Mədəniyyət müəssisələrində məskunlaşmış məcburi köçkünlər və qaçqınlar köçürüləcəkmi?
“Qonaq otağı”mızın budəfəki qonağı Sumqayıt şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin rəisi Namiq Qaffarovdur. Müsahibimizlə şəhərin mədəni həyatında baş verənlər, mədəniyyət müəssisələrinin fəaliyyəti, nailiyyətlər və problemlər barədə danışmışıq.
- Bu ilin birinci yarısı üçün şəhərin mədəni həyatının ən yaddaqalan hadisələri hansılardır?
- Hər il olduğu kimi bu il də mədəniyyət müəssisələri əlamətdar tarixi günlər və milli bayramlarla, respublikanın və şəhərin həyatında baş verən mühüm hadisələrlə əlaqədar keçirilən ümumşəhər tədbirlərində yaxından iştirak edir, qarşılıqlı sıx əməkdaşlıq əlaqələri quraraq birgə tədbirlər keçirirlər.
Deyim ki, bu ilin birinci yarısında şəhərin mədəni həyatında bir çox yaddaqalan hadisələr olub. Onlardan bəzilərini sadalamaq istərdim. Martın 18-də Bayraq meydanında Novruz bayramı münasibətilə ümümşəhər tədbiri keçirildi. Tədbirdə bütün mədəniyyət müəssisələri fəal iştirak edərək xalqımızın adət-ənənələrini əks etdirən sərgilər, dekorativ tətbiqi sənət əsərlərini nümayiş etdirdi, bədii özfəaliyyət kollektivləri – aşıqlar, nağaraçalanlar, zurnaçılar, rəqqaslar maraqlı musiqi nümunələri ilə çıxış etdilər.
Sumqayıt Dövlət Rəsm Qalereyasında Bahar bayramına həsr olunmuş “Rənglərin melodiyası” adlı sərgi-festival və şəhərimizin 65 illik yubileyinə həsr olunmuş rəsm müsabiqəsi keçirildi. Müsabiqədə uşaq incəsənət məktəblərinin kiçik rəssamları iştirak etdi, qaliblər hədiyyə və fəxri fərmanla mükafatlandırıldılar.
Eyni zamanda, N.Nərimanov adına mədəniyyət evində Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Gənclər Fondunun maliyyə dəstəyi ilə Gənc aşıqların festivalı keçirildi.
Martın 31-də 4 saylı Gənclər kitabxanasında Şəhər Mədəniyyət Evinin bədii özfəaliyyət kollektivinin, Sumqayıt Dövlət Universitetinin müəllim və tələbə heyətinin iştirakı ilə 31 Mart Azərbaycanlıların Soyqrımı Gününə həsr olunmuş dəyirmi masa keçirildi.
Aprelin 3-də Bakı Ekspo Mərkəzində keçirilən 13-cü Azərbaycan Beynəlxalq Turizm və Səyahətlər ("AITF 2014") sərgisində Mədəniyyət və Turizm idarəsi ayrıca bölmə ilə iştirak etdi. Sərgidə Sumqayıtın Tarixi Muzeyinin eksponatları və tətbiqi sənət ustalarının əl işləri nümayiş olundu.
Aprelin 7-də Ümumdünya Sağlamlıq Günü münasibətilə Nizami Gəncəvi adına Kitabxana klubun əməkdaşları Sumqayıt şəhər 4 saylı şəhər poliklinikasında “Ən böyük sərvət sağlamlıqdır” adlı ədəbiyyata açıq baxış təşkil etdi, Mərkəzi uşaq kitabxanasında Şəhər Mədəniyyət Evinin kollektivi ilə birgə “İnsanlığın sağlamlığı cəmiyyətin sərvətidir” adlı tədbir keçirildi.
