Həyatda bir çox fəaliyyət sahəsinin öhdəsindən müvəfəqiyyətlə gələ bilən insanlarla çox nadir hallarda qarşılaşırıq. Xeberle.com olaraq budəfəki müsahibimiz həmin şəxslərdən biri, Azərbaycan Respublikasının Yazıçılar və Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri, «Azərikimya» İstehsalat Birliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri, «Möhtəşəm Azərbaycan» ictimai-siyasi, ədəbi-bədii qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru, şair, publisist,  "Həsən Bəy Zərdabi" və "Qızıl qələm" mükafatları laureatı, respublikanın əməkdar jurnalisti Rafiq Odaydır.
Rafiq müəllim, soyadınız Bayramovdur.  Özünüzə Oday təxəllüsünü götürməyinizə səbəb nədir?
- Mən ədəbi yaradıcılığa təxminən 80-ci illərdə başlamışam və həmin vaxtlar şeirlərimi Rafiq Bayram imzası ilə yazırdım. İlk şeirim bu imza ilə 1983-cü ildə dərc olundu və 1988-89-cu illərə qədər də məhz Bayram təxəllüsü ilə şeirlər yazdım.  1988-ci ildə, 28 yaşım olmağına baxmayaraq yaxşı mənada risk elədim, şeirlərimi topladım və nəşriyyata üz tutdum. O vaxt bilirsiniz ki, kitabda, qəzetdə şeir və ya məqalə dərc etdirmək böyük bir inqilab sayılırdı və kimin ki, şeirləri dərc olunurdu, hamısı 30-40 yaşlarında idilər. Bir söz də deyim ki, əgər nəşriyyatda nə isə dərc elətdirmək istəyirdinsə, mütləq ona iki müsbət rəy verilməli idi. Mən 1 il gözləməli oldum, 1989-cu ildə mənə müsbət cavab gəldi və məni  nəşriyyata dəvət elədilər. Kitabımın adı "Bir yol başlamışam” oldu və kitab artıq çap olunmağa başladı. Nəşriyyatın baş redaktoru İslam Türkay zəng edib dedi ki, sənin soyadın ilə Tofiq Bayramın soyadı qulaqda eyni şəkildə qafiyələnir. Bəlkə başqa bir təxəllüs seçəsən özünə. Mən əslən Naxçıvanın Şərur rayonunun Şəhriyar kəndindən olduğum üçün hətta təklif də etdilər ki, təxəllüsün Şəhriyar olsun. Qeyd edim ki, kəndin adının Məhəmməd Hüseyn Şəhriyarın adı ilə əlaqəsi yoxdur. Lakin bu, mənim üçün çox əhəmiyyətli idi, çünki bundan sonra Allah qismət edərsə, bütün yaradıcılığım boyu eyni təxəllüs ilə yazılarım, şeirlərim dərc olunacaqdı. Buna görə də mən üç gün möhlət istədim və üç təxəllüs ilə nəşriyyata müraciət etdim. Onların içərisindən həm özümün, həm də ki, ölməz şairimiz Xəlil Rza Ulutürkün də bəyəndiyi Oday təxəllüsünü seçdim və mən bu təxəllüs ilə şeirlər yazmağa başladım. Onu da qeyd edim ki, Naxçıvan şəhəri üzrə 29 yaşında, dövlət xətti ilə şeirləri dərc olunan ilk şair mən olmuşam.  Çoxları mənə deyir ki, sən Türkiyə türküsən bəyəm, Oday təxəllüsü ilə şeirlər yazırsan?! Lakin Oday təxəllüsünün əslində  dilimizdəki iki sadə sözdən- "Od” və "Ay” sözlərindən əmələ gəldiyini çoxu bilmir. Buradakı "Od” sözü odlar yurdu olan Azərbaycanı, "Ay” sözü isə bayrağımızdakı ayı təmsil edir.
Bu yaxınlarda "Bir də mi gəlsin?" şeiriniz qardaş Türkiyənin "Kardelen" dərgisində dərc olunub və şeiriniz Türkiyə türkcəsinə tərcümə edilib. Tərcümədən razı qaldınızmı? Ümumiyyətlə şeirinizdə ifadə etmək istədiyiniz fikirlər öz mənasını saxlayıbmı?
-    Türkiyə türkcəsi ilə bizim dilimiz eyni kökdən əmələ gəlib və bu dillər arasında 90 faiz oxşarlıq var. Bəzi sözlər var ki, onların dilimizdə işlənməyinin əleyhinəyəm. Eynilə Türkiyə türkcəsində işlənən və əleyhinə olduğum sözlər də var. Amma deyərdim ki, onların işlətdiyi sözlərin hamısının bizim dildə qarşılığını tapmaq mümkündür. Hətta Türkiyənin elə kəndləri var ki, onlar danışanda bizim sözlərdən çox istifadə edirlər. Ümumiyətlə Azərbaycan dili türk dilləri içərisində ən gözəl, ən şirin, ifadə vasitəsinə görə ən yüksək səviyyədə olan dildir. Gələcəkdə türk xalqlarının ortaq dilini yaratsalar, mən inanıram ki, sözlərin 60-70 faizi sırf bizim dildən götürləcək. Qaldı ki, şeirimin tərcüməsinə, dediyim kimi, dillərimiz oxşardır, düşünürəm ki, tərcümə uğurlu alınıb və sözlər demək olar ki, eyni olduğu üçün mənasını itirməyib.

