Modern.az saytı “Yad filmlərin doğmaları” rubrikasında bu gün bizim üçün yad olan, dünən isə “doğma” sayılan SSRİ, habelə postsovet dönəmində ölkədən kənarda çəkilən filmlərdə rol almış azərbaycanlı aktyorlardan bəhs edir. Rubrikanın ilk qonağı isə xalq artisti Tariyel Qasımovdur.

“Legioner” aktyor kimi əcnəbi filmlərə ən çox dəvət alan xalq artisti beş keçmiş müttəfiq respublikanın kinostudiyasında çalışan yeganə azərbaycanlı aktyordur. O, “Mosfilm”, “Tacikfilm”, “Türkmənfilm”, “Özbəkfilm”, habelə Almaniyanın “DAFE” kinostudiyalarının dəvətini qəbul edib. Tacikistanda “Rüstəm və Söhrab”, Türkmənistanda “Qızıl rəngi ”, Özbəkistanda “Əlvida, yaşıl yay”, Rusiyada “Çilidə gecə”, Demokratik Almaniyada isə “Sonya raport verir ” filmlərində çəkilib.

Xalq artisti Modern.az-a əcnəbi ölkələrdəki fəaliyyəti haqqında qısa məlumat verib:

Xaricdən ilk dəvət

- Kinoda ilk dəfə Bakıda 1965-ci ildə “Liftçi qız” filminə çəkilmişəm. Ