Hər gün onlarla tez-tez qarşılaşırıq.

Metroda, avtobusda, küçədə, insanların çox olduğu hər yerdə.

Bəzən də lap gözdən uzaqda, bükülüb bir tində oturmuş halda.

Bəziləri uca səslə yalvarır, bəziləri isə başını aşağı salaraq heç nə demir. Hərəsi bir formada öz vəziyyətini ifadə etməyə çalışır.

Bəziləri bunu bir peşə kimi görür və hər gün "işə çıxır”, bəziləri isə məcburiyyətdən bunu edir.

Gün.Az-ın haqqında açdığı söhbətin kimlərdən getdiyi yəqin hamıya məlum oldu.

Bəli, söhbət dilənçilərdən gedir. Çox vaxt onların yanından keçəndə əhəmiyyət vermirik, nə dediyinə diqqət yetirmirik. Bəzən də cibimizdən qəpik çıxarıb dilənçinin ovcuna qoyub yolumuza davam edirik. Amma bir dəfə olsun onlara yaxınlaşıb söhbət etmirik, dərdlərini bölüşmürük.

Dilənçilərin içində saxtakar, yalançı, əyyaş və digər pis xislətli olanlar heç də az deyil. Amma bunların əksinə olaraq bizim təkcə 20 qəpiyimizə deyil, həmçinin, xoş bir gülümsəməmizə, onu dindirib "salam, necəsən?” deməyimizə, qayğıya və diqqətə ehtiyacı olanlar da var.

Dilənçi dediyimiz insanlar maddi və mənəvi ehtiyaclarını qarşılaya bilmədikləri üçün zaman keçdikcə cəmiyyətdən daha çox təcrid olmağa başlayırlar. Bizim heç bir günahımız yoxmu sizcə?

Doğrudur, deyəcəksiniz ki, hər kəs layiq olduğu həyatı yaşayır. Amma elələri var ki, zamanında bir çörəyə ehtiyacı olanda yardım edilsəydi, indi gəlib dilənçi halına düşməzdi. Bu çətinliklərə dözə bilməyən həmin şəxslər çıxış yolunu dilənçilikdə görüblər.

Bu girişi etməkdə məqsədim dilənçilik edən kiçik bacı-qardaşdan danışmaq istəyimdir.

Həftə sonu tanışlarla çay evlərinin birində kiçik kabinetdə oturmuşduq.

Kiçik bir qız kabinetə girdi və əlindəki salfetləri göstərərək "ehtiyacım var əmi, nolar alın” dedi. Yanımda əyləşən dostum salfeti götürmədi və cibindən 1 manat çıxarıb qıza verdi. Əlbəttə ki, bunu əhəmiyyətsiz şəkildə etdik və heç birimiz qızı dindirmədik.

Bir saat sonra həmin qız kabinetdə başqa adamların olduğunu düşünərək yenə bizim kabinetə daxil oldu. Bayaq ona pul verdiyimizi dedik, o da bunu bildi, amma özünü yalan danışmaq məcburiyyətində hiss etdi.

Çünki o daha çox pul "qazanmaq” üçün yalan danışmaq məcburiyyətində olduğunu bilir.

Nədənsə onunla söhbətləşmək, heç də həmişə olmadığı kimi onunla dərdləşmək istədim. Yanıma çağırdım və "gəl söhbət edək” dedim. "10 qəpik ver söhbət edək” cavabını aldım. Bu mənə çox pis təsir etdi.

Çünki kiçik bir uşaq artık erkən yaşlarında yalan danışmağa və rüşvətə öyrənib. Bunun böyüdüyü zaman daha çox günahlar edəcəyi fikri məni çox narahat etdi.

Kiçik qızı razı salıb yanımıza əyləşdirdik. Su istədi verdik, söhbətə başladıq.

Adının Dərya, 9 yaşının olduğunu dedi. 5 yaşından bəri küçələrdə "evinə çörək qazanır”. Bu işdə artıq acı da olsa 4 illik "stajı” var.

"Niyə dilənirsən?” sualıma cavabı bu oldu:

"Atam xəstədir. Biz Göyçayda yaşayırdıq. 10 gündür Bakıya gəlmişik.

İnqilabda kirayədə qalırıq. Pul qazanıb atamı müalicə edirik. Amma onun nə xəstəsi olduğunu mənə demirlər”.

