Anar Xanlarov: "Daşdan futbolçu çıxar, qumdan futbolçu çıxar, amma rezindən heç vaxt futbolçu çıxmaz"

Bu dəfəki qonağımız "Rekord.az" saytının redaktoru, idman jurnalisti Anar Xanlarovdur. A. Xanlarovla Azərbaycanda idman sahəsində əldə olunan uğurlardan və çatışmazlıqlardan söhbət açdıq. Xeberle.com həmin müsahibəni təqdim edir.

- Anar bəy, Azərbaycanda peşəkar idman jurnalistlərinə az hallarda rast gəlinir. Necə oldu ki,siz bu çətin peşəni seçdiniz?

-Öncə dəyər verib müsahib seçdiyiniz üçün sizə öz təşəkkürümü bildirirəm. Jurnalistikanı seçməyimə gəlincə, açığı, uşaqlıqdan belə bir arzum olmayıb. Mənim ən böyüm arzum futbolçu olmaq idi. Ancaq bizim dövrümüz Azərbaycan futbolunun ən pis vaxtlarına düşdü, hətta 1 il ölkədə futbol olmadı. Bundan başqa aldığım ağır zədə də sözünü dedi. Ondan sonra diqqətimiz təhsilə yönəltdim. Universitetə sənəd verəndə 3 ixtisas qrupu yazmışdım ki, bunlardan da biri jurnalistika idi. İş elə gətirdi ki, lazım olan balı toplaya bildim və həmin 3 ixtisas arasında jurnalistikanı ilk sıraya yazdığım üçün buraya qəbul oldum. Amma buna da çox sevindim, çünki futbolu buraxandan sonra idman jurnalisti olmaq fikri beynimdən keçirdi. Ali təhsilimi "Təfəkkür” Universitetində almışam. Jurnalist kimi ilk fəaliyyətə başladığım iş yerim isə "Çempion” qəzeti olub. Əslində bunun özü də təsadüf nəticəsində oldu. Təxminən 2005-ci il olardı. O vaxtlar indiki kimi, idman saytları yox idi. Ölkədə iki tirajlı, tanınan idman qəzeti var idi – "Çempion” və "Futbol plus”. Mən də bu qəzetləri alıb oxuyurdum. Axşam rəhmətlik anama demişdim ki, səhər evdən məndən tez çıxsa "Futbol plus” qəzeti alsın. O da elə olub ki, həmin qəzetdən tapa bilməyib əvəzində "Çempion” alıb. Xoş təsadüfdən də həmin ərəfələrdə "Çempion” qəzetinə müxbir tələb olunurdu və qəzetdə elan verilmişdi. Elə anamın təkidi ilə əlaqə nömrəsinə zəng vurub özümü sınamaq istədiyimi dedim. Elə oldu ki, ofisə çağırdılar sonra bir müddət sınaqdan keçdim və yekunda işə qəbul olundum. Allah bütün dünyasnı dəyişən analara rəhmət eləsin, qalanlara can sağlığı versin, onu da deyim ki, bu gün az-çox hansısa uğur qazanmışsamsa bunu rəhmətlik anama borcluyam.

- İdman jurnalistləri xüsusi biliyə malik olmalıdır,idman tarixini dərindən bilməlidir. Razısınız bu fikirlə?

- Tək idmanda yox, istənilən sahədə çalışdığın peşənin tarixini bilməlisən. Mən bu gün daha çox futbol sahəsindən yazıram. Gözümü açandan bu idman növünün xəstəsi olmuşam. Çünki rəhmətlik atam da futbol azarkeşi olub. Yadımdadır, uşaq vaxtı o nə vaxt futbola baxırdı mən də onunla bərabər izləyirdim. Böyüdückə bu sahə ilə daha yaxından maraqlanmağa başladım. Bu gün də əgər sən futboldan yazırsansa ən azı futbol qaydalarını, çempionatla bağlı reqlamenti, ümumiyyıtlə, futbolla bağlı bir çox şeyi mükəmməl bilməlisən ki, sabah hansısa azarkeş yaxınlaşıb nə isə soruşanda cavab verə biləsən.

- Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra ölkəmizə medalların gəlişi başladı. Çox təəssüf olsun ki, dünyada ikinci siyasət adlanan futbol sahəsində buna rast gəlmirik. Bunun başlıca səbəbi nədir?

- Futbol dünyanın 1 nömrəli idman növüdür. Bəzən siyasətçilərin bacarmadığını futbol bacarıb. Bir misal çəkim. 1967-ci ildə Nigeriyada müharibə gedirdi. Həmin ərəfələrdə Pelenin də şərəfini qoruduğu "Santos” klubu bu ölkəyə səfər edir. Təsəvvür edin, döyüşən tərəflər atəşkəs elən edib Peleyə baxmaq üçün stadiona gəlirlər. O ki, qaldı sualınızın ikinci hissəsinə, bu, çox qəliz məsələdir. Əslində səbəblər çoxdur, amma mən bunlardan danışmağa başlasam gərək bu müsahibəni romana çevirək... Ona görə qısa və konkret deyəcəm. Azərbaycanda futbolun inkişaf etməməsinin və hazırkı durumda olmasının tək səbəbi bu sahəyə rəhbərlik edənlərin futboldan uzaq olmalarıdır. Söhbət həm AFFA-dan, həm də klublardan gedir. Bu gün bizim futbolda olan bir çox rəhbər şəxs həm futbolu bilmir, həm də ölkə futbolunun inkişafını yox, öz cibini düşünür. Nə qədər ki, bu cür davam edəcək, Azərbaycanda da futbol heç vaxt inkişaf etməyəcək.

- Müsahibələrinizin birində söyləmisiniz ki, Azərbaycanda futbolun inkişafından danışa bilmərik. Ancaq Azərbaycan, futbol tarixinə Tuayev, Məmmədov, Zeynalov, Qurbanov kimi dünya şöhrətli oyunçular bəxş edib. Necə oldu ki, belə oyunçuların davamçıları yetişmədi?

-Həmin müsahibədə də məhz yuxarıda sadaladığım səbəbləri göstərmişəm. Bilirsiniz, bunu bir neçə dəfə demişəm, yenə də deyirəm. Daşdan futbolçu çıxar, qumdan futbolçu çıxar, amma rezindən heç vaxt futbolçu çıxmaz. Bu gün Azərbaycanda olan stadionların az qala 80 faizi süni örtüklüdür. Süni örtük birbaşa futbolçunun sağlamlığına zərərdi. Çünki kimyəvi tərkiblidir. Normal savadı olan insan bilir ki, təbii ot torpağa söykəndiyindən karbonu alır, oksigen verir. Ona görə də futbolçunun ciyərləri oksigen qəbul edir. Amma süni örtük kimyəvi tərkibli olduğundan zəhər buraxır və həmin zəhər də birbaşa futbolçunun ciyərlərinə gedir. Körpə uşaqlar süni örtükdə məşq edir, zəhər udur. 14-15 yaşında da hamısının dizi "mensk” olur, bellərində "qrija” əmələ gəlir. Bu gün Azərbaycanda elə futbolçu tapa bilmərsiniz ki, dizindən əməliyyat olunmasın. Belə şəraitdə futbolçu inkişaf edər? Azərbaycandan Nazim Süleymanov, Vəli Qasımov kimi futbolçular çıxıb. Onlar hamısı otdan çıxıb rezindən yox. Baxırıq ki, mənfur düşmənlərimiz dünyanın ən güclü çempionatlarında oynayırlar. Amma bizimkilər heç Türkiyənin 2-ci liqasında da möhkəmləmlənə bilmir. Çünki səviyyələri aşağıdır. Potensiallı uşaqlarımız çoxdur. Mən uşaqların oyunlarına çox baxıram. Bəzən elələri olur ki, heyran oluram. Amma böyüdükcə inkişafdan qalırlar. Səbəbini də yuxarıda dedim. Təbii ki, futbolçunun öz iradəsi, güclü futbol menecerlərinin olmaması da öz təsirini göstərir. Amma bunlar ikinci dərəcəlidir.

