Türkiyənin milli valyutası ABŞ-la davam edən siyasi gərginlik fonunda sürətlə ucuzlaşır. Bu gün Türkiyədə ABŞ dollarının məzənnəsi 6,17 lirəyə çatıb.

Azərbaycan idxaldan asılı ölkədir və idxal etdiyi bütün malların hesablaşması xarici valyuta (dollar) ilə aparılır. Bu isə qonşu ölkələrdə dolların bahalaşması fonunda qiymətlərin artmasına və Azərbaycanın idxal etdiyi məhsulların maya dəyərinin qalxmasına səbəb olur. Türkiyədə dollar hər gün rekordunu təzələyir, sürətlə bahalaşır.

Bu, Azərbaycan iqtisadiyyatında özünü necə göstərəcək?

İqtisadçı -ekspert Natiq Cəfərli Xeberle.com-a açıqlamasında bildirib ki, Türkiyə iqtisadiyyatında baş verən bu proseslər Azərbaycana da təsirsiz ötüşməyəcək: "Ən böyük iqtisadi tərəfdaşlarımız qonşu olkələrdir. Həmin ölkələrdə milli valyutaların dəyərdən düşməsi və iqtisadiyyatında yaranmış problemlər ölkəmizə də təsirsiz ötüşmür. Türkiyədə baş verən hadisələrin səbəbi Qərblə gərginliyin artmasındadır. Son zamanlar Avropa və Amerika ilə gərginlik yaşanır və bu problemlərin yaranmasını əsaslandıran ciddi səbəblər var. Türkiyə iqtisadiyyatında dərin problemlər mövcuddur. Başlıca səbəb isə Türkiyə iqtisadiyyatının kifayət qədər böyük həcmdə borclanmasıdır. Özəl sektorla birlikdə umumi borc 500 milyard dollara çatıb. Türkiyənin ticarət balansında mənfi saldo var, yəni aldığı satdığından çoxdur, daha çox məhsulu xaricdən gətirir. Bu da Türkiyədə valyutaya olan tələbatın artmasına səbəb olan amillərdəndir".

N.Cəfərli hesab edir ki, Amerikanın İrana və Rusiyaya qarşı sanksiyaları artırması yeni təlatümlara yol açacaq: "Hər üç ölkə Azərbaycanın ən böyük ticarət tərəfdaşlarıdır. Qeyri-neft sektorunun ixracatı da bu 3 ölkəyə hədəflənib. Manatın məzənnəsi hələ ki, sabit qalıb, qonşu ölkələrin milli valyutası ucuzlaşdıqca Azərbaycandan ixrac azalacaq və ölkədən ixrac azaldıqca idxal artacaq. Bu da ölkədən çıxan valyutanın həcminin artması deməkdir. Bir neçə aydan sonra fəsadlar daha çox hiss ediləcək. Artıq bu problemlərin ölkəmizdən təsirsiz ötüşmədiyinin şahidi oluruq. Belə ki, bu gün sərt bir qərar qəbul edildi ki, valyuta satışına banklar məhdudiyyət qoydu. Belə bir qərar isə əhali arasında təşvişə səbəb olur və manata olan güvən sarsılır".

Xatırladaq ki, bu gün banklarda 5000 və daha yüksək məbləğlərdə dollar satışına limit qoyulduğu bildirilir. "Azərbaycan Banklar Assosiasiyası” (ABA) İctimai Birliyinin sədri Zakir Nuriyev banklarda ABŞ dollarının satışına limit qoyulmasına münasibət bildirib.

Zakir Nuriyev bildirib ki, dollar satışında limit 5000 dollar və yüksək məbləğlərə aiddir.

"Limitin tətbiqi ilk növbədə valyuta bazarında möhtəkirlik hallarının qarşısını almaq məqsədi daşıyır. Bəzi işbazarlar kütləvi şəkildə dolları alıb, sonra onu baha satış çıxarırlar, bazarda gərginlik yaradırlar. Yəni hansısa sıravi vətəndaş nəyə görə birdən-birə 100 min dollar almalıdır ki?! Buna görə də, dolların nağd şəkildə satışına limit qoyulub. Nağdsız satışda isə limit yoxdur. İstənilən qədər məbləği hesaba qoymaq, kartla ödəniş etmək olar. Bu tədbirlərin məqsədi həm də odur ki, nağd hesablaşmalar məhdudlaşdırılsın, nağdsız hesablaşmalar stumillaşdırılsın. Dövriyyədə şəffaflıq təmin olunsun”.

Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasından isə bildiriblər ki, banklar xarici valyutaya olan tələbatı ödəmək üçün kifayət qədər ehtiyata sahibdirlər və Palata tərəfindən dolların nağd şəkildə satışına limit tətbiq edilməyib.

Xədicə Səxavətqızı

Xeberle.com