Bakının Binəqədi rayonunda baş vermiş yanğınla əlaqədar zərərçəkmiş şəxslərə ödəniləcək kompensasiya ilə bağlı sərəncam verilib. Rəsmilər bildirirlər ki, ödəniləcək məbləğlər çoxmərtəbəli yaşayış binasında qeydiyyatda olan 56 ailə üçün açılacaq bank hesablarına köçürüləcək. Yanğın nəticəsində həlak olmuş 15 sakinin hər birinin ailəsinə 15 min manat, xəsarət almış bina sakinlərinin hər birinə 5 min manat, bina sakini olan 56 ailənin hər birinə yanğın nəticəsində zərər dəymiş əmlakına görə ilkin olaraq 20 min manat məbləğində birdəfəlik maddi yardım müəyyən edilib.
Kompensasiya ilə bağlı əsas problem binada kirayəçi kimi yaşayan sakinlərlə bağlı yaranıb. Binada kirayədə yaşayan ailələrdən biri də jurnalistlər Mövlud Mövlud və həyat yoldaşı Sevinc Fədai olub. Sevinc Fədai mətbuata açıqlamasında verilən kompensasiyalarla bağlı qeydiyyatda olmayan kirayəçilərə münasibətdə müəyyən problemlər yarandığını bildirir. O vurğulayır ki, ilkin olaraq sakinlərə 1000 manat kompensasiya ödənən zaman ev sahibi onlara cəmi 300 manat verib.
"Ev sahibi bizdən istifadə edib pul qazanmağa çalışır”
Jurnalist hesab edir ki, eyni problem 20 min manatlıq ikinci kompensasiya ilə bağlı da yarana bilər: "Prezident İlham Əliyevin sərəncamında nəzərdə tutulan zərərçəkmişlərin kompensasiyasını ev sahibi bizə vermək istəmir. 2 gündür qərargahda sürünürük. Evdə körpə uşağım var, yanğın zamanı stress yaşamışıq, heç təkrar müayinəyə vaxt tapıb gedə bilməmişik”.
Sevinc Fədai yanğın zamanı zərərçəkmişlərə mənəvi təzminat olaraq verilən kompensasiyanı ev sahibinin mənimsəmək istədiyini söyləyib: "Elə görünür ki, iş çox uzanır, nəticədə haqqımız olan kompensasiyanı ala bilməyəcəyik. Ev sahibi bizi təhdid edir, onun dediyi sözlər bizə ən azı yanğın qədər təsir edir. Bizi fürsətdən istifadə etməkdə suçlayırlar. Halbuki yanğında biz əzab çəkmişik, mücadilə sayəsində həyatda qalmağı bacarmışıq, o, bizdən istifadə edib pul qazanmağa çalışır. Hacıbala müəllim görüşdə bizə dedi ki, "sənəd və şahidlərlə kirayə qaldığınızı təsdiqlədiyiniz halda kompensasiya haqqınızdır, tələb edə bilərsiniz”. Hazırda qərargahda kirayə qalmış sakinlər toplaşıb öz haqlarını tələb edirlər. Əgər ev sahibi haqqımızı verməzsə, şikayət edəcəyik, bu işin axırınadək gedəcəyik. Mən evdə uşağımı qoyub qərargaha gəlmişəm, bu prosesdən başımız açılmır, heç 40 günlük Ucalı yenidən müayinə apara bilməmişik, temperaturu qalxıb. Biz yalnız haqqımız olanı istəyirik”.
Maddi ziyanla bağlı məsələlərə ümumi qaydada yox, fərdi yanaşılmalıdır
Hüquqşünas ekspert, vəkil Əsabəli Mustafayev Bizimyol.info saytına açıqlamasında bildirdi ki, sözügedən problemə fərdi yanaşma olmalıdır: "Həm hüquq, həm də ədalət prinsipi tələb edir ki, faktiki dəymiş zərər ödənilməlidir. Ola bilər ki, yalnız mənzil ev sahibinə məxsusdur, içəridə olan əşyalar isə kirayədə qalanlarındır. Yaxud da ev əşyalarla birlikdə kirayə verilib və s. Yəni hər bir məsələ fərdi qaydada həll edilməlidir. Bu, sərəncamda da qeyd edilməli idi ki, ziyan faktiki olaraq kimə dəyibsə, kompensasiya da ona ödənilməlidir. Aydındır ki, ev yiyəsinə də ziyan dəyib. Məsələn, divarlar, oboylar, qapı-pəncərələr yanıb. Bununla bağlı zərər evin sahibinə ödənilməlidir. Mənzildə olan əşyalar kimindirsə, əvəzi ona ödənməlidir. Əlbəttə ki, kirayədə qalan şəxsin də özünün hansısa əşyaları, maddi dəyəri olan nəyisə olub. Bunlar da hesablanıb kirayəçiyə ödənməlidir. Yəni fərdi qaydada müəyyən olunmalıdır ki, kimə hansı ziyan dəyib, bundan sonra həmin ziyana uyğun ödəniş edilməlidir. Yəni buna ümumi qayda ilə yanaşmaq mümkün deyil. Təəssüf ki, bununla bağlı Sərəncamda da ümumi qeyd edilib. Bu isə aşağılarda sui-istifadə hallarına yol aça bilər. Ola bilər ki, sərəncamın icrası zamanı təcrübədə yaranan mübahisəli hallarla bağlı qaydalar da müəyyənləşsin. O qaydalarda bu halların hamısı detallı şəkildə açıqlanmalıdır ki, subyektiv fikirlərə ehtiyac qalmasın. Yəni hüquqi qaydada, sənədlə həll edilməzsə, bu məsələlər özbaşınalığa gətirib çıxaracaq”.