- Azərbaycan futbolu dünya səviyyəsinə çatmaq üçün hansı tədbirlərə əl atmalıdır?

- Futbolumuzun dünya səviyyəsinə çatması üçün nə etməliyik? İlk növbədə həmin səviyyə üçün tələb olunan qaydada işləməliyik. Bəli, dövlət öz üzərinə düşəni edir. Bu gün AFFA-nın SOCAR kimi sponsoru var. Təbii ki, bu da birbaşa dövlətin qayğısı sayılmalıdır. Amma bu qayğıdan düzgün istifadə olunurmu? Birmənalı şəkildə xeyr. Bu gün Azərbaycan çempionatında 9 komanda oynayır ki, bunun da yarısı acından ölür. "Simurq” futbolçularının "İnter”lə oyundan əvvəl etdiyi etirazı bütün dünya mediası işıqlandırdı ki, bu da Azərbaycan futbolu adına böyük ləkə oldu. Niyə belə olmalıdır? Ölkə başçısı 2005-2015-ci il futbolun inkişafı üçün dövlət proqramı imzalayıb. 10 il keçdi hanı nəticə? Proqram imzalananda Premyer Liqada 18 komanda var idi, proqram başa çatır komanda sayı 9-dur. Nə qədər bölgə futbolsuz qalıb. Deməli, dövlət proqramı düzgün icra olunmayıb. "Bakcell Arena”nı çıxmaq şərti ilə AFFA-nın tikdyi bütün stadionlar sünidir. Nəyə görə? Çünki təbii ota baxmaq əziyyət, məsuliyyət tələb edir. Süni örtüyü döşəyirsən yerə qurtardı getdi. Bir də 5 ildən sonra yeniləyirsən. Amma təbii ota qulluq lazımdır axı. Bizdə isə heç kim özünü əziyyətə vermir. Dövlət neyləməlidir ki? AFFA təbii örtüklü stadion tikdi, dövlət gəlib qabağın aldı? Vəsait verilir get, zəhmət çək yaxşısını elə. Mən Sumqayıtda 15 nömrəli məktəbdə oxumuşam. Ona bitişik idman məktəbi var, onun stadionu təbii örtüklüdür. Düzdür, stadion qeyri-standard tikilib ki, görünür bu da layihə verən şəxsin futboldan uzaq olmasından irəli gəlir. Amma stadionun təbii olması mənə ləzzət edir. Yaxud Sumqayıtda 12 nömrəli məktəbin stadionu. Bir dəfə yaxınlığından keçəndə gördüm məktəblə bərabər stadion da təmir olunub, yerə təbii örtük döşənib. Özümə də ləzzət elədi, getdim fotolarını da çəkdim sayta yerləşdirdim. Baxmayaraq ki, futbola tələsirdim. Özünüz düşünün, Sumqayıtda adi məktəb rəhbərliyi təbii örtüklü ota baxa bilir, milyonlarla büdcəsi olan AFFA, futbol klubları baxa bilmir? Absurd bir şeydir. Sözüm elə həm də klublaradır. Çünki onların da çoxunu futbolun inkişafı yox öz maraqları düşündürür. Ümumiyyətlə, mən belə baxıram ki, dövlət bu işə əl qoymasa çətin məsələdir. Çox istərdim ki, Azərbaycan futbolunda süni örtüklərin salınmasına dövlət səviyyəsində qadağa qoyulsun. Hər klub 1 süni örtüklü meydança salsın, o da qış ayları üçün. Bu gün Zaqatala, Tovuz, Ağsu kimi səfalı bölgələrimizdə də stadionlar sünidir. Bu bilirsiniz nədir? Cinayətdir. Allah bu ölkəyə bu cür sərvət verib. Dünyadakı 11 iqlim qurşağından 9-u Azərbaycandadır. Bu torpaqda ananas da bitir. Bölgələrimizin 70-80 faizində heç toxum səpmək lazım deyil, ot öz-özünə çıxır. Azərbaycandan qat-qat kasıb ölkələr var ki, stadionlarının hamısı təbii örtüklüdür. Əlimdə əlacım olsa bütün süni meydançaları ləğv edərdim.