Aprelin 28-də Mərkəzi kitabxanada “İnsan alverinin, xüsusən qadın və uşaq alverinin qarşısının alınması, aradan qaldırılması və cəzalandırılması” mövzusunda seminar, M.Ə.Rəsulzadə adına 2 saylı kitabxana filialda “İnsan alverinə qarşı mübarizə” mövzusunda disput keçirildi.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 91-ci ildönümü münasibətilə VI Ümumrespublika Kitab bayramı keçirildi. Tədbirdə Səməd Vurğun adına Mərkəzi Kitabxana və kitabxana filiallarının fondlarında olan müxtəlif elm sahələrinə dair ədəbiyyat nümayiş etdirildi, tətbiqi sənət ustalarının əl işlərinin, Sumqayıt və Bakı şəhərlərinin kitab və nəşriyyat evlərinin kitablarının satış sərgisi təşkil edildi. Qeyd edim ki, ənənəvi kitab bayramlarının, kitabxanalarda kütləvi tədbirlərin keçirilməsi kitabxanalara geniş oxucu kütləsinin cəlb edilməsinə və oxucuların ədəbiyyata marağının artmasına səbəb olur.
Həmçinin Respublika günü münasibəti ilə may ayının 26-da Heydər Əliyev Mərkəzinin qarşısında Q.Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestrinin, Milli Qurtuluş günü münasibətilə iyun ayının 10-da Nəsimi adına İstirahət parkında Ü.Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin konserti keçirilib. 1 iyun Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü münasibətilə də mədəniyyət müəssisələrində tədbirlər keçirildi.
Nizami Gəncəvi adına kitabxanada “Dünyanı uşaqlara verək” adlı ədəbi-bədii gecə keçirildi. Tədbirdə C.Cabbarlı adına mədəniyyət evinin bədii özfəaliyyət kollektivləri maraqlı konsert proqramı ilə çıxış etdi, uşaqların asfalt üzərində rəsm müsabiqəsi təşkil edildi.
İyunun 25-də Sumqayıt Dövlət Rəsm Qalereyasında Mədəniyyət İşçiləri Həmkarlar İttifaqının Sumqayıt Komitəsinin dəstəyi ilə gənc rəssamlar Şaiq Rzayev, Rauf Rəfiyev və Sahib Yaqubovun “Bölünməz bütövlük” adlı fərdi sərgiləri keçirildi.
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə “Milli Qəhrəmanlar” sənədli filmlər həftəsi çərçivəsində Sumqayıt şəhər N.Nərimanov adına mədəniyyət evində “Yaddaş” sənədli filmlər studiyasının çəkdiyi Azərbaycanın Milli Qəhramanı Mətləb Quliyevə həsr olunmuş “Həsrətlə cənnətə qovuşanlar” sənədli filminin təqdimatı keçirildi.
İlin birinci yarısı ərzində Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının və Sahə İnzibati Ərazi Dairəsi üzrə nümayəndəliyinin təşəbbüsü, Mədəniyyət və Turizm idarəsinin təşkilatçılığı ilə şəhərin müxtəlif yerlərində, məhəllələrdə yerli sakinlərin istirahətinin təmin edilməsi məqsədilə bədii özfəaliyyət kollektivləri maraqlı konsert proqramları ilə çıxış etmişlər.
Bu dövr ərzində hərbiçilərə mədəni xidmət işinin təşkili daim diqqət mərkəzində olub. Özfəaliyyət kollektivləri əlamətdar tarixi günlər və milli bayramlarla əlaqədar hərbi hissələrdə ədəbi-bədii kompozisiyalar təşkil edir, konsert proqramları ilə çıxış edirlər.
- Hansı mədəniyyət müəssisələrinin fəaliyyəti sizi xüsusilə qane edir?
- Tabeliyimizdə olan mədəniyyət müəssisələrinin bəziləri uyğunlaşdırılmış binalarda yerləşdirilib və iş şəraitləri qənaətbəxş deyil. Lakin buna baxmayaraq mədəniyyət evləri və klublarda bədii özfəaliyyət kollektivləri, müxtəlif kurs və dərnəklər fəaliyyət göstərir.
