
"Vaxtilə insanlar Həcc, Kərbəla və digər müqəddəs ziyarətlərə çox
böyük zəhmətlə gedirdilər. Səfərləri 6 ay, hətta bir ilə kimi çəkirdi.
Qayıtdıqdan sonra isanlar onlara böyük həvəslə hacı, kərbəla, məşhədi
deyirdilər".
Bunu adların qarşısında hacı, məşhədi kimi titulların yazılmasına münasibətini açıqlayan Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin (QMİ) Fətva və moizə şöbəsinin mütəxəssisi Ağasəid Yaqubov danışıb.
A.Yaqubovun fikrincə, müəyyən pillələri keçib müxtəlif adlara layiq
görülən insanlar kimi o zamanın ziyarətə gedənləri də bunun üçün
əziyyət çəkirdilər: "Biri əziyyət çəkir elm öyrənir, pofessor adını
alır, ona deyirlər. Bir insan müəllim, biri alim statusunu alır. Hərbi
sahədə əziyyət çəkənlər rütbə alır, general olur və s. Belə adlar ona
görə verilir ki, bu insanlar adları almaq üçün əziyyət çəkirlər. Böyük
İslam alimlərindən də belə adlar götürənlər olub. Məsələn, böyük
şəxsiyyətlər doğulduqları yerlə öyünürdülər və adlarının qarşısında
doğma məkanın adını yazırdılar. Adlarının qarşısında İrəvani yazılan
böyük şəxsiyyətlərimizdən bu gün də Nəcəf şəhərində böyük elmi
mərkəzlərdə çalışanlar var".
A.Yaqubov hesab edir ki, müqəddəs torpaqları ziyarət edən insanlar
da adlarının qarşısında həmin məkanların qeyd olunmasından fərəh hissi
keçirirlər.
O xatırladıb ki, hacı sözü Azərbaycanın rəsmi sənədlərində yazılmır,
insanlar arasında hörmət əlaməti olaraq müraciətdə işlədilir: "Yalnız
Səudiyyə Ərəbistanından bizə kvota veriləndə deyirlər ki, bu qədər sayda
hacı gətirə bilərsiniz. Bizdə isə bu müraciət forması şifahi şəkildə
işlədilir. Elə insan var ki, Həccə getdiyini gizli saxlayır və heç kim
də ona hacı demir. Eləsi var ki, onun getdiyini bilirlər və ona o
formada müraciət edirlər. İnsanlara hacı deyilib-deyilməməsinə, adının
qarşısında yazılıb-yazılmamasına biz hökm verə bilmərik. Həcc
ziyarətinə könüllü şəkildə gedilir və müraciət məsələsi də könüllüdür.
Hacı şəklində müraciət edilməsi o baxımdan yaxşıdır ki, ətrafda hamı bu
insanın Həcc vacibatını artıq yerinə yetirdiyini bilir".("Report")
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.