Haşiyə: Esmira Babayeva 1984-cü ildə Sumqayıt şəhərində anadan olub. İbtidai təhsilini Sumqayıt şəhər 4 nömrəli tam orta məktəbdə alıb. Sonrakı təhsilini Sumqayıt Texniki və Təbiət Elmləri Liseyində davam etdirib. 2001-ci ildə Azərbaycan Tibb Universitetininin Müalicə işi fakültəsinə qəbul olub və 2007-ci ildə oranı bitirib. İxtisası dermatovenorologiyadır. 2007-2008-ci ildə bu ixtisas üzrə internatura keçib, kosmetologiya üzrə kurslarda iştirak edib. 2011-ci ildən "Doktor AZ” klinikasında kosmetoloq və dermatoloq, eyni zamanda 5 saylı uşaq poliklinikasında dermatoloq vəzifəsində çalışır.

- Qış aylarında dərini soyuqdan qorumaq üçün qadınlarımıza nə məsləhət görərdiniz?

- Qış aylarında qadınlarda yaranan əsas problem dəri quruluğudur. Bu aylarda bildiyimiz kimi, bədənimizdə yayda topladığımız depolanmış vitaminlər tükənməyə doğru gedir. Buna görə də, qış aylarında şikayətlər əsasən, quruma, qabıqlanma ilə bağlı olur. Həmçinin soyuq ekzemaları, allergik dermatitlərin kəskinləşməsi ilə əlaqədar şikayətlərə daha çox rast gəlinir. Bəzi xanımlar var ki, soyuğa çıxdıqda dodaqlarında qızarmalar, qurumalar, göz ətrafında, ağız ətrafında olan qabıqlanmalarla bağlı şikayətlənirlər. Hazırda bizə bu tip şikayətlərlə bağlı müraciətlər çoxalıb. Bunun qarşısını almaq üçün biz pasiyenti əvvəlcə müayinə edirik və problemin yaranma səbəbini araşdırırıq. Sırf xarici faktordan, yəni birbaşa soyuğun təsirindən asılı olduqda isə, biz sadəcə həmin xanımın dərisinə qulluq edir və ona xüsusi kremlər məsləhət görürük. Bəzən də, bu probemlərin yaranması daxili səbəblərlə, avitaminozla( uzun müddət pəhriz saxlanılması və sağlam qidalanmama, həzm sistemi, qalxanabənzər vəzdəki problemlər, endokrinoloji xəstəliklər və s. ilə əlaqədar yaranan vitamin çatışmazlığı) bağlı olur. Belə olduqda, hər sahənin öz ixtisas həkimi həmin pasiyenti müalicə edir.

- Neçə yaşdan sonra qadınlar üzünə xüsusi qulluq etməlidirlər?

- Əslində yaş məhdudiyyəti qoymaq düzgün deyil. Çünki elə insan var ki, yetkinlik yaşına çatan kimi dərisində problemlər yaranır. Yetkinlik yaşına çatmış şəxslər bizə ən çox sızanaqlarla bağlı müraciət edir. Həmin şəxsə deyə bilmərik ki, sən gözlə, nə vaxt 18 yaşına çatsan gələrsən. Üz dərisində problem nə zaman baş qaldırsa, həmin andan ona qulluq edilməlidir. Lakin heç bir problemi olmayan şəxslər üçün, 25 yaşdan sonra üzə xüsusi qulluq etmək daha məqsədəuyğundur.

- Kosmetoloqa yalnız qadınlar deyil, artıq kişilər də müraciət edirlər. Bəs kişilərin dəri ilə əlaqəli hansı problemləri olur?

- Kişilərin müraciəti daha çox lazer epilyasiya və dermatoloji xəstəliklərlə bağlı olur. Epilyasiya ilə kişi həkimimiz məşğul olur. Kişilər üçün müəyyən saat ayrılıb. Çünki kişilərimiz bununla bağlı bir az kompleks edirlər. Ona görə də klinikada iş saatı bitəndən sonra epilyasiya ilə məşğul olmaq üçün kişi həkimimiz fəaliyyət göstərir.