Respublikanın və şəhərin həyatında baş verən mühüm hadisələrlə əlaqədar keçirilən ümumşəhər tədbirlərində daim yaxından iştirak edənN.Nərimanov adına mədəniyyət evi, C.Cabbarlı adına mədəniyyət evi, “Dostuq“ və Şəhər Mədəniyyət evlərinin, Sumqayıtın Tarixi Muzeyinin, uşaq incəsənət məktəblərinin, Dövlət Rəsm Qalereyasının, Səməd Vurğun adına Mərkəzi Kitabxananın, 2, 7 saylı kitabxana filiallarının, Mərkəzi uşaq kitabxanasının, 4 saylı Gənclər ktabxanasının fəaliyyətlərini qənaətbəxş hesab edə bilərik. Sumqayıtın Tarixi Muzeyinin fondunun materialları ictimai-siyasi xarakterli ümumşəhər tədbirlərində nümayiş olunur. Muzeyin, o cümlədən Dövlət Rəsm Qalereyasının əməkdaşları elmi-kütləvi işlərdə daim fəallıq göstərir, əlamətdar və tarixi günlər, bayramlarla bağlı müxtəlif xarakterli tədbirlər – sərgilər, dəyirmi masalar, mühazirələr təşkil edir. O cümlədən, orta ümumtəhsil məktəblərində səyyar sərgilər keçirilir, tarix dərslərində muzeyin əməkdaşları tərəfindən mühazirələr oxunur, məktəblilərin muzeyə ekskursiyalarını təşkil edirlər. Kitabxanalarda müxtəlif kitab sərgiləri, oxucu konfransı, dəyirmi masalar, şair və yazıçılarla görüşlər keçirilir.
“Dostluq” mədəniyyət evində fəaliyyət göstərən “Xəzri” xalq mahnı və rəqs ansamblı, “Şahinlər” uşaq rəqs kollektivi, “Səmt” estrada qrupu, uşaq kukla teatrı, “Ritm” nağaraçalanlar ansamblı, sazçalanlar, zurnaçılar, meyxanaçılar, muğam qrupu, “Arzu” instrumental ansamblı istedadlı uşaq və yeniyetmələrin üzə çıxarılması, onların bacarıq və vərdişlərinin inkişaf etdirilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. “Xəzri” xalq mahnı və rəqs ansamblı 2013-cü ildə iki dəfə Türkiyə Respublikasında keçirilən beynəlxalq festivallarda, 2014-cü ilin iyun ayında isə Türkiyənin “İnegöl şəhərində keçirilmiş 16-cı Ertuqrulqaziyi anma və İnegöl şənlikləri”ndə iştirak ediblər.
- Uğurlar, təbii ki, sevindiricidir. Bəs bu gün Mədəniyyət və Turizm İdarəsini Sumqayıtda hansı problemlər narahat edir?
- Bəli, şübhəsiz, problemlər də var. Məsələn, şəhərin dənizkənarı boyunca fəaliyyət göstərən istirahət mərkəzləri müasir tələblərə cavab vermir, mehmanxana tipli obyektlərin fəaliyyəti qənaətbəxş deyildir.
Eyni zamanda yerli əhəmiyyətli arxeoloji yaşayış məskəni kimi tanınan Corat qəsəbəsində 4 tarixi abidə var:
- Hamam – XIX əsr ;
- Hacı Məcid hamamı – XVII əsr;
- Cümə məscidi – XVII əsr;
- Gülxatun məscidi – XVIII əsr
Bu tarixi abidələrin əsaslı təmir olunmaması və ya konservasiya işlərinin aparılmaması, turizm marşurutlarında Sumqayıtın təmsil olunmaması, müasir tələblərə cavab verən kinoteatrın olmaması, H.Ərəblinski adına Dövlət Musiqili Dram Teatrında oynanılan tamaşalara şəhər əhalisinin maraq göstərməməsi, şəhər kitabxanalarına kütləvi oxucu axınının olmaması bizi çox narahat edir.
