"Environmental Protection First" (EPF) ekoloji qeyri-hökumət təşkilatları Koalisiyasının üzvləri Ermənistanda dağ-mədən fəaliyyəti nəticəsində Azərbaycanla sərhəd çaylarına vurulan ekoloji zərəri göstərən interaktiv xəritəyə yenidən diqqət yetirməyə çağırış ediblər.
Xeberle.com "Report"a istinadən xəbər verir ki, Afrika ölkələrindən olan bir sıra QHT rəhbərləri, ekofəallar və jurnalistlər beynəlxalq təşkilatlara və ətraf mühitin mühafizəsi üzrə konvensiyaların katibliklərinə bu problemin həllində kömək etmək üçün müraciət ediblər.
Bu problemlə bağlı narahatlığını təkcə Azərbaycanın deyil, həm də Ermənistanın vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri ifadə edirlər.
Müraciətlər BMT-nin Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi Konvensiyasının (Espoo Konvensiyası) katibliyinə və Cənubi Qafqaz regionunda ətraf mühitin qorunması üzrə "Mədən Sənayesində Şəffaflıq Təşəbbüsü"nə (EITI) ünvanlanıb.
ASRAD (Mali) QHT-dən Kabine Doumbiyanın sözlərinə görə, xəritə Ermənistan ərazisində mədən müəssisələrinin fəaliyyəti nəticəsində yaranan ağır metalların yüksək konsentrasiyası olan tullantıların transsərhəd çaylara axıdıldığını aydın şəkildə göstərir:
"Biz beynəlxalq institutları Ermənistanda mədən sənayesinin şəffaflığını qiymətləndirərkən ətraf mühitin qorunması prinsiplərinə uyğun olmayan bu ciddi ekoloji pozuntuları nəzərə almağa çağırırıq.
Bundan əlavə, beynəlxalq ekspertlərə, həmçinin yerli və xarici QHT-lərə mədən obyektlərinə araşdırma aparmaq və mədən təcrübələrini, ekoloji və əməliyyat metodlarını yerində yoxlamaq üçün giriş təmin edilməlidir. Biz Ətraf Mühitin Mühafizəsi Konvensiyasının katibliklərindən və digər beynəlxalq təşkilatlardan buna yardım etmələrini və bu məsələnin daha ətraflı müzakirəsinə açıq olmalarını xahiş edirik.
Biz, müxtəlif ölkələrdən olan vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları, bu koalisiyaya dəstəyimizi ifadə edir və "Ətraf Mühitin Mühafizəsi FERS" ilə əməkdaşlığın vacibliyini vurğulayırıq".
Nigeriyadan olan digər jurnalist və ekofəal Dare Akogun Ermənistanı mədən fəaliyyətini Azərbaycanla əlaqələndirməyə çağırıb.
"13 ölkədən 29 qeyri-hökumət təşkilatından ibarət Koalisiyanın bu çağırışı Ermənistanda mədən əməliyyatlarından ağır metal tullantılarının transsərhəd çaylara düşüb çirkləndirməsi ilə bağlıdır. Bu tullantılar Qafqaz regionunda yerləşən Kür və Araz çaylarını qidalandırır. Bu çirklənmə regionun əsas şirin su mənbələrinin çirklənməsidir və Azərbaycanda və qonşu ölkələrdə biomüxtəliflik, torpaq keyfiyyəti, su və insan həyatı üçün əhəmiyyətli təhlükə yaradır", - deyə ekoloji nəşr olan "DA News Media"nın təsisçisi bildirib.
"Bu, əvvəllər də qarşılaşdığımız bir problemdir, biz Araz çayının çirklənməsinin həm ev heyvanlarına, həm də insanlara təsir etdiyini görmüşük", - deyə koalisiyanın üzvü, Keniyada "Wote Youth Development" QHT-nin rəhbəri First Peter Oviti bildirib.
Ovitinin sözlərinə görə, çirklənmə daha da təhlükəlidir, çünki o təkcə çay sularına deyil, həm də yeraltı sulara təsir edir. "Birləşmiş Millətlər Təşkilatının tullantılar və ətraf mühitin çirklənməsi üzrə məlumatlarına görə, bu məsələ dəfələrlə Ermənistanın özündə icma nümayəndələri tərəfindən qaldırılıb", - deyə o qeyd edib və əlavə edib ki, mineral ehtiyatların hasilatı onun insanlara göstərdiyi təsiri yaxşı anlamaqla aparılmalıdır.
"Lakin aydındır ki, hasilat icmaların hüquqlarını qoruyan bir sıra qlobal konvensiyaların pozulması ilə davam edir. Hazırlanmış xəritə çirklənmənin səviyyəsi və miqyası haqqında sübutlar təqdim edir. Buna görə də biz Ermənistan hökumətindən hasilatı dayandırmağı, bu çirklənmələrin qarşısını almaq üçün uzunmüddətli həllər tapmaq məqsədilə həm Ermənistanın özünün, həm də Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları ilə məsləhətləşməyi bir daha xahiş edirik", - DEYƏ Oviti bildirib.
Onun sözlərinə görə, insan həyatı birinci yerdə olmalıdır, çünki biz deyirik ki, çirklənmə problemləri ilə bağlı insan amili birinci yerdə durur.
Keniyadan "350 Kenya"nın və "ABOS Climate news"un rəhbəri Cozef Silali transsərhəd çayların çirklənməsini və Ermənistanın mədən sənayesi tərəfindən ekologiyanın dağıdılmasını pisləyib və yenidən Espoo Konvensiyası və EITI rəhbərliyinə müraciət edib.
"Biz narahatıq ki, Ermənistanda mədən sənayesi əməliyyatları nəticəsində yaranan ağır metalların yüksək konsentrasiyasını ehtiva edən tullantılar transsərhəd çaylara axıdılır. Bu, yolverilməzdir və dayandırılmalıdır", - deyə o bildirib.
Uzodinma Adirieçenin (Nigeriya) sözlərinə görə, Ermənistanda çay hövzələrində mədən fəaliyyəti qonşu ölkələrə, o cümlədən Azərbaycana birbaşa mənfi təsir göstərir.
"Regionda ən böyük şirin su mənbəyi olan Araz çayının güclü kimyəvi çirklənməsi regionda əhali, biomüxtəliflik, torpaq, ekosistem, iqlim, həyat və su mühiti üçün əhəmiyyətli təhlükə yaradır. Buna görə də biz bəyan edirik ki, bu hərəkətlər beynəlxalq səviyyədə tanınmış standartları və prinsipləri, xüsusilə də BMT-nin Avropa İqtisadi Komissiyası və Transsərhəd Kontekstdə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi Konvensiyası (Ekspo Konvensiyası) çərçivəsində müəyyən edilmiş prinsipləri açıq-aşkar nəzərə almır.
O, həmçinin bütün maraqlı tərəfləri beynəlxalq ekspertlərə, həmçinin Azərbaycan və xarici QHT-lərə və bu inkişaflardan təsirlənən digər təşkilatlara Ermənistanda mədən obyektlərinə ekoloji və əməliyyat təcrübələrini yerində monitorinq etmək və yoxlamaq üçün giriş təmin etməyə çağırıb.
"Bundan əlavə, həm də bu ən vacib olanıdır, Ermənistan Respublikasının bu inkişafların davam etdirilməsi məsələsində Azərbaycan və qonşu ölkələrlə mütləq razılığa gəlməsini gözləyirik və xahiş edirik", - deyə Adirieçe bildirib.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
