Azərbaycanda şəxslərin adları, soyadları və ata adları ilə
bağlı yeni mülahizələr var.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Terminologiya
Komissiyasının nəzdində yaradılmış Adlar və Soyadlar üzrə Xüsusi Komissiya
bununla bağlı yeni sənəd işləyərək Nazirlər Kabinetinə göndərib. Hazırda Nazirlər
Kabinetində həmin sənəd üzərində iş gedir.
Bu barədə Trend-ə Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri,
Adlar və Soyadlar üzrə Xüsusi Komissiyanın üzvü Nizami Cəfərov bildirib.
Onun sözlərinə görə, sənəddə əsasən soyad sonluqları məsələsinə
diqqət yetirilib: "Sənəddə 6 variant təqdim edilib. Bunlar "lı",
"li", "lu", "lü" (məsələn, Məmməd Həsənli),
"zadə" (Məmməd Həsənzadə), "oğlu" (Məmməd Həsənoğlu),
"gil" (Məmməd Həsəngil), "soy" (Məmməd Həsənsoy) sonluqları
ilə bitən və şəkilçisiz (Məmməd Həsən) formadır".
Komitə sədri qeyd edib ki, Azərbaycanda hələ də ayrıca
olaraq "Adlar və soyadlar haqqında" qanun qəbul edilmədiyindən bu gün
vətəndaşlar övladlarına öz soyadından başqa digər soyad yazdıra bilməzlər.
Lakin Nazirlər Kabinetinə göndərilən sənəd qəbul edilərsə,
bunu etmək mümkün olacaq: "Həmin sənəddə vətəndaşlara yeni doğulan uşağa
tamam başqa soyad yazılmasında sərbəstlik verilməsi nəzərdə tutulur. Məsələn, bəlkə
biri uşağın soyadı kimi öz kəndinin, şəhərinin adını yazdıracaq".
N.Cəfərov bildirib ki, Nazirlər Kabineti bununla bağlı
müvafiq qərarını verəndən sonra oradakı məqamları birləşdirməklə ayrıca qanun
da qəbul edilə bilər: "Bundan əlavə, ad, soyad, ata adının hansı sıra ilə
yazılmalı olduğu da bilinmir. Bizdə bununla bağlı çoxvariantlılıq var. Məsələn,
ad, soyad, ata adı siyahıda necə yazılmalıdır, ayrılıqda necə yazılmalıdır, rəsmi
sənədlərdə necə yazılmalıdır? Bu məsələlər dəqiqləşdirilməlidir".
Qeyd edək ki, Nizami Cəfərov bu məsələ ilə bağlı bəzi məqamları
Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin bu gün keçirilən iclasında da qaldırıb.
O qeyd edib ki, Milli Məclis bu məsələyə mütləq müdaxilə etməlidir:
"Hər halda bununla bağlı qanunun qəbuluna və ya mövcud qanunvericiliyə dəyişiklik
edilməsinə ehtiyac var.
Çünki burada müəyyən mürəkkəblik var. Azərbaycanın müstəqilliyini
yenidən bərpa etməsindən 20 ildən artıq vaxt keçməsinə baxmayaraq,
soyadlarımızın 80 faizi hələ də "ov", "yev" sonluqları ilədir.
Bu, heç də o demək deyil ki, həmin şəxslər bunu belə istəyirlər, sadəcə bu məsələ
inersiya üzrə gedir.
Çünki adların, soyadların dəyişdirilməsi və verilməsində müəyyən
sənədləşmə işləri aparılmalıdır. Bu tamamilə qanunidir və olmalıdır. Amma bu
prosesi nisbətən yüngülləşdirmək məsələsi həll edilməlidir.
Yeni doğulan uşaqlara verilən soyadlarda dəyişiklik etmək
asandır. Bundan əlavə, vətəndaşlar cəmiyyətdə artıq müəyyən məqama çatdıqdan
sonra elə öhdəliklər yaranır ki, öz soyadının dəyişdirilməsində çətinliklərlə
qarşılaşırlar. Bax, bu məsələni də nisbətən asanlaşdırmaq olar".
Belə qanunun mütləq qəbul edilməli olduğunu deyən millət vəkili
Rafael Hüseynov isə bildirib ki, ad və soyadlar məsələsi təkcə soyad sonluqları
ilə məhdudlaşmır, bunun siyasi tərəfləri də var: "Çünki bu, millətin
kimliyi ilə bağlı ciddi və əhəmiyyətli məsələdir. Ona görə də bunu yalnız
hansısa təlimatlarla idarə etmək olmaz".
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.