Qeyd edim ki, turistlərin respublikamıza səfərlərinin artdığı bir zamanda turist marşurutlarında Sumqayıtın təmsil olunması şəhərin turizm məkanı kimi tanınmasına, Sumqayıtda turizmin inkişafına müsbət təsir göstərə bilər.
Bəzi mədəniyyət müəssisələrində ictimai-siyasi təşkilatlar və qurumlar yerləşmiş, məcburi köçkün ailələrinin məskunlaşmışdır. Həmin müəssisələr darısqal şərait ucbatından əhaliyə göstərilən mədəni xidmət işini genişləndirmək, pullu xidmət sahələrinin sayını və həcmini artırmaqda çətinliklərlə qarşılaşır, qarşıya qoyulmuş vəzifələrin öhdəsindən yetərincə gələ bilmir, yeni özfəaliyyət kollektivlərinin yaradılmasında, mədəni-kütləvi tədbirlərin hazırlanmasında problemlərlə üzləşir, pullu xidmət planını yerinə yetirə bilmir.
- Artıq qeyd etdiyiniz kimi, bir sıra mədəniyyət evlərində qaçqın və məcburi köçkünlər məskunlaşıb. Onların başqa yerlərə köçürülərək, mədəniyyət evlərinin, binalarının fəaliyyətini bərpa etməsi gözlənilirmi?
- Bəli, bəzi mədəniyyət müəssisələrində bir neçə ictimai-siyasi təşkilatlar və qurumlar, məcburi köçkün ailələri yerləşdirilib. Belə ki, C.Cabbarlı adına mədəniyyət evində “Sülh” qeyri-dövlət təşkilatı, Sumqayıt İnzibati İqtisad Məhkəməsi, “Nigah” evi, Şəhər Mədəniyyət Evində “Vircina” kiçik müəssisəsi, “Energetik” və “İnşaatçılar” mədəniyyət evlərində, Nizami Gəncəvi adına uşaq kitabxana klubun, Bülbül və Ə.Bakıxanov adına uşaq incəsənət məktəblərinin bir neçə otaqlarında məcburi köçkün ailələri məskunlaşmışdır. “28 May” mədəniyyət evində Qubadlı rayon mədəniyyət şöbəsi, muzey, həmkarlar təşkilatı, Mahmudlu kənd orta məktəbi və Cəbrayıl rayon musiqi məktəbi yerləşir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 1 iyul tarixli 298 nömrəli Sərəncamı ilə “Qaçqınların və məcburi köçkünlərin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması və məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı”, 2007-ci il 31 oktyabr tarixli və 2011-ci il 21 fevral tarixli sərəncamları ilə həmin Dövlət Proqramına Əlavələr təsdiq edilmişdir. Bildiyimiz kimi, respublikanın hər yerində Dövlət Proqramı yüksək səviyyədə icra olunur. Belə ki, son illər ərzində respublikamızın müxtəlif regionlarında çoxlu sayda müasir qəsəbə, yaşayış massivləri salınmış, minlərlə qaçqın və məcburi köçkünün mənzil-məişət şəraiti yaxşılaşdırılmışdır. Hal-hazırda bu iş davam etdirilir. Yaxın gələcəkdə yəqin ki, Sumqayıtda məskunlaşan məcburi köçkünlərin də mənzillə təmin edilməsi işi həll olunacaq.
Əlbəttə ki, əgər məcburi köçkünlər köçürülərsə, həmin müəssisələr tədricən təmir olunacaq və yenidən qurulacaq, onların fəaliyyəti bərpa olunacaq.
- “Vaqif” kinoteatrının nə vaxt istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulur?