- Ümumiyyətlə kişilər kosmetoloqa nə qədər müddətdən bir baş çəkməlidirlər? Onlar neçə yaşdan sonra dərilərinə qulluq etməlidirlər?

- Qeyd etdiyim kimi, kişilər daha çox lazer epilyasiya ilə bağlı müraciət edirlər. Epilyasiya 18 yaşdan sonra məsləhətlidir. Əgər çox tüklülükdən kompleks edənlər varsa, 16 yaşından epilyasiya üçün müraciət edə bilərlər. Lazer epilyasiyası üçün pasiyentlər əsasən bir aydan bir gəlirlər. Lakin epilyasiya üçün minimum 28 gündən bir müraciət olunmalıdır.

- Dərialtı gənələrin yaranmasına səbəb nədir?

- Dərialtı gənələr dedikdə, dərinin özündə olan demodeks adlı gənələr başa düşülür. Bu gənələr demək olar ki, insanların 50-60 faizində var. Dəridə həddindən artıq yağlılıq, zədələnmə olarsa, onların fəaliyyəti artır. Bunun nəticəsində həmin gənələr səpkilər yaratmağa başlayırlar. Dərialtı gənələrin əsas əlaməti isti mühitdə dərinin qaşınmasıdır. Ola bilər ki, kimsə analiz versin və müəyyən olunsun ki, onun dərisi altında gənə var. Amma bu gənələr həmin şəxsə heç bir narahtlıq vermirsə, bu, həmin şəxsdə demodekoz xəstəliyinin olmasına heç bir əsas vermir.

- Üzdəki məsamələrin tamamilə yox olması mümkündürmü?

- Məsamələr piy vəzilərinin dəriyə axan dəlikləridir. Kimdə ki, dərinin yağlılığı azdır, həmin şəxsdə məsamələr sıfır səviyyəsində olur. Lakin dərisi yağlı olan şəxslərdə kisənin axacağı geniş olur. Məsamələri tam şəkildə yox etmək mümkün deyil. Çünki piy vəziləri dərinin altında yerləşir və məsamələrdən tam şəkildə yaxa qurtarmaq üçün onları da yox etmək lazımdır. Bu da qeyri-mümkündür. Bizdə məsamələri azaltmaq üçün xüsusi pilinq prosedurları (karbon pilinqlər, kimyəvi pilinqlər, dermobraziya) həyata keçirilir. Dərinin üst qatını, üst-üstə yığılan ölmüş hüceyrələri götürürük. Dərinin epidema qatı dardır, yuxarıya getdikcə onun üst qatı genişlənir. Üst qatı götürəndə məsamələr daha xırda görünür və dəri nisbətən hamarlaşır. Amma prosedur dayandıqdan bir müddət sonra, yenidən məsamələr genişlənir. Çünki həmin şəxsdə piy vəziləri yenə fəaliyyət göstərir. Lakin elə pasiyentlər də olur ki, biz ona həmin prosedurları tətbiq etdikdə, məsamələr demək olar ki, yoxa çıxır. Çünki piy vəzilərinin də fəaliyyətinin pik dövrləri var. Əsasən yetkinlik yaşında olan şəxslərdə, menopauza (klimaks) dövründə olan xanımlarda, qadın və kişilərdə hormonal disbalans olduqda bu vəzlərin fəaliyyəti daha da artır.

- Dəridəki qırışların yaranmasına əsas səbəb nədir?

