Şair və yazıçıların təxəllüs tarixçələrini təqdim edirik.

Əlisəmid Kür:

Elə bir xüsusi tarixçəsi yoxdur. Eləcə Əlisəmid imzası ilə yazırdım. Səyavuş Sərxanlı "Kür” təxəllüsünü təklif etdi. O vaxtdan belə qaldı.

Salam Sarvan:

Orta məktəbin 6-cı sinfində oxuyanda riyaziyyat müəllimim vardı – Məhərrəm müəllim. O məni yazı taxtasına çağıranda adımı həmişə səhvən "Sarvan” deyirdi. Bir dəfə, nəhayət, mən ona düzəliş vermək istədim. Dedim, müəllim, mənim adım Salamdı, Sarvan deyil. O da gülüb dedi ki, eybi yox, ta dilim belə öyrəşib, nə vaxtsa şair olsan, bu olar sənin təxəllüsün. Bax belə.

Nərmin Kamal:

Kamal mənim babamdır, atamın atası, Cəfər Cabbarlı adına kinostudiyanın sürücüsü olub 35 il, bir neçə il "Azərbaycanfilm”də kicik rollarda aktyor kimi də çəkiblər onu. Koloritli bir bakılı idi. Onun həyatı rayonlarda, çəkilişlərdə, yollarda keçdiyinə görə, nənəm ondan boşanmışdı, beş böyük uşağı da onu atmışdı. Təkcə mən bilirdim, o yaxşı adamdı, o da məni çox istəyirdi. Nə qədər ki, mən varam, onun adı mənimlədir.

Günel Mövlud:

22 yaşım olanda bizim çevrədə 11 yaşlı bir oğlan uşağı vardı. Adı Mövlud idi. Üsyankar ruhlu, cəsarətli, yaşına görə çox zəkalı oğlan idi. Bir dəfə mənə dedi ki, adımı özünə təxəllüs götür. Mən də götürdüm.

Zahir Əzəmət:

İlk dəfə bu təxəllüslə 14 yaşımda çap olunmuşam. İndi tarixçəsini dəqiq xatırlamıram.

Təxminlərimə görə, bu Şamo Arifin bir romanından təsirlənmə ilə baş verib. Çünki orada Əzəmət adlı bir qəhrəman vardı, məndə maraqlı təəssürat oyatmışdı. Sonra yavaş-yavaş oxucular, dostların çoxu məni Zahirdən çox, Əzəmət deyə çağırmağa başlayanda öyrəşdim.

Rasim Qaraca:

18 yaşımdan redaksiyalara əsərlərimi göndərməyə başlamışam. 10 il ərzində bir dəfə də çap olunmamışam. Nəhayət başa düşdüm ki, yadda qalan və fərqli bir təxəllüs götürməliyəm. Türkiyə mediasından xoşuma gələn Karaca soyadını özümə təxəllüs olaraq seçdim və bunun doğrudan da təsiri oldu, ilk şeirlərim 29 yaşımda "Gənclik” jurnalında çap olundu.

Aqşin Yenisey:

"Yenisey" mənim gizlin imzam idi. Tələbə vaxtı öz adımla yazdığım yazılara görə işlədiyim qəzetin redaktoruna yuxarıdan zəng edib məni qəzetdən qovmağı tapşırmışdılar. Redaktor da bilirdi ki, mən qonorarla dolanıram, qovulsam, meşələrə çəkilməyə məcbur olacağam. Təklif etdi ki, gizlin imza ilə yaz. Mən də "Yenisey" imzasıyla və bir əcnəbi oğlanın şəkli ilə yazmağa başladım. Dostlarımız "Yenisey"in mən olduğumu biləndə mətbuatda yazdılar ki, Aqşin qorxusundan öz adı ilə yazmır. Düzdür, qorxumdan öz adımla yazırdım, amma qonorar almamaq, ac qalmaq qorxusundan. Əsəbiləşdim, "Qorxunun əcələ faydası olmaz" deyib indiki imzamla yazmağa başladım. Yəni, mənim təxəllüsüm də eynən Volterdə olduğu kimi sevgidən yox, qorxudan yaranıb.

Sevinc Elsevər:

Əvvəlki təxəllüsüm Pərvanə idi. Hələ 10-cu sinifdə oxuyanda Mirzə İbrahimovun Pərvanə romanından götürmüşdün. O romanın sonunda verilmiş şam və pərvanə rəvayəti uşaq qəlbimə təsir eləmişdi. Sinif yoldaşlarım məni o adla çağırırdılar. İndiki təxəllüsüm həyat yoldaşımın adıdır. Pərvanəni dəyişməyimə iki səbəb vardı. Birincisi o idi ki, elə bilirdilər özümü Pərvanə məclisinin yetirməsi sayıram. Həm də bir az qeyri-ciddilik vardı. İkincisi, o imza çox gurultu qopartmışdı. Bundan sonra yazacaqlarımın o imzanın kölgəsi altında qalmağını istəmədim. Qalmaqallı bir imza idi. Mətnin imzadan daha vacib olduğunu düşündüm. Elsevərin adını niyə təxəllüs götürdüyümü ən yaxın dostlarıma isə belə izah edirəm. Adətən adamlar atalarının adlarını təxəllüs götürürlər. Mənimsə ərim atamdan  yaxşı kişidi...

