"Sumqayıta can yandırmaq üçün gərək Sumqayıtın havası ilə nəfəs alasan, onun təəssübkeşi olasan”

Bu gün Xeberle.com portalında Sumqayıtda məişət tullantıları poliqonundan hazırlanan video-reportaja ürəkağrısı ilə baxdım. Gənc nəslin bu problemə toxunduğunu alqışlayıram. Biz yaşlı nəslin nümayəndələri Sumqayıtda böyük "qazovka"ların dəfələrlə şahidi olmuşuq. Sumqayıt SSRİ-də ekoloji baxımdan ən zəhərli səhərlərdən biri sayılırdı. Bu problemin dəfələrlə qaldırılmasına baxmayaraq ekoloji gərginlik Sumqayıtda bu gün də davam edir. Son günlər şəhərdə kəsif, iyrənc bir qoxu sumqayıtlıları narahat etməkdədir. Bir sumqayıtlı kimi nə deyə bilərəm?

Birincsi: Qoy məndən heç kim inciməsin. Sumqayıta ezam olunan "kadr"ların (bəziləri istisna təşkil edir) ekoloji problemlə bağlı münasibətdə sizin kimi, mənim kimi ürəyi yana bilməz. Sumqayıta can yandırmaq üçün gərək Sumqayıtın havası ilə nəfəs alasan, onun təəssübkeşi olasan.
İkincisi: Sovetlərin vaxtında Sumqayıtı kimya poliqonuna çevirmişdilər. Burada xlor, civə, sulfat turşusu, ftorlu alüminium, lindan, epoksid qatranı, qliserin və onlarla başqa adda zərərli kimya məhsulları istehsal olunurdu. Sonsuzluq və ana bətnindəcə iflic olan uşaqların sayı artmaqda idi. Üçüncüsü: Azərbaycan mustəqillik qazanandan sonra sənaye müəssisələri söküldü. Fikirləşdik ki, bundan sonra rahat nəfəs ala bilərik. Səhv düşünmüşük. Zavodların demək olar ki, əksəriyyəti radioaktiv maddələrin tullantıları problemi ilə üz-üzə qalmışdılar. Kimya müəssisələrinin ərazisi, torpağı, daşı, dəmiri, aşınmaya məruz qalan metallar radioaktiv maddələrlə təmasda olduqlarını kimyaçı-mütəxəssislər yaxşı bilirlər. Bu tullantılar şübhəsiz ki, Sumqayıtın ərazisində yerləşən məişət tullantıları poliqonunda yandırılır. Mən kimyaçı deyiləm, ancaq onu bilirəm ki, həmin materiallar yandırıldıqda və qızmar günəş altında buxarlandıqda insan orqanizminə çökərək müxtəlif fəsadlar əmələ gətirir. Dördüncüsü: Ən dəhşətlisi isə bundan ibarətdir ki, Sumqayıtın ayrı-ayrı yerlərində qanunsuz tikilmiş evlərin əksəriyyətində həmin zavodlarda istifadəsiz qalmış tikinti materiallarından istifadə edilib. Radioaktiv maddələrlə "qidalanmış” bu evlərdə yaşayan insanların sağlamlığı haqqında nə deyəsən?! Məgər bu, genofondumuza vurulan zərbə deyilmi?! Bu haqda ciddi düşünmək lazımdır. Sumqayıtın ekologiyasına cavabdeh olan şəxslərin bütün bunlardan xəbəri varsa, niyə sumqayıtlılar "qazovka"dan əziyyət çəkməlidirlər? Yox, əgər yoxdursa, qolları çirmələyib, ciddi səkildə bu problemin həll edilməsinə çalışsınlar. Bu problemlə bağlı Sumqayıt təəssübkeşlərinin fikrini bilmək istərdim. Axı, Sümqayıt bizim şəhərdir. Onun qoynunda böyüyüb boya-başa çatmışıq. Ona görə də, onun hər bir probleminə biganə qalmağa bizim mənəvi haqqımız yoxdur.

Eyruz Məmmədov,
əməkdar jurnalist