22 iyul Milli Mətbuat günü, jurnalistlərin peşə bayramıdır. İlk mətbu orqanın - "Əkinçi" qəzetinin çapından bizi 142 illik bir zaman kəsiyi ayırır. Bu müddət ərzində Azərbaycan mətbuatı uzun və keşməkeşli bir yol keçərək gəlib bu günkü səviyyəyə çatıb. Həsən bəy Zərdabi hələ o vaxtlar yazırdı: "Dünyada hər qəzeti beş, ya on adam inşa edir. Onu çap edən, hərflərini düzən, qələtlərini düzəldən başqa kəslər olur. Amma bu işlərin hamısını gərək mən özüm görüm… Ey bizə diqqət edənlər, bu qəzetin kəsrini görəndə gülməyin. Gülmək yeri deyil. Siz ağlayın ki, bizim müsəlmanların bircə qəzeti də basdırmağa (nəşr etməyə) adamı yoxdur." ("Əkinçi" qəzeti, №3, 1975-ci il).
H.Zərdabi bu sətirləri 142 il bundan öncə yazmışdı. Yəqin ki, H.Zərdabi mətbuatı-mızın bu günkü bolluğunu, bu mətbu orqanlarda işləyənlərin sayagəlməz olduğunu görüb çox sevinərdi. Həsən bəy Zərdabinin böyüklüyü onda idi ki, təkbaşına on nəfərin işini görürüdü və bu işi çox yüksək səviyyədə görürdü. Gördüyü işin vətənin, millətin mənafeyinə xidmət işi olmasından fəxr duyur, iftixar hissi keçirirdi. İndi isə bu sahədə çalışanlarımızın on nəfəri bir nəfərin işini görür, onu da yarıtmaz və bərbad halda. Çatışmayan nədir? - Vətən sevgisi, vətəndaşlıq qayəsi! Başlıca səbəblərindən biri də mövcud mətbu orqanların bir qisminin naşı əllərdə olmasıdır. Yəni qəzetlə qəzetçilərin məşğul olmamasıdır. Qəzetlə qəzetçilərin məşğul olmaması səbəbindəndir ki, bu gün qəzet və sayt bolluğunda ola-ola, sanki bir informasiya qıtlığı şəraitində yaşayırıq. Bu qəzet, jurnal və saytlarda çalışan minlərlə jurnalisti ələkdən keçirməli olsaq, görərik ki, əksəriyyətinin jurnalistikaya dəxli yoxdur (həmçinin bir çox redaktorların da). Təbii ki, jurnalistikaya dəxli olmayan, dilimizdən, mədəniyyətimizdən, ədəbiyyatımızdan, tariximizdən xəbəri olmayan adamların qələmindən və redaktəsindən çıxan yazıların və bu yazıların yer aldığı qəzetlərin, saytların səviyyəsi təsəvvürediləndir. Belə olan surətdə KİV-lər daşımalı olduqları missiyadan uzaqlaşır, məhəlli mətbuata çevrilərək bir qrup adamların mənafeyinə xidmət edir. Milli dövlətçilik, vətənpərvərlik, dövlət atributlarımıza, mədəniyyətimizə, tariximizə qayğı və sayğı arxa plana keçir, boş hay-küy, reytinq naminə ucuz şou və cəfəngiyyat bu bu mətbu orqanların səhifələrində baş alıb gedir. Buradan da düşmən dəyirmanına suyun tökülməsi başlayır. Bundan da yararlanan namərdlər öz qələmimizdən özünüzə qarşı süngü kimi istifadə edirlər.
***
Çoxsaylı Azərbaycan mətbuatının sırasında Sumqayıt mətbuatının da özünəməxsus yeri var. Bu sıraya "Sumqayıt", "Məslək", "168 saat”, "Möhtəşəm Azərbaycan”, "Yeganə yol”, "İdeal market", "Yarımada”, "365 gün”, "Sabaha inamla”, "Sumqayıt təhsili. Sabah”, "Sozün sehri”, "Təhsil yollarında”, "Bizim şəhər+”, "İstedadlara yaşıl işıq”, "Əsrin sədası” qəzetlərini, həmçinin "xeberle.com”, "sumqayitxeber.com”, "sumqayitfakt.az”, "yenisumqayit.az”, "168saat.com”, "gundelik.info”, "edebiyyat-az.com” saytlarını göstərmək olar. Bu qəzetlərin və saytların əksəriyyətinin səhifələrində şəhərimizin içtimai və iqtisadi həyatı ilə bağlı yazılar, şəhərimizdə aparılan quruculuq işləri, bu sahədə şəhər icra hakimiyyətinin və şəhər bələdiyyəsinin apardığı məqsədyönlü işlər geniş şəkildə işıqlandırılır. Xalqı narahat edən məsələllərə aydınlıq gətirilir. Təqdirəlayiq haldır ki, bu qəzet və saytların bir qismi öz səhifələrində mədəniyyətimizlə, ədəbiyyatmızla, tariximizlə, dilimiz və dininizlə bağlı yazılara da geniş yer ayırır.
