Kişi ginekoloqların varlığı hər zaman müzakirə mövzusu olub. Ancaq həmişə belə bir fikir var ki, xəstələrə ən yaxşı baxıb müalicə edən elə kişi ginekoloqlardır.

Xeberle.com-un növbəti müsahibi Sumqayıt şəhər 2 saylı Doğum Evininin ginekoloqu Cavid Allahveriyevdir. 

 

- Xeyr, heç bir səbəb yoxdur. Sadəcə peşə ixtisaslaşması üçün Moskvaya gedəsi olmuşdum. Rusiya paytaxtında Funksional Diaqnostika ixtisasını götürəcəyimi bildirmişdim. Gedib ünvana çatanda isə, həmin ixtisas üzrə boş yer olmadığı məlum oldu və ancaq ginekologiya ixtisasının boş olduğu bildirildi. Mən də məcbur o ixtisasın dalınca getməli oldum. 

- Əlbəttə, olub. İndi də peşmanam.

- Peşmanlığım ixtisasımdan dolayı deyil, ümumiyyətlə həkim olmaqdan peşmanam. Yəqin bu da bizim ölkədə həkimlərə basqının getdikcə artmasından, insanlarımızın həkimlərə qarşı çıxmasının geniş vüsət alması ilə bağlıdır.

- Qətiyyən

- Elə hallar olubmu ki, gələn xəstələri müayinə etmək üçün içəri daxil olarkən məhz kişi olduğunuz üçün sizi buraxmayıblar.

 

 

- Bəli, "kişi həkimdir”, - deyib çəkinir və ya müayinələrdən imtina edirdilər. Belə hallarla qarşılaşanda yenidən Moskvaya qayıtmağı düşünürdüm. Bizdə işdə çoxdan işləyən  mama-ginekoloqlar var idi, onlar bunu görüb "Səbr et, doktor, vaxt gələcək yaxınları özləri hamilələri və xəstələri sizin qəbulunuza gətirəcəklər”, - deyirdilər. Bunları düşünüb qalmağı qərar verdim və indi artıq həmin vaxt gəlib. Kifayət qədər xəstələr, hamilələr qəbul edirəm, doğuşlarım çox olur. Demək olar ki, evimdə tapılmıram. Sizə bir söz də deyim ki, artıq günümüzdə kişi həkimə inam daha çoxdur. Bunun da səbəbləri var. Qadınlar kişiləri həmişə özlərinə çətin vəziyyətlərdə dayaq görürlər. Düşünürəm ki, xəstələrimin çoxu bu nöqteyi-nəzərdən mənə güvənərək müraciət edirlər, sanki doğuşda, əməliyyatda kişi həkim onlar üçün bir dayaq rolunu oynayır. Həkimdə savad faktoru da önəmlidir. Savad olmasa müəyyən bir yerə qədər işləyə bilərsən, ordan o tərəfə artıq xəstələrin olmayacaq. İkinci vacib faktor isə, xəstəyə yanaşma, diqqət və bizim sahədə vacib məqamlardan biri olan nəvazişdir. Hamilələr savadlı yanaşmadan əlavə, incəlik, nəvaziş istəyirlər. Bu faktorlar hamısı bir həkimdə cəmlənərsə, düşünürəm ki, ondan müsbət mənada əl çəkməzlər. Xəstə həkimindən özünə qarşı bir doğmalıq, güvən, etibar hiss etməlidir. Bəzən adi bir "narahat olma, ciddi bir şey deyil, keçib gedər” cümləsinə ehtiyac duyan xəstələr olur.

-Xeyr, uşaqlarımın həkimi özüm olmamışam.

 

- Bəli, belə hadisələr çox olub, lakin işimizlə bağlı olduğu üçün danışılması doğru olmaz.

- Təbii doğuş üçün heç bir əks göstərici olmadığı halda qeysəriyyə kəsiyinə üstünlük verən xəstələriniz çox olurmu? Olursa, onları fikirlərindən döndərə bilirsinizmi?

- Mən həmişə hamilələrin təbii doğuş etməsini üstün tutmuşam. Hər zaman da təbii doğuşun faydalarını başa salaraq, qeysəriyyə kəsiyindən çəkindirmişəm. Çox hamilədə də alınıb, fikirlərindən döndərə bilmişəm. Lakin fikirlərindən döndərə bilmədiklərim də olub və "…gedin başqa həkim tapın, mən sizi heç bir göstərişsiz qeysəriyyə əməliyyatına ala bilmərəm”, - deyib, həmin xəstəni qəbul etməmişəm. Yanıma gələn xəstələrin də çoxu bunu bilir deyə bu hallarla son zamanlar çox rastlaşmıram.