- “Vaqif” kinoteatrı Azərbaycan Prezidentinin 23 avqust 2006-cı il tarixli Sərəncamına əsasən 2006-cı ildə özəlləşdirilmişdir. Mədəniyyət və Turizm idarəsinin balansında olan Nizami adına kinoteatr hazırda yararsız vəziyyətdə olduğu üçün fəaliyyəti yoxdur. “Azərbaycan kinosunun 2008-2018-ci illər üzrə inkişafına dair Dövlət Proqramı” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2008-ci il 4 avqust tarixli 2961nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir. Kino incəsənətin geniş yayılmış növlərindən biri kimi bu gün milli-mənəvi dəyərlərin təbliğində və xalqımızın milli özünüdərkinin möhkəmləndirilməsi işində əvəzsiz rol oynayır. Bu məqsədlə Nizami adına kinoteatrın əsaslı təmir edilməsi, müasir standartlara uyğun yenidən qurulması və Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin Tədbirlər planına salınması barədə tərəfimizdən nazirliyə təklif verilmişdir.
Onu da qeyd edim ki, N.Nərimanov adına mədəniyyət evində kinofilmlərin nümayişi üçün tam şərait yaradılmış, kino qurğuları ilə təmin edilmişdir. Hazırda mədəniyyət evində kinofilmlərin nümayişinə başlanılmışdır.
- Bizi umumiyyətlə, şəhərin mədəni həyatı ilə bağlı hansı yeniliklər və hansı tədbirlər gözləyir?
- Bildiyiniz kimi, hər il Sumqayıtda ənənəvi olaraq “Şəhər günü” bayramı keçirilir. Şəhər əhalisi bu möhtəşəm bayramı böyük səbirsizliklə gözləyir. Hazırda bayrama hazırlıq işləri gedir. Bayram tədbiri qədim yaşayış məskəni olan Corat qəsəbəsindən başlanaraq Bayraq meydanında paradla davam etdiriləcəkdir. “Şəhər günü” tədbirinə Rusiyadan “Barabançı qızlar”, paytaxtdan və bölgələrdən tanınmış incəsənət ustaları və bədii özfəaliyyət kollektivləri dəvət olunacaqlar. Bayram tədbiri gecə saatlarına kimi davam edəcək və möhtəşəm atəşfəşanlıqla başa çatacaq.
9 noyabr Dövlət Bayrağı günü münasibətilə Bayraq meydanında uşaq musiqi və incəsənət məktəblərinin şagird və valideynlərindən ibarət ailəvi xor kollektivinin iştirakı ilə ümumşəhər tədbiri keçiriləcəkdir.
31 Dekabr Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi günü və Yeni il münasibətilə şəhərin müxtəlif yerlərində - parklarda, əhalinin istirahət etdiyi yerlərdə mədəniyyət müəssisələrinin özfəaliyyət kollektivlərinin iştirakı ilə əyləncəli konsert proqramları, Bayraq meydanında estrada qruplarının iştirakı ilə diskoteka təşkil olunacaq.
- Bəs hansısa infrastruktur layihələri planda varmı? Yeni mədəniyyət binaları, əyləncə mərkəzləri və s.
- Bəli, Mədəniyyət Mərkəzinin tikilməsi, C.Cabbarlı adına mədəniyyət evinin əsaslı təmir olunması, Corat qəsəbəsində olan tarixi abidələrin konservasiyası və yenidən qurulması, turizm infrastrukturunun yaradılması, H.Z.Tağıyev qəsəbəsində uşaq incəsənət məktəbinin yeni binasının tikilməsi, digər mədəniyyət müəssisələrində cari təmir işlərinin aparılması nəzərdə tutulub.
- Şəhər günü ilə bağlı hazırlıq tədbirləri necə davam edir? Bu il şəhər günündə hansı yeniliklər olacaq?
- Hansı yeniliklərin olacağını əvvəcədən açıqlamaq istəmirik, qoy hamı üçün sürpriz olsun. Amma tam əminliklə bildirirəm ki, Bayram tədbiri çox maraqlı keçəcək və şəhər əhalisinin, qonaqların xoşuna gələcək.
Vüsal Mətləboğlu,168saat.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