Dedikləri mənə şübhəli gəldi. Çünki bu uşaq 4 ildir ki, küçələrdə diləndiyini demişdi. Yalanın böyük günah olduğunu xatırlatdım. O da mənə doğruları danışacağına söz verdi:

"Əmi, bağışla mən yalan dedim. Atam xəstə deyil, "xalturşik"dir. Anam diləndirir bizi. O bizi gəzdirir”.

Evdə neçə uşaq olduqlarını, ailədə başqa kimlərin diləndiyini, gündə nə qədər pul qazandıqlarını və nəyə xərclədiklərini maraqlanmaq istədim. Cavabları bu oldu:

"Məndən böyük 12 yaşlı qardaşım və 15 yaşlı bacım var. Anam, qardaşım, bir də mən dilənirik. Bacımı evdən qoymurlar ki, ona sataşarlar. Saat 12-dən axşam 9-a qədər dilənirik. Gündə 8-10 manat pul yığıram. Qardaşımla anam da ən azı o qədər yığır. Gündə 50-70 manat pul yığırıq. Yeməyə və paltara xərcləyirik”.

Yenə mənə şübhəli gəldi. Çünki, bu insanları qazancı mənim aylıq maaşımdan ən azı 3 dəfə çox edir. "Bunlar bu qədər bahalı nə yeyir ki, o qədər pulu ancaq yeməyə xərcləyirlər?” sualı məni yeni düşündürdü.

Bu anda qardaşı da bacısından xəbərsiz bizim kabinetə girdi. Adı Eşqin olan bu balaca oğlanı da yanımıza əyləşdirdik və söhbətə tutduq.

Eyni sualları ona da verdik, tam fərqli cavablar aldıq. Bu da məlum məsələdir. Yalan danışmaqla dilənirlər.

"Eşqin, niyə yalan danışmaq məcburiyyətindəsən? Ən çox hansı yalanları danışırsan?” sualına gözlədiyim cavabları aldım:

"Yalan danışmasam pul vermirlər axı. Mən hər gün evə ən azı 10 manat pul aparmalıyam. Ən çox "atam ölüb, yetim qalmışam”, "atam xəstədir” yalanlarını deyirəm”.

Hər ikisindən də "böyüyəndə nə olmaq istəyirsən?” sualını soruşdum.

Eşqin deyir ki, Allahın bir qulu olmaq istəyirəm. Allahın qulu olmaq üçün yalan danışmamağı, günah işlər etməməyi ona başa saldım.

"Əmi, bunları bilirəm, amma indi mən "pul qazanmalıyam axı” cavabını aldım. Uşağı qınaya bilmədim. Çünki, lap körpəlikdən onun üçün halal-haram məsələsi deyil, dilənib valideynlərinə pul vermək daha vacib olub. Dərya isə deyir ki, müəllimə olmaq istəyir.

Bu uşaqlar indi məktəbdə həmyaşıdları ilə parta arxasında yanaşı əyləşib yazıb-oxumağı öyrənmək əvəzinə, dilənməklə məşğuldurlar.

Kağız-qələm tapdım. Adlarını yazmaqlarını istədim. Amma uşaqlar hardan yaza bilsinlər ki? Heç vaxt əllərinə qələm almayıblar. Mən bir kənara yazdım və eyni gördüklərini baxıb xətləmələrini istədim. Aşağıda şəkildə gördüyünüz yazıları çətinliklə də olsa onlara yazdırdım. Kağızı da özlərinə verdim ki, heç olmasa adlarının necə yazıldığını baxıb öyrənsinlər.

Xüsusilə Dəryanın adını yaza biləndə necə sevindiyini sözlə ifadə etmək mümkün deyil. Gözlə görmək lazım idi. Mən həmin mənzərə qarşısında təbəssüm etsəm də, ürəyim çox ağrıdı. Çünki, onun bu sevinci cəmi 3-5 dəqiqə çəkəcəkdi və yenə başqalarına yaxınlaşıb eyni yalanları danışaraq "pul qazanmağa” çalışacaqlardı.

Müəllimə olmaq istəyən, amma dilənmək məcburiyyətində buraxılan qız və qardaşına masanın üstündəki şokoladı verib sağollaşdıq.