Ola bilsin ki, dəyərli oxucular bu sadalanan qəzetlərin bir qisminin adlarını belə eşitmədiklərini dilə gətirə bilərlər. Biz də bunu təbii sayır və bu misraları həmin qəzetlərin təsisçilrinə və baş redaktorlarına bir mesaj kimi dəyərləndiririk. Çünki biz də o fikirdəyik ki, hələ qəzet təsis etməklə iş bitmir, onu qəbul edilə biləcək bir şəkildə ortaya çıxarmaq, əsasən də oxucu qəlbinə yol tapmaq lazımdır. Müasir oxucu isə hər yazılanı qəbul etmir.
Əsrlər boyu həyat dinamik inkişafdadır Bu inkişafa öz töfhələrini verənlərlə yanaşı, bu inkişafı durdurmağa, əngəl olmağa çalışanlar da mövcud olub. Mətbuatın bir borcu da bu məsələləri heç bir ifrata, qərəzçiliyə varmadan ortaya qoymaq və vəziyyətdən çıxış yollarını aramaqdır. Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, "Azərbaycan Respublikasının müstəqillik qazandığı və suveren dövlət quruculuğu prosesini yaşadığı müasir dövrdə kütləvi informasiya vasitələri, o cümlədən milli mətbuatımızın qarşısında tamamilə yeni vəzifələr durur. Bu gün mətbuat müstəqil dövlət, sivil, demokratik vətəndaş cəmiyyəti quruculuğunda, iqtisadi və sosial islahatların həyata keçirilməsində, cəmiyyətdə sosial ədalət və şəffaflığın təmin edilməsində, insan hüquqlarının müdafiəsində, həmrəylik və tolerantlıq mühitinin yaradılmasında, milli şüurun, siyasi mədəniyyətin və bütövlükdə sağlam mənəvi dəyərlərin formalaşmasında mühüm rol oynamalıdır. Hazırda ölkəmizdə həyata keçirilən bütün bu poroseslərin mətbuatın, kütləvi informasiya vasitələrinin iştirakı olmadan reallaşdırılması təsəvvür edilə bilməz.”
Cəmiyyətdə mövcud olan nöqsanları sağlam şəkildə tənqid etmək inkişafa kömək etməkdir. Ümummilli lider Heydər Əliyev deyirdi ki, "Mətbuatsız demokratikləşmə ola bilməz... ...Hər bir sağlam tənqid faydalıdır." Təbii ki, burada söhbət sağlam tənqiddən gedir. Onsuz da qərəzli yazı ilk cümləsindən bəlli olur. Belə məsələlərdə jurnalist mənafe prinsipindən çıxış etməli deyil. Çünki jurnalistin mənsub olduğu ən yaxşı firqə onun qələmidir. Ürəyinin səsinə qulaq asan, hər an vicdanı qarşısında hesabat verən, qələmin müqəddəsliyinə xəyanət etməyən jurnalist heç vaxt Vətənə, dövlətə, onun atributlarına xəyanət etməz.
***
Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, iyulun 22-də Milli Mətbuatımızın 142 yaşı tamam olur. Tədqirəlayiq haldır ki, ayın elə ilk günündən respublikamızda Milli Mətbuat günü ilə əlaqədar tədbirlərə start verilmiş, istər paytaxt Bakıda, istərsə də bölgələrdə bir-birindən maraqlı və yaddaqalan tədbirlər keçirilməkdədir. Belə tədbirlərdən biri də "xeberle.com” saytının 5 yaşının tamam olması münasibətilə Sumqayıt şəhərində keçirilən tədbirdir. Ola bilsin ki, kimlərsə "bu işin o işə nə dəxli var” desin. Amma mən belə təsəvvür etmirəm. Mənim fikrimcə bu tədbiri Sumqayıtda Milli Mətbuat günü ilə əlaqədar keçiriləcək tədbirlərin başlanğıcı – ilki sayıram və bu münasibətlə yaradıcı kollektivi təqdir edir və alqışlayıram.