- Dəridə qırışların yaranması əslində fizioloji bir prosesdir. Yəni müəyyən bir yaş dövründə dəridə qırışlar yaranmalıdır. Bunun ən birinci səbəbi, yerin cazibə qüvvəsidir. Çünki cazibə qüvvəsi bizi daim aşağıya doğru çəkir. Məhz bu səbəbdən, vaxt keçdikcə dəri öz elsatikliyini itirir. Dərinin daxilində xüsusi liflər var ki, onlar dərini tarım saxlayır. Bu liflərin fəaliyyəti zəifləyir və dəri yavaş-yavaş sallanmağa başlayır. Dərini elastik liflərdən başqa, əzələlər də tonusda saxlayır. Mimiki əzələlərin bir hissəsi sümüyə, bir hissəsi isə dəriyə bağlanır. Bir müddətdən sonra, bu əzələlər də boşalır və dəridə qırışlar yaranmağa başlayır. Qırışların yaranmasına həmçinin çox oturaq vəziyyətdə olma, daxili və ya sinir-əzələ problemləri səbəb ola bilər.

- Klinikanızda hansı modern kosmetoloji aparat və prosedurlar var?

- Klinikamızda ən çox həyata keçirilən prosedur Aleksandrit lazer epilyasiyasıdır. Ümumiyyətlə, lazerlərin hamısı gücləndirilmiş işıq şüasıdır. Dəriyə verilir, rəngli nə varsa şüanı udur və başlayır yanmağa. Lazerlərin növləri dalğa uzunluğuna görə fərqlənir. Bəzilərində dalğa uzunluğu qısa, bəzilərində isə uzun olur və bu uzunluğa müvafiq olaraq onun dəriyə nüfuz etməsi də fərqlənir. Tüklərin rəngini qoyaq bir kənara, onların yerləşməsi də insanlarda fərqli olur. Ona görə də insanların bəziləri diodlu, bəziləri isə soprano lazer epilyasiyasının onlara daha çox kömək etdiyini bildirirlər. Tükü çox dərində olan insanlara Aleksandrit, üzdə olanlara isə diodlu lazer epilyasiyası kömək edir. Bir də dərinin rənginə əsasən, lazerlərin də seçici xüsusiyyətləri olur. Aleksandrit lazer epilyasında bu xüsusiyyətlər daha üstündür, çünki o dərini daha yaxşı tanıya bilir və onun diapozonu daha böyükdür. Ona görə də biz dəriyə ziyan vermədən daha yaxşı nəticə əldə edə bilirik. Amma Soprano və ya diodlu lazer dəri bir az tünd olan kimi, onu yandırır. Aleksandrit lazer epilyasiyası məhz bu xüsusiyyətlərinə görə, insanlar arasında daha populyardır. Bundan başqa bizim klinikada kimyəvi pilinq (dərmanla), karbon pilinq (aparatla), dermobraziya, almaz mikrodermobraziya (dərinin üst qatını soyur), mezoterapiya, plazmaterapiya, botoks terapiya və s. kimi kosmetoloji prosedurlar həyata keçirilir.

- Hamilə qadınlar lazer epilyasiyasından istifadə edə bilərlərmi?

- Xeyr, hamilə qadınların lazer epilyasından istifadə etməsi düzgün deyil. Hamilə qaldığı gündən doğuş zamanına qədər xanımlar lazer epilyasiyasından istifadə etməməlidirlər. Əgər xanım süd vermirsə, doğuşdan 21 gün sonra, süd verdiyi təqdirdə isə doğuşdan 3 ay sonra lazer epilyasiyası üçün müraciət edə bilər. Üç ay keçsə də, süd verən xanımların qoltuqaltı nahiyəsində lazer epilyasiyası proseduru həyata keçirilməməlidir. Doğuşdan sonra epilyasiya üçün müraciət edən xanımlara isə biz evə getdikdən sonra südün bir hissəsini sağmağı və uşağa 3 saatdan sonra süd verməyi məsləhət görürük. Amma sırf hamiləlik dövründə xanımların lazer epilyasiyasından istifadə etməsi qəti qadağandır. Çünki lazer uşağa teratogen təsir göstərə bilər. Düzdür, bəziləri deyə bilər ki, bizim tanışımız və ya qohumumuz lazer epilyasiyasından istifadə etdi və uşağı da sağlam oldu. Lakin bu, lazer epilyasiyasından istifadə etməyin düzgün olduğu mənasına gəlmir. Onun fəsadları çoxdur, bu səbəbdən də biz özü istəsə belə, lazer epilyasiyası proseduru üçün müraciət edən hamilə qadınları qəbul etmirik.

