Müxtəlif mövzular üzrə həkim-mütəxəssislərlə müsahibələrimizi davam etdiririk. Budəfəki qonağımız "Unikal” klinikasının həkim-psixiatrı Əziz Musatafayevdir. Onunla son vaxtlar müşahidə olunan psixi problemlərdən, insanların affaket hallarından, dostlar arasında, ailədə və iş yerində münaqişəli halların artması səbəblərindən söhbət açmışıq. Xeberle.com həmin müsahibəni təqdim edir.

HAŞİYƏ: Əziz Mustafayev Sumqayıt şəhərində anadan olub. ''Təfəkkür'' liseyinin məzunudur. 2000-2006-cı illərdə Azərbaycan Tibb Universitetinin müalicə profilaktika fakültəsində təhsil alıb. 2006-cı ildən Sumqayıt psixiatriya xəstəxanasında həkim-psixiatr kimi işə başlayıb. 2014-2015-ci illərdə Türkiyədə - Ankara Universitetinin tibb fakültəsində psixiatriya üzrə kurs keçib. Hazırda Sumqayıtda fəaliyyət göstərən ''Unikal'' klinikasının psixiatrıdır.

- Pasiyentlər son vaxtlarda sizə ən çox hansı problemlərlə bağlı müraciət edirlər?
- Son dövrlərdə böyüklər daha çox depressiyalar, posttravmatik stress pozuntusu, təşviş pozuntuları - panik pozuntu, fobiyalar, yuxu pozuntulari, seksual pozuntulardan əziyyət çəkirlər. Uşaqları isə autizm spektr pozuntusu, diqqət əskikliyi və hiperaktivlik pozuntusu və enurez narahat edir. İnsanların sosial şəbəkələrdə ünsiyyətə daha çox meyil etməsi də onlarda psixi problemlərin yaranmasına səbəb olur.

- Maraqlıdır, qəbul zamanı sizə daha çox hansı suallar ünvanlanır?
- Qəbul zamanı adətən pasiyentlər şikayətlərinin nə zaman keçəcəyi, nə vaxt sağalacaqları və problemlərinin səbəbləri barədə suallar verirlər.

- Bəs sizin ilk suallarınız necə olur adətən? Və nə məqsədlə bu sualı verirsiniz?
- İlk suallar adətən pasiyent haqqında ümumi məlumat toplamağa yönəlir. Sonra isə şikayətləri soruşur və sualların yönü onlara uyğun şəkildə verilir. Habelə müvafiq testlər aparılır.

- İnsanlar həddən artıq emosional vəziyyətində, yaxud da affekt halında olanda onlarla necə davranır və onları necə sakitləşdirirsiniz?
- Emosional reaksiyalar insanın yaşı, şəxsiyyəti, aldığı qıcıqlardan asıli olaraq dəyişir. Sakitləşdirmək üçün meditativ texnikalar və təlqin üsulları tətbiq olunur. Həmçinin dərman verilməsi də həyata keçirilir.

- Hələ də psixoloq və psixiatr müraciətlərini dəyişik salırlar. Bunların əsas fərqini izah edərdiniz. Yəni bir şəxs hansı hallarda psixoloqa, hansı halda psixiatra müraciət etməlidir?
- Psixiatr həkimdir, tibbi təhsil alıb. Dərman yazmaq və psixoterapiya eləmək hüququna malikdir. Psixoloqlar isə yalnız klinik psixoloq olduğu halda xəstələrıə işləmək hüququna sahib olurlar.

- Sizcə, son vaxtlar cəmiyyətdə baş verən hansı dəyişikliklər, hadisə və proseslər insanlara psixi cəhətdən mənfi təsir edir?
- Son dönəmlər maddi sıxıntılarla bağlı problemlər insanların psixikasına öz mənfi təsirini göstərir. Devalvasiyadan sonra psixi sağlamlıqla bağlı müraciət edənlərin sayında artım müşahidə olunur. Son zamanlar daha çox gənclər, xüsusilə 25-30 yaşlı şəxslər psixoloji mərkəzlərə müraciət edirlər. Onların həyat tərzi ilə bağlı stress keçirdiklərini güman edirik. Sonuncu iqtisadi böhran vəziyyətindən sonra bu hal daha da artıb.

- Maraqlıdır, işlədiyiniz dövrdə sizi aldatmaq istəyən pasientlər olubmu? Olubsa da, necə və nə üçün? Mümkünsə xatırlayıb danışardınız.
- Aldatmaq istəyi adətən psixozda olan və ya suiqəsd fikirləri olan pasiyentlərdə müşahidə olunur. Bəzən olur, amma diqqətli və təcrübəli mütəxəssis gərək bunu dərhal anlasın və müxtəlif üsullar vasitəsilə pasiyentini yoxlasın.

- Deyirlər, mənəvi sağlam, stresslərdən uzaq həyat yaşamağın bir formulu var. İdman, Sevimli iş yeri və gözəl ailə. Bununla nə dərəcədə razısınız?

- Streslərdən uzaq yaşamaq mümkun deyil, streslərə sağlam yanaşaraq yaşamaq olar. Əlbəttə fiziki və mənəvi sağlamlıq, düzgün qidalanma həyatımızı daha yaxşı, daha zəngin yasamağa böyük dəstək olur. İdmanın da bu məanda xüsusi əhəmiyyəti var.

- Son vaxtlar dostlar arasında, ailədə və iş yerində münaqişəli halların artmasına səbəb nədir?

- Düşünürəm ki, əsas səbəb stress faktorlarının artması nəticəsində xroniki yorğunluqdur. Odur ki, insanlar vaxtaşırı istirahət etməli, normal qida və yuxu rejiminə riayət etməlidirlər. Unutmayaq ki, insan bir dəfə dümnyaya gəlir və mənəvi, fiziki sağlamlıq ən yüksək pillələrdə durmalıdır.

Söhbətləşdi: Elnur Ağayev
Xeberle.com

 

 

 

Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.