Bu gün II dünya müharibəsində faşizm üzərində qələbənin  70-ci ildönümü qeyd olunur.  

II Dünya Müharibəsidə iştirak edən xalq şair və yazıçılarını təqdim edirik.

Bir qrup xalq şairləri (yaxud yazıçıları) birbaşa döyüşüb, digərləri isə  mütəmadi olaraq cəbhələrə gedib əsgərlərin yanında olublar. Bir neçəsi hərbi müxbir kimi müharibədə olub:

Hüseyn Arif - İkinci Dünya Müharibəsi dövründə döyüşən ordu tərkibində Ukrayna cəbhəsində Polşa, Çexoslovakiya və Almaniya ölkələrində olur və orada yaralanır. Müalicə olunandan sonra Moskva Hərbi mühəndislik məktəbinə göndərilir.

1943-1945-ci illərdə SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı qoşunları tərkibində vzvod komandiri olur. 1989-cu ildə xalq şairi adını alacaq H. Arif 1946-cı ildə ordudan təxris olunur. .

Nəbi Xəzri – 1942-43-cü illərdə II Dünya Müharibəsində iştirak edir.  Müharibədə çox ağır xəstələndiyi üçün təxris edilir və evə dönəndən doğma bacısı belə, onu tanıya bilmir. Bir ay ancaq su ilə qidalanır. Möhkəm xəstələndiyi üçün o zamanlar Bakı halisinin övliyyası olan Mir Möhsün ağanın da evinə aparılır və orada qidalanır.

Hüseyn Abbaszadə - Bu xalq yazıçısının elə ilk əsəri II Dünya Müharibəsinin qəhrəmanlarından olan general Həzi Aslanova həsr etdiyi "General” romanıdır. Sonradan yazıçı özü də II Dünya müharibəsinin ilk günlərindən cəbhəyə gedir və orada şücaətinə görə fərqlənir. Elə buna görə də gələcəyin xalq yazıçısı  "Birinci dərəcəli Böyük Vətən Müharibəsi” ordeninə layiq görülür.

Qılman İlkin - İkinci Dünya Müharibəsi illərində o, Cənubi və Şimali Qafqaz cəbhələrində, habelə İranda hərbi müxbir olub, Təbrizdə dərc edilən "Vətən yolunda” qəzetinin redaksiyasında işləyib. Elə oradakı xidmətlərinə görə "ikinci dərəcəli Böyük Vətən Müharibəsi” ordeni ilə təltif edilib. 

Əbülhəsən - ədəbi tənqidçilər uzun müddət bu şəxsi yazıçılıqdan da əlavə həm də cəsarətli döyüşçü kimi də xatırlayıblar. Əbülhəsən Ələkbərzadə həqiqətən də müharibədə xüsusi canfəşanlığına görə seçilib. Bir neçə dəfə ölümdən möcüzəli şəkildə xilas olub. Xalq yazıçısının "Dünya qopur”, "Müharibə” və "Dostluq qalası” kitabları müharibədən bəhs edir.

Ənvər Məmmədxanlı – Müharibə  dövründə cənub-qərb cəbhəsində "Qızıl Ordu" cəbhə qəzetinin Azərbaycan redaksiyasının xüsusi müxbiri olur. Sonra redaksiya ilə birlikdə Stalinqrada  göndərilir. 1942- -ci ilin axırlarında bir qrup Azərbaycan yazıçısı ilə Şimali Qafqaz cəbhəsində, 416-cı diviziyada olur. Sonra yenidən Zaqafqaziya cəbhəsinə, oradan İrana hərbi xidmətə göndərilir. Təbrizdə  olunan "Vətən yolunda" ordu qəzeti redaksiyasıda xüsusi müxbir kimi çalışır. 1946-cı ildə ordudan təxris olunan xalq yazıçısının bu qanlı müharibədən bəhs edən sarsıdıcı əsərləri var.

Bayram Bayramov -  Böyük Vətən müharibəsində Mozdok uğrunda döyüşlərdə iştirak edir və ağır yaralanır (1942). Hərbi xəstəxanada sağaldıqdan sonra altı ay Yevlax rayonunun Qoyunbinəsi kənd yeddiillik məktəbində müdirlik edir. 1943-cü ilin aprelində yenidən Sovet Ordusu sıralarında qulluq edir. Tərxis olunub doğma kəndlərinə qayıdarkən burada pedaqoji fəaliyyətini davam etdirir:

İsmayıl şıxlı – II D.M dövründə sovet ordusu tərkibində ön cəbhələrdə -Şimali Qafqaz, Krım, III Belorusiya cəbhəsi və Şərqi Prussiya  istiqamətində döyüşən orduda sıravi əsgər olub. Tərxis edildikdən sonra altı ay Kosalar kənd məktəbində tədris hissə müdiri işləyib. İsmayıl Şıxlının cəbhədə döyüşərkə yazdığı "Cəbhə gündəlikləri” bu gün də bir çoxlarının stolüstü kitabıdır.

Səməd Vurğun, Süleyman Rüstəm, Osman Sarıvəlli, Məmməd Rahim, Rəsul Rza, Əli Vəliyev və İlyas Əfəndiyev kimi xalq yazıçı və şairləri isə  dəfələrlə 416-cı diviziyada eləcə də cəbhənin ayrı-ayrı nöqtələrinə gedib  döyüşçü əsgərlərlə söhbət edib, ailələrinin məktublarını əsgərlərə çatdırıblar. (Modern.az)