- Anar bəy,siz Sumqayıtda böyümüsünüz. Sumqayıt gənclərinin idmana olan həvəsi həmişə yüksək olub. Hazırda şəhərimizin gənclərinin idmana olan marağı sizi qane edir?

- Sumqayıt həmişə öz təhsili, idmanı ilə öndə olub. Sumqayıtlı olduğum üçün hər zaman fəxr etmişəm. Sualınıza gəlincə, texnologiyanın inkişafı bu məsələdə də öz təsirini göstərir. İndi də yaxşı idmançılarımız, idmanla məşğul olan gənclərimiz var. Ümumiyyətlə, Sumqayıtın dünya səviyyəsində tanınan idmançıları çoxdur və ad çəkmək istəmirəm. Çünki kiminsə adını unudaram hörmətsizlik kimi çıxar. Amma əvvəllki illərlə müqayisədə indiki gənclərin idmana marağı azalıb. Mən özüm futboldan qabaq cüdo, sambo, karate ilə məşğul olmuşam. Yadımdadır, biz məşqə gedəndə bir məhəllədən 7-8 nəfər birdən gedirdik. Amma indi çox nadir hallarda görürəm ki, bizim məhəllədən hansısa uşaq çiyində çanta məşqə getsin. İdmana gedənlərin içində elələri var ki, "risofkalıq” üçün bunu edir. Bir az bədən yığım qızların diqqətini cəlb edim. Təbii ki, onlara idmançı demək olmaz. Amma istənilən halda Sumqayıtdan güclü idmançılar çıxıb. Bu gün də çıxır və bundan sonra da çıxacaq.

-Vaxtilə Sumqayıtda otüstü xokkeyə maraq çox idi. Keçmiş sovet dönəmində tanınan komandalardan biri də Sumqayıt xokkeyçiləri idi. Niyə bu idman sahəsi zəifləyib?

- Bax bu maraqlı sualdır. Xokkey mütəxəssisi olmadığımdan suala cavab verməkdə çətinlik çəkəcəm. Amma bilirəm ki, Sumqayıtda xokkey bazası, stadionu var. Əvvəllər dəniz kənarındakı "Spartak” stadionunda məşq qrupu var idi. Sonradan "Növbətçi mağaza” tərəfdə yeni baza tikdilər. Sumqayıtın həm kişi, həm də qadın komandaları ölkə çempionatında yaxşı nəticələr qazanıb. Hətta "Təhsil” komandası bir ara liderlər qrupunda yer almışdı. Bilirsiniz, hər sahədə maliyyə əsas şərtdir. Gərək yaxşı maliyyə olsun ki, komanda da olsun. Mən geriləmənin səbəbini bunda görürəm.

- Çox sevindirici haldır ki, birinci Avropa oyunlarına bizim ölkə sahiblik edəcək. Necə düşünürsünüz, idmançılarımız bizi medallarla sevindirə biləcəklərmi? Bir jurnalist kimi bu barədə sizin fikrinizi bilmək istərdik.

- Sevindirə biləcəkmi yox, sevindirməyə borcludular. Bu cür böyük bir turnir Azərbaycanda keçirilirsə, azərbaycanlı idmançılar da evdə, doğma azarkeşlərinin qarşısında layiqincə çıxış etməlidilər. Ümid edirəm ki, Azərbaycan dövləti tərəfindən çəkilən bu qədər xərc, zəhmət, əziyyət hədər getməyəcək və idmançılarımız yüksək nəticələr qazanacaq.

- Anar bəy, müsahibəyə görə çox sağ olun. Təşəkkür edirik.

- Mən də bir daha məni müsahib seçdiyiniz üçün sizə öz minnətdarlığımı bildirirəm. Xeberle.com saytı bizə də doğma saytdır, Sumqayıtımızın saytıdır, burda çalışan insanların hər biri dostumuzdur, hər birinə böyük hörmətim var. Odur ki, sizin hamınıza ilk növbədə can sağlığı, gələcək işlərinizdə isə bol-bol uğurlar arzu edirəm!

Zeynəb Abdullah

Xeberle.com