Sevinc Çılğın:

Sözlərimə mahnı yazılmışdı. Nə soyadımla, nə də atamın adı ilə tanınmaq istəməmişəm heç vaxt. Ona görə də oturub nəsə imza tapmalı idim. Açdım şeir dəftərimi, istifadə etdiyim sözlərə baxdım. Çılğın diqqətimi çəkdi. Hiss etdim ki, xarakterimi əla ifadə edir. Zatən hər qadının içində bir çılğın var. İlkin reaksiyalar mənfi olsa da zamanla qəbul olundu. İndi rahatam. İnsanlar məni tanıdıqca bu adı daha çox yaraşdırırlar. Mən indi adımdan çox təxəllüsümü bəyənirəm - mənə Sevincdənsə Çılğın deyə xitab edəndə daha xoş olur.

Şəhriyar del Gerani:

2012-ci ildən bu təxəllüslə çap olunuram. O vaxta qədərki yazılarımdan, sicilləmə hesab etdiyim (indi barmaqsayı şairlərdən savayı hamı o ladda üdüləyir) ilk kitabımdan imtina məqsədilə götürmüşəm. Belə fövqəlbədii anlamı yoxdur, sadəcə səslənişi xoşuma gəldi və seçdim. Sübh çağı ibadətə oyananda mütəmadi olaraq səslər eşidirdim, onların arasından seçdim.

Elçin Hüseynbəyli:

7-ci sinifdə oxuyanda Elçin Arazlı kimi imza qoyurdum. Məmməd Arazdan götürmüşdüm. Sonralar təxəllüs axtaranda "Selin”i seçdim. Ona rəğbətim var idi. Amma daha sonra onun şəxsiyyətindəki bəzi məqamlar xoşuma gəlmədi və bu təxəllüsdən imtina etdim. "Qaraçuxa” təxəllüsünü mənə yuxuda deyiblər. Öz qaraçuxam yuxuma girdi. Mənə dedi ki, "Qara” sözü ilə bağlı təxəllüs seçməlisən, mən də "Qaraçuxa” götürdüm. Folklorda "Qaraçuxa” bəxt mələyi deməkdir.

Əsəd Qaraqaplan:

İlk əvvəllər çap olunmağa başlayanda öz rəsmi ad-soyadım - Əsəd Nəsirli imzasıyla çap olunurdum. Amma özüm də bilirdim ki, ürəyimcə deyil bu imza. Hətta bəzi dostlar da, xüsusən Etimad Başkeçid, zarafata deyirdi ki, bu nə təxəllüsdü: Əsəd Nəsirli?! Özün şir kimi oğlan, amma təxəllüsün belə... Mən də yavaş-yavaş özümə təxəllüs düşünür, uyğun bir ad axtarırdım. Nədənsə o sıralar ağlımda həp Qaplan var, hardan girib beynimə, bilmirəm. Nəsə. Zahid Sarıtorpağın oğlunun toyudur, bütün şair-mairlər bir məclisdə oturmuşuq. Mən də Xanəmirlə yanaşı oturmuşam, yeyib-içir, deyib-gülürük. Bu arada ona dedim ki, abi, mən bu Nəsirlini dəyişmək istəyirəm. Dedi, hə, dəyiş, bəs ağlında nə var? Dedim, nəsə Qaplan-filan, belə bir şey. O da dedi ki, qoy onda Qaraqaplan olsun... Yəni, hər şey anidən yarandı və mən də belə bir adın yaranmasından çox sevindim, azca tərəddüd etsəm də, dedim, yox ee, götürürəm. Xanəmir də zarafata dedi ki, sən götürməsən, özüm götürəcəm... Və onu deyim ki, Qaraqaplanı götürən kimi hər şey başqa cür olmağa, yaradıcılığımda da başqa bir dönəm yaranmağa başladı. Ondan sonra başladım ard-arda romanlar, ürəyimcə olan şeirlər yazmağa. Və xarakterimdəki Qaraqaplan qatlar da daha yaxşı açılmağa, adı ifadə eləməyə başladı...

Seymur Baycan:

Bu suala cavab vermək mənim üçün ağırdı. Təxəllüsümdən zəhləm gedir, çox zəhləm gedir. Səydəş görünür mənə. Amma heç cür imtina edə bilmirəm, adamlar bu adla tanıyır məni. Yapışıb mənə, qopara bilmirəm. Seymur Baycan. Düşüklükdü. Eşidəndə ətim tökülür. Heç həzm edə bilmirəm. Gənclik səhvidir, heç cürə düzəldə bilmirəm.   (lent.az)