Mənəvi ziyana görə kompensasiya ev sahibinə deyil, kirayəçiyə verilməlidir
Vəkil vurğulayır ki, mənəvi ziyana görə verilən kompensasiya bütün hallarda evdə faktiki yaşayan sakinə verilməlidir: "Yanğına məruz qalan, istər özü, istrəsə də yaxınları stress, psixoloji gərginlik keçirən orada yaşayan şəxsdir. Ev sahibinin bəlkə də heç həmin vaxt hadisədən xəbəri olmayıb. Ona görə də, maddi ziyanla bağlı ev yiyəsi ilə bağlı məsələ mübahisələndirilə bilsə də, mənəvi ziyan birmənalı olaraq faktiki yaşayana ödənilməlidir”.
Qeyd edək ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Hacıbala Abutalıbov binada kirayə yaşamış, xəsarət almış və maddi ziyan çəkmiş şəxslərlə bağlı məsələyə şərh verərkən, bunun məhkəmə yolu ilə həll olunacağını vurğulayıb. "Yanmış binada olan sakinlər, həm də kirayədə yaşamış insanlar hüquq-mühafizə orqanlarında onlara dəymiş ziyanla bağlı ifadə verirlər. Hüquq-mühafizə orqanlarının bununla bağlı verdikləri arayışları məhkəmə də təsdiqləməlidir. Buna müvafiq olaraq dəymiş ziyan ödəniləcək. Kirayədə yaşamış və yanğın zamanı xəsarət almış şəxslərə də Nazirlər Kabinetinin sərəncamında nəzərdə tutulan kompensasiya veriləcək. Bunun üçün kirayədə yaşamış insanlarla mənzilin sahibi arasında kirayə ilə bağlı müqavilə bağlanmalı, bu müqavilə notariusda təsdiqlənməli, yaxud qonşular həmin şəxsin o binada kirayədə yaşadığını notarius yolu ilə təsdiqləməlidirlər. Bu halda kirayədə yaşayan və xəsarət alan şəxsə müvafiq kompensasiya veriləcək. Kirayədə yaşayanların mülkiyyətinə dəyən ziyana gəlincə, bununla bağlı ev sahibləri ilə kirayədə yaşayanlar arasında razılaşma əsasında müqavilə imzalanmalıdır. Belə müqavilə imzalanıb notariusda təsdiqlənəcəyi halda Nazirlər Kabinetinin sərəncamında nəzərdə tutulan 20 min manat məbləğində birdəfəlik yardım ev sahibi və kirayədə yaşayana aralarındakı razılaşmaya uyğun olaraq veriləcək. Əsas odur ki, ev sahibi ilə kirayədə yaşayan arasında razılaşdırılan müqavilə notariusda təsdiqlənsin”, deyən H. Abutalıbov qeyd edib ki, Nazirlər Kabinetinin sərəncamında qeyd olunan kompensasiyalar ilkin yardımlardır. O, bir daha evlərin dövlət vəsaiti hesabına təmir olunacağını, mebel və əşyalarla təmin ediləcəyini qeyd edib.
Qeyd edək ki, sözügedən binanın bərpası üçün Nazirlər Kabineti 3 milyon manat ayırıb. Yanğın zamanı ziyan dəymiş avtomobillərin sahiblərinə kompensasiya ödənilməsi nəzərdə tutulur. Binanın yanması nəticəsində evsiz qalan 56 ailədən 46-nın yerləşdirilməsi başa çatdırılıb. Binəqədi rayon İcra Hakimiyyətindən verilən məlumata görə, bu ailələrdən 12-si Goradil qəsəbəsindəki pansionatda, 34-ü isə kirayə evlərdə məskunlaşıb. Kirayə qalanlar özlərinin tapdıqları mənzillərdə yerləşdiriliblər ki, bu evlərdən də ən bahalarının aylığı 600-700 manat olub. Binəqədi RİH-dən o da bildirilib ki, sakinlər məktəb, bağça və digər şərtləri nəzərə alaraq əsasən yanan binanın yaxınlığında kirayə ev tutublar. (bizimyol.info)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
