Son
zamanlarda tez-tez hansısa gənc ailələrin çox erkən, hətta bir ay sonra
boşandıqlarının şahidi oluruq. Onların arasında adi vətəndaşlar da, tanınmışlar
da var.
Boşanmaların
artma səbəblərindən biri də sosial şəbəkələr göstərilir. Aparılan məhkəmə
proseslərindən də aydın olur ki, boşanmaların artmasında sosial şəbəkələrin təsiri
az deyil. Hətta son illərdə sosial şəbəkələr üzündən ölkəmizdə ailə münaqişələrinin,
qətllərin sayının artdığının şahidi oluruq. Bu iddia təkcə ölkəmizdə deyil, digər
inkişaf etmiş ölkələrdə də var. Məsələn, amerikalı ekspertlər qeyd edirlər ki,
ABŞ-da hər 6 boşanma qərarının 1-də Facebook-un adı çəkilir. Bildirilir ki,
yeni dostlar, yeni çevrə və keçmiş dostları birləşdirən səhifələr evlilikləri təhlükəyə
salır. Bu səhifələr ailələrdəki münaqişələrin daha da böyüməsinə səbəb olur.
Başqa
bir səbəb gənclərin sosial şəbəkələrdə tanış olub, bir-birini yaxından
tanımadan tez bir zamanda evlənmək qərarına gəlməsidir. Araşdırmalara görə,
boşanmaların 20-25 faizi nikahın adətən tanışlıqdan 3-4 ay sonra bağlanması ilə
əlaqədardır.
Psixoloq,
ailə terapevti Sevinc Baxışova ailədaxili münaqişələrin səbəbini mühitin təsiri ndə görür: "Cəmiyyət günü-gündən mürəkkəbləşir, maddi dəyərlər ön
plana keçir, mənəvi dəyərlər sıxışdırılır. Mənəvi dəyərlərin get-gedə öz əhəmiyyətini
itirməsi ailə dəyərlərinə çox güclü zərbə vurur.”
S.
Baxışovanın sözlərinə görə, son zamanlar
ailə daxili münaqişələr geniş vüsət alıb. Ən kiçik problemi tərəflər bir- birinə
güzəştə getmək istəmirlər: "Buna səbəb isə ailə daxilində ər və arvadın şəxsi keyfiyyətlərinin
bir-birini tamamlamamasıdır. Bu qanunauyğunluğun pozulması ailədə tərəflərin
konfliktlərinə səbəb olur. Tərəf müqabilinin dözülməz xasiyyəti, birinin digərini
fiziki və psixoloji zorakılığa məruz qoyması şəraitində yaşayan insanlar
psixoloqlar tərəfindən qınanılır. Əgər bir tərəf digərindən asılı olarsa,
gec-tez asılı tərəf digərinin hökmlərinə tabe olmaq zərurəti ilə qarşılaşacaq və
buna edilən etiraz nəticəsində münaqişələr, qalmaqallar, boşanma və s. neqativ
hallar baş verəcək. Təbii müşahidələrdən bəllidir ki, zorakılıq hallari ilə adətən
qadınlar üzləşir. Təəssüflər olsun ki, fiziki zəifliyin mənəvi cəhətdən (mənəvi
gücü insanın təhsili, savadı, məlumatlılığı, zəngin dünyagörüşü təmin edir)
kompensasiya olunmaması ailədə qadın hüquqlarının pozulmasına, şiddətlərin
artmasına, ailələrin dağılmasına və digər fəsadlara gətirib cıxarır. Ailəsizlik
damğası isə daha cox qadınlara ağır psixoloji travmalar yaşadır. Odur ki, ailədə
həm qadin, həm də kişi öz rolunu düzgün dərk etməli, kompromislərə hər zaman
açıq olmalıdırlar".
"Qadın
Təşəbbüsü və Sosial Problemlərin Həllinə Yardım" İctimai Birliyinin sədri
Zenfira Mustafayeva bu günki ailədaxili münaqişələrinin bir çox səbəblərinin
olduğunu deyir: "Ailədaxili münaqişələrə əslində səbəb çoxdur. Daha çox xasiyyətlərinin
düz gəlməməsi, xəyanət, sosial problemlər, maddi vəziyyətin aşağı olması,
sosial şəbəkələrdən istifadəni səbəb gətirərək boşananların sayı artıq pik həddə
çatıb. Bu günün qadını artıq öz hüquqlarını tanıyır və bilir. Bu səbəbdən də boşanmaya daha çox qadınlar
müraciət edir. İllər öncə fiziki, mənəvi zorakılıqlara dözüb oturan qadın, bu gün
artıq öz hüquqlarının müdafiəsinə qalxır və hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət
edir. Əslində zorakılıqlara dözüb susan
qadınların da sonu intihara gedir. Bəziləri elə bilir ki, boşanmalar ancaq
maddiyyatla bağlıdır. Amma bu belə deyil. Çünki müxtəlif dövrlərdə maddiyyat
bundan da çətin olub.
Bir
daha qeyd edim ki, boşanmalarının sayının çoxalması daha çox mənəvi problemdir.
Bu sahəni başlı-başına qoymaq düzgün deyil. Təəssüf ki, bu sahə ilə məşğul
olmalı olan qurumlar nə qədər çalışsalar boşanma və zorakılıqların qarşısını yetərincə ala bilmirlər. Buna görə də vəziyyət bu həddə gəlib çatıb".
Təşkilat
sədrinin qənaətinə görə, boşanmaların sayının çoxalmasında internet resurslarının
rolu da az deyil: "Sosial şəbəkədən istifadə edib həyat yoldaşına xəyanət
edən kişini qadın heç cürə bağışlamaq istəmir. Qadının internetdən istifadəsini
isə kişi ümumiyyətlə qəbuledilməz sayır. Təbii ki, sosial şəbəkə çox mühüm bir
vasitədir. Həyatımızda biz internetden istifadə etməliyik. Amma internetden
aşırı dərəcə istifadə etdikdə ziyanlı tərəfləri üzə çıxır. Əks cinslər
internetdə bir-biri ilə çox tez ünsiyyət tapır və tez bir zamanda ortadan bütün
pərdələr götürülür. Bunlar da ailənin dağılmasında ciddi rol oynayır".
Eləcə
də sosial şəbəkələrdə qadınlar gözəl rəsmlər qoyurlar və kişilərə elə gəlir ki,
qadınların hamısı gözəldi, yaraşıqlıdır, özünəbaxımlıdır. Evə gələndə də həyat
yoldaşında bütün günün ağırlığın, yorğunluğun görəndə düşünür ki, tək mənim həyat
yoldaşım özünə baxmır. Məişət həyatı ilə, sosial həyatı qarışdıran insanlarda
psixoloji travma meydana gəlir və həmin insanların ətrafa qarşı aqressiyası
olur".
Sonda
onu da qeyd edək ki, ailə daxili problemlər, münaqişələr hər zaman olub. Lakin
tərəflər bir- birinə kompromisə getməkdən çəkinməməlidirlər. Hələ ailədə artıq
uşaq varsa...
Xədicə Səxavətqızı
Xeberle.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.