 

 
Müsahibələrimizin birində Əli Nəcəfxanlı: "Həm şair, həm də jurnalist kimi fəaliyyət göstərmək çox çətindir" deyə bildirmişdi. Bu barədə siz nə düşünürsünüz?
-     Mən bunu çətinlik kimi qiymətləndirməzdim, sadəcə deyərdim ki, bir iş digərinə mane olur. Əsasən jurnalistika poeziyaya maneçilik törədir. Şairlik xüsusi bir sənət və ya vəzifə deyil və deyə bilməzsiniz ki, mən filan yerdə şair işləyirəm. Bizim qələm dostumuz Zirəddin Qafarlıdan cavan vaxtı soruşanda ki, sən harda işləyirsən, zavodda şair işləyirəm deyirdi (gülür). Amma jurnalistika peşədir və hazırda mənim əsas gəlirim sırf  "Azərkimya” İstehsalat Birliyindəki jurnalistika fəaliyyətim ilə bağlıdır. Mən həftə sonları, bayramlarda, məzuniyyətdə olduğum zaman Azərbaycan Jurnalistlər Birliyində oluram və özümə burada rahatlıq tapıram. Poeziya elə bir şeydir ki, bu, sırf ilham, təb ilə bağlı olduğundan onda vaxt söhbəti yoxdur . Lakin jurnalistika peşə olduğu üçün  konkret vaxt tələb edir və bu baxımdan da jurnalistika poeziyanı bir az ləngidir.  Düşünürəm ki, Əli Nəcəfxanlı da məsələyə sırf bu aspektdən yanaşıb.
"Azərkimya” İstehsalat Birliyinin mətbuat xidmətinin rəhbərisiniz. Məmurluq sizin yaradıcılığınıza necə təsir edir?
- Deyim ki, mən heç orda məmur deyil, adi bir işçi missiyasındayam və sadəcə mənə tapşırılan işləri layiqincə yerinə yetirməyə çalışıram. Çox şükür ki, rəhbərlik də məndən razıdır və bu vaxta qədər özüm haqqında heç  bir şikayət və ya mənfi rəy eşitməmişəm. Oradakı işim sadəcə vaxt baxımından və xarakterim baxımından mənə təsir edə bilər, hansı ki, mən daha çox sərbəstliyi sevən adamam.  Ümumiyyətlə ədəbi yaradıcılıq elə bir şeydir ki, adi bir anda sənə ilham gələr və yazmağa başlayarsan. Çox  vaxt mən səhər durub dənizkənarı ilə işə gedərkən o təb mənə gəlir və mən çəkilib bir kənara qeydlər edirəm. Bəlkə də kənardan baxanlara bu bir az qəribə görünür və düşünürlər ki, bu, nə edir belə?!  Məmurluq, tabeçilik fəaliyyəti mənim yaradıcılığıma başqa hər hansı bir təsir göstərmir.
"Bir yol başlamışam" adlı kitabınız ilə başladığınız yolun uğurlu olmasının səbəbi nədir?
- Mənim fikrimcə, həyatda üç şeyə əməl etsən, daim uğur qazanacaqsan və hörmətin olacaq:  Birincisi, yalan danışma! Çünki sən yalanı bir, iki və uzağı, üç dəfə danışa bilərsən, daha sonra qarşındakı sənə inanmayacaq və artıq onun gözündə etimadını itirəcəksən.  İkincisi, heç vaxt gecikmə! Mən həmişə çalışmışam ki, dəvət olunduğum yerə gecikməyim. Çünki gecikmək "mənim kitabım”da yoxdur.  Üçüncüsü isə yalan yerə vəd vermə! Bir işi ki, yerinə yetirməyəcəksən, yalandan camaatı aldatmağın yeri yoxdur. Ya söz vermərəm, ya da ki, canımla qanımla sözümün arxasında durmağa çalışaram. Düşünürəm ki, uğurlarımı bu üç prinsipə əməl etməyimə borcluyam.

 

"Vətən gəz" adlı ilk mətbu şeirinizin hansı misralarını xatırlayırınız?
- Vətən deyib bağırmaqla kar aşmaz,
Hünərində, zəhmətində vətən gəz.
Dağ cüssəyə kölgə olmaq yaraşmaz
Mənliyində, qeyrətində vətən gəz.
 
Yaxşı nədir, yaman nədir ara sən
Ağ olana heç vaxt demə qara sən
İşdir, bir vaxt düşər olsan dara sən
Babəklərin cürətində vətən gəz.
Son olaraq nə demək istərdiniz?
- Siz bayaq sual verdiniz ki, məmurluq yaradıcılığınıza necə təsir edir. Mən istəyirəm ki, bu suala cavab kimi bir neçə əlavə edim. Ümumiyyətlə vaxt baxımından imkanı çox məhdud olan biriyəm və hətta söhbət əsnasında məndən soruşulanda ki, nə var nə yox, hər şey var, vaxt yoxdur deyirəm. Buna baxmayaraq,  nə qədər təvəzökarlıqdan uzaq olsa da, yenə də deyim ki,  bu qədər işi eyni anda görən bir adam Sumqayıtda tapa bilməzsiniz. Son 10-15 ili götürsək, bu müddət ərzində təxminən Jurnalistlər Birliyinin xətti ilə 2000-dən artıq kitab, 15 almanax  çap etdirmiş, 300-dən çox kitaba redaktor olmuşam. Bundan başqa 80-90 kitaba ön söz yazmışam və ya müəllifinin  yaradıcılığını təhlil etmişəm, özümün 10-dan çox kitabım çap olunub və bir neçə qəzetin təsisçisi olmuşam. Həmçinin gundelik.info və edebiyyat-az.com portallarının təsisçisi və direktoruyam. Düşünürəm ki, əgər insanın ürəyində sənətinə, peşəsinə qarşı sevgi varsa, nə vaxt, nə də ki, digər təsirlər ona mane ola bilməz.
Söhbətləşdi: Elnarə Salamova
Xeberle.com

Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.