Bir məsələni xüsusilə qeyd etmək istəyirəm ki, 68 yaşlı Sumqayıtın özünəməxsus mətbuat ənənəsi mövcuddur. Respublikamız müstəqillik əldə etdikdən sonra bütün sahələrdə olduğu kimi mətbuat sahəsində də yenidənqurma işlərinə start verilmiş, azad və demokratik mətbuatın yaranması üçün münbit şərait yaranmışdır. Bu inkişaf özünü təkcə Bakıda deyil, həmçinin bölgələrdə, o cümlədən Sumqayıt şəhərində də göstərməkdədir. Ötən dövr ərzində, yuxarıda da qeyd etdiyim kimi, Sumqayıtda bir sıra müstəqil qəzet, və jurnal, o cümlədən internet saytları təsis olunmuşdur ki, onlardan biri də bu gün 5 yaşını qeyd edən "Xeberle.com” saytıdır. Sayt təsis olunandan şəhərin ictimai, siyasi, sosial və mədəni həyatına dərindən nüfuz eləməyə çalışmış, özünün tutduğu düzgün, obyektiv və qərəzsiz mövqeyi ilə buna nail ola bilmişdir. Hazırda, bu sayta oxucu marağı böyükdür, bu da təbii ki, saytın ən başlıca uğurudur. Saytın təsisçilərinin özlərinin də dediyi kimi, "əsasən regional portal kimi fəaliyyət göstərən "Xəbərlə” (xeberle.com) 2012-ci il iyun ayının 28-də Sumqayıt şəhərində Elnur Ağayev, Kamal Almuradlı və Ramil Zeynallı tərəfindən təsis edilib. Bu portal "Xəbərlə” MMC-nin balansındadır. Sevindirici haldır ki, hazırda "xeberle.com” saytlar içində ən çox oxucusu olan regional portaldır. Portalın əsas məqsədi, Sumqayıt şəhərinin ictimai-siyasi, sosial-mədəni həyatında baş verən olayları, yenilik, dəyişiklik və problemləri ictimaiyyətin diqqətinə çatdırmaq, şəhərin tarixi şəxsləri, istedadlı, uğurları ilə Sumqayıta başucalığı gətirən gənclər haqda məlumat verməkdir. Bir vəzifə də Sumqayıtla bağlı dolğun, ən son, eksklüziv xəbərlərin əsas yayıcısına çevrilməkdir. Eyni zamanda, portal ümumən ölkədə və dünyada baş verən ən mühüm xəbərləri də təqdim etməyi əsas vəzifələrindən hesab edir. Portal ilk öncə xəbəri dolğun və tərəfsiz çatdırmağı qarşısına məqsəd qoyub. Bu illər ərzində yüzlərlə xəbər, müsahibə, reportaj və digər məqalələr təqdim edən sayt, Sumqayıtda onlarla problemin həllində vasitəçi olmuşdur”. Təsadüfi deyil ki, Həzən bəy Zərdabi deyirdi: …Necə ki, bir bulağın suyunun altına nə qədər bərk daş qoysan, bir neçə ildən sonra su tökülməkdən o bərk daş mürur ilə əriyib deşilir, habelə söz də. Ələlxüsus doğru söz… …Heç olmaz ki, doğru söz yerdə qalsın. Hər ildə on qəzet oxuyandan birisi oxuduğunu anlasa, onların qədəri ilbəil artar. …Sonra düşmənin düşmənliyi, dostun dostluğu və dost göstərən doğru yolun doğru olması aşkar olar."
***
Təəssüf edirəm ki, Sumqayıtda olmadığmdan "xeberle.com” saytının 5 yaşının tamam olması münasibətilə təşkil olunmuş tədbirdə iştirak edə bilmirəm. Amma qeyd etməyi özümə borc bilirəm ki, həm Elnur Ağayev, həm Kamal Almuradlı, həm də Ramil Zeynallı hörmət bəslədiyim, inandığım və güvəndiyim, mətbuata xidmətə vətənə xidmət prizmasından yanaşan və sağlam düşüncəli ziyalılardır. Mən Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı adından "xeberle.com” saytının təsis olunmasının 5 illiyi münasibətilə həm təsisçiləri, həm də yaradıcı kollektivi təbrik edir, gərgin, məsuliyyətli, eyni zamanda maraqlı və səmərəli fəaliyyətlərində müvəffəqiyyətlər, şəxsi həya¬tların¬da möhkəm can sağlığı, uzun ömür, sevinc və səadət dolu illər və bol oxucu sevgisi arzulayıram. İnanıram ki, "xeberle.com” saytının təsis olunmasının 5 illiyi münasibətilə keçirilən tədbirlə start götürən Milli Mətbuatın 142-ci ildönümünə həsr olunan tədbirlər silsiləsi 22 iyulda möhtəşəm şəhər tədbiri ilə yekunlaşacaqdır.
Rafiq Oday,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi
Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri,
respublikanın Əməkdar jurnalisti
01 uyul 2017-ci il.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.