-Asan doğuş yoxdur, hərəsinn öz çətinlikləri var. Karyeramda ölüm hadisəsi bir dəfə olub. Həmin hadisədə xəstədə ağır ürək problem var idi.  Xəstə rayondan gəlmişdi və çox ağır vəziyyətdə idi.  220 təzyiq, yüksək zülal biz onu dərhal qeysəriyyə əməliyyatına götürdük. Ananı və usağı da xilas edə bildik, lakin ana ağır ürək xəstəsi olduğundan əməliyyatdan 4 gün sonra dünyasını dəyişdi. Ürək xəstəsi olduğunu əməliyyatdan sonra aşkar etdik və paytaxtdan ürək cərrahı da dəvət etdik.  Lakin xəstəliyinin elə bir mərhələsi idi ki, heç bir köməklik etmək mümkün olmadı. Xəstəyə uşaq yaşlarından ana olmaq, ümumiyyətlə hamilə olmaq qadağan olunubmuş, lakin onlar bunu ciddiyə almayıblar. Rayon yerində gizli hamiləlik keçirib. Sumqayıta gətiriləndə isə, artıq gec idi.  Biz yenə də öhdəmizə düşən hər şeyi etdik və buna görə mənim vicdanım sakitdir. Uşaq hazırda sağdır. Xəstəni itirdikdən sonra anası mənə zəng vurdu və bildirdi ki, biz bilirdik ona hamilə olmaq olmaz, lakin bizi dinləmədi. "Ana olmaq istəyirəm”, - dedi və bilə-bilə özünü ölümə yolladı. Ana ağlaya-ağlaya məndən halallıq istədi. Fəaliyyətim müddətində yaşadığım ən ağır səhnə idi…

 

- Elə olub ki, sadəcə fiziki gücə ehtiyac olub, o zaman yardım etmişəm.

- Mən abort etmirəm. Çünki dini baxımdan buna pis baxıram. Bu, bilə-bilə bir canlını məhv etmək sayılır. Özü də ki, hansı canlını - insanı… İstər cinsiyyətlə bağlı, istərsə də başqa səbəblərdən edilən abortlara yaxşı baxmıram. Abort ancaq insanlara məxsus mənfi bir əməldir. Heyvanlar bunu etmirlər. İnsan şüurlu məxluq olsa da, heyvanlardan çox şeyə görə geri qalır. Necə bilərəkdən öz övladını məhv etmək olar, halbuki biz övladlarımızdan ötrü canımızı da verərik.

- Bunun üçün mənə bir neçə dəfə müraciət olunub. Lakin mən bu əməliyyatları etmədiyimi başa salmışam. Azərbaycan dünyada öz mentaliteti və özəlliyi ilə fərqlənən ölkədir. Bakirəliyin bərpası isə mentalitetimizə uyğun olmayan bir əməliyyatdır. Bu əməliyyatı edənlərə də, etmək istəyənlərə də adi baxıram. Əgər abort etmək olarsa, demək ki, bakirəliyi də bərpa etmək olar. Hər halda ikinci birincidən daha mülayim işdir.

- 20-28 yaş arası ana olmaq üçün daha yaxşı yaş həddidir. Bunun üçün tibbin xüsusi göstərişləri var. Azyaşlı və daha yuxarı yaşlarda hamiləliklərin fəsadlı tamamlanması, qüsurlu uşaqların doğulması və ananın sağlamlığının təhlükə altına düşməsi hallarına daha çox rast gəlinir. Bunu praktikada da çox görürük. Əslində elə bir qadağa yoxdur, ancaq 3-4-dən artıq hamiləliklərdə doğuşdan sonrakı qanaxmaların yaranması riski daha çox olduğundan 3-4 doğuşu maksimum saymaq olar. Lakin doğum evimizdə 15-16-cı uşağını dünyaya gətirən analar da olub. 

Olur, əlbəttə. Təqvimlə oğlan doğulmasını hesablamağı xahiş edirlər. Lakin mən uşağın cinsiyyətinin spermanın genetik modifikasiyasından asılı olduğunu onlara izah edirəm və təqvimə inanmamağa çağırıram.

- Sumqayıt həkimləri həmişə respublikada öz savadları ilə tanınıblar. Təbii ki, Sumqayıtda ümumi şərait paytaxtdan geri qalır və bu, reallıqdır. Sonsuzluq problemi ilə bağlı müraciət edən pasientlər çox olur və müalicə edirik, nəticələrimiz də müsbətdir. Yalnız süni mayalanmaya ehtiyac olduqda Bakı şəhərinə göndəririk. Sonsuzluqlar zamanı qadınlarda daha çox problem aşkarlanır və bu da qadınların həyat tərzindən asılıdır. Qadınlarımız adətən oturaq həyat sürürlər. Sağlam həyat, pəhriz, idman demək olar ki, yoxdur. Bunların hamısı sonrakı həyata təsir edən amillərdir.

P.S. Azərbaycan cəmiyyəti hələlik kişi ginekoloqu tam qəbul etməyib. Aparılan sorğular da göstərir ki, əksər kişilər heç bir halda həyat yoldaşlarının kişi ginekoloqa müraciət etməsini istəmirlər. Elə qadınların da çoxu belə düşünür, əksəriyyəti kişi ginekoloqa müraciət etməyə utandıqlarını deyir. Digər tərəfdən, qadınlar əziyyət çəkdikləri xəstəlik və onun simptomları haqda qadın ginekoloqla daha rahat şəkildə danışa bildiklərini vurğulayırlar. Deyirlər ki, kişi həkimlə bu barədə danışmağa çəkinirlər. 

Amma mentaliteti düşünüb, sağlamlığı ikinci plana atan qadınları qınayan xanımlar da az deyil. Belələrinin fikrincə, əsas məsələ həkimin qadın və kişi olması deyil,onun peşəkarlığıdır.