq kartların taleyi, bu kartlardan silinən vəsaitlər, hələ də bu kartlarda yatan pulların taleyi necə olacaq? Nəyə görə yaranmış bu problemə görə heç bir məmur məsuliyyətə cəlb edilmədi və qanun qarşısına çıxarılmadı?
Qeyd edək ki, elə həmin vaxtdan "Sumqayıt Nəqliyyat” MMC tərəfindən Türkiyədən yeni validatorların gətirilməsi sifariş edilib. Amma hələ də yeni validatorların gətirilməsi barədə məlumat yoxdur.
Qeyd edək ki, Prezident İlham Əliyevin "Avtomobil nəqliyyatı sahəsində idarəetmənin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı bəzi tədbirlər haqqında” 2021-ci il oktyabrın 11-də imzaladığı Fərmana əsasən, Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyində "Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi” (AYNA) publik hüquqi şəxs yaradıldı. Agentlik Dövlət Avtomobil Nəqliyyatı Xidmətinin və tabeliyindəki müəssisə və regional nəqliyyat məhdud məsuliyyətli cəmiyyətlərinin, eləcə də Sumqayıt və Gəncə Avtomobil Nəqliyyatı ilə Sərnişindaşıma İdarələrinin əsasında yaradılmışdı.
Az müddət öncə Sumqayıtın nəqliyyat sistemi şəhər İcra Hakimiyyətinin tabeliyindən alınaraq Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyinin (AYNA) tabeliyinə verilib.
Deməli Sumqayıt Avtomobil Nəqliyyatı ilə Sərnişindaşıma İdarəsinin yarımçıq qalmış bu layihəsi yeni yaradılmış AYNA-nın üzərinə düşür.
Sözügedən məsələ ilə bağlı AYNA-nın İctimaiyyətlə əlaqələr üzrə məsul şəxsi Tural Orucova Sumqayıt ictimaiyyətini maraqlandıran aşağıdakı suallar ilə müraciət etdik:
1. Sumqayıtda yaranmış bu məsələ niyə bu günə qədər həll olunmamış qalır? Problem nədədir?
2. Çoxsaylı vətəndaş şikayətləri var idi ki, hansı ki, kartlardan vəsaitlər silinirdi. Bu silinmiş vəsaitlərin taleyi necə olacaq?
3. Vətəndaşların hər biri 2 AZN ödəyərək bu kartlatrı almışdılar. Hansı ki, indi bu kartlar işləmir. Bu kartların aqibəti necə olacaq? Sistem yenidən fəaliyyətə başlayanda bu kartlar da yenidən keçərli olacaqmı?
4. Kartlarda olan vəsaitlər kartda qalırmı?
5. Ümumilikdə nə qədər kart satılmışdır?
6. Sistem üzərindən baxa bilirsinizmi, ümumiyyətlə sistem göstərirmi ki, ümumilikdə satılmış bu kartlarda cəmi olaraq vətəndaşların nə qədər pulu var?
7. Sumqayıtda avtobusların yenidən kart sisteminə keçməsi gözlənilirmi? Gözlənilirsə bunun nə vaxta baş tutacağı planlaşdırılır?
8. İlk olaraq hansı marşurutlar bu kart sisteminə keçəcək.
AYNA sözçüsü Tural Orucovun sorğumuza cavabını olduğu kimi təqdim edirik:
AYNA sözçüsü Tural Orucov"Sumqayıt şəhərinin inzibati ərazisində ümumi istifadədə olan nəqliyyat vasitələri ilə müntəzəm sərnişindaşıma sahəsində tənzimləmə və nəzarət yaxın zamanlarda AYNA-ya keçib.
Qeyd edək ki, Sumqayıtda bir ara tətbiq edilən və texniki səbəbdən baş tutmayan kart sistemi ilə bağlı Agentlik xəbərdardır. Əlavə edək ki, ölkə üzrə sərnişindaşımada nağdsız ödəniş sisteminin sürətləndirilməsi ilə bağlı tapşırıq verilib və işçi qrup yaradılıb. Sumqayıt şəhərində də bu məsələ prioritet hesab olunur. Nağdsiz ödəniş sisteminə keçirdlə bağlı Sumqayıtda layihə hazırlanır”.
Göründüyü kimi, verilən cavab ümumi olduğundan sorğumuzun suallarını əhatə etmədi və demək olar ki, tam cavablandırılmayıb.
Ümid edirik ki, ölkə başçısının müvafiq fərmanına əsasən yaradılmış Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyində "Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi” (AYNA) publik hüquqi şəxsi Sumqayıt sərnişin daşınmasında yaranmış bu problemi həll edəcək və yuxarıda göstərilmiş məsələlərin hər biri vətəndaşların xeyrinə öz həllini tapacaq.
Məsələni diqqətimizdə saxlayacayıq.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