- Qadınlara ev şəraitində dərini qorumaları üçün nə məsləhət görərdiniz?

- Dərinin yağlılıq və quruluq dərəcəsindən asılı olaraq, ona qulluq fərqli şəkildə edilməlidir. Yağlı dərisi olan xanımlar dərisini daim təmiz saxlamalıdırlar. Bu cür dəriyə malik xanımlar üzü yumaq üçün əl-üz sabunundan faydalanmamılıdırlar. Çünki bu sabunun tərkibində olan soda üzdə qələvi mühit yaradır, dərinin Ph-nı pozur və üzdə infeksiyalar yaratmağa başlayır. Ona görə də, dərisi yağlı olan xanımlar üz üçün olan xüsusi sabunlar, köpüklər, yuyucu vasitələrdən istifadə etməli, həftədə iki dəfə üzünü skrabla təmizləməli və üzərindən də yağlı dəriyə uyğun olan maskalar çəkməlidirlər. Maskaları hazır və ya ev şəraitində hazırlanmış formada da istifadə etmək mükündür. Ev şəraitində maska hazırlamaq istəyən xanımlar bunu əczaxanalardan "Qlina” adlanan rəngli gillər alaraq edə bilərlər. Belə ki, dərisi sızanaqlara meyilli xanımlar həftədə iki dəfə bir qaşıq gil ilə bitki dəmləməsini (çobanyastığı, qoz qabığı və s.) xama qatılığı alana qədər qarışdıra və üzünə çəkə bilərlər. Tam quruduqda( təxminən 15 dəqiqədən sonra) üz yuyulmalıdır.

Quru dərili xanımlarımız isə, makiyajını sildikdə belə, xüsusi kosmetik südlərdən və ya badam yağından( bu yağın allergik təsiri çox azdır)istifadə etməyə çalışmalıdırlar. Daha sonra üzə nəmləndirici maskalar çəksələr, yaxşı olar. Bu maskaları yumurta sarısı ilə də hazırlamaq mümkündür. Belə ki, xanımlar yumurtanın sarısına bir çay qaşığı zeytun və ya badam yağı qatmaqla üzünə çəkə bilərlər. 15-20 dəqiqə gözlədikdən sonra üz yuyulmalıdır. Əgər allergik reaksiyası yoxdursa, quru dərili xanımlar meyvələr vasitəsilə də üzünə maska edə bilərlər. Meyvə maskasını bədənin xırda bir hissəsinə( daha yaxşı olar ki, qulağın dibi və ya boyun hissəsi kimi zərif nahiyələrə) çəkib,15 -20 dəqiqədən sonra onun allergik təsiri olub-olmadığını yoxlaya bilərlər. Quru dərili xanımlara məsləhət görərdim ki, yay aylarında yağlardan çox istifadə etməsinlər. Çünki yağlardan istifadə edərkən günəş şüasından qorunmaq lazımdır. Efir yağları günəş şüalarının təsirindən dəridə iz buraxa bilər (bu aylarda badam, nar yağlarından istifadə daha məqsədəuyğundur). Bu səbəbdən də, yay aylarında xanımlar yağlardan mümkün qədər evdə olduqları zaman istifadə etsələr daha yaxşı olar.

Normal dəriyə malik xanımlar isə daim üzünü təmiz saxlamalıdırlar. Belə xanımlar üzünü istənilən vasitə ilə yuya və həftədə iki dəfə skrabdan istifadə edərək təmizləyə bilərlər.

Elnarə Salamova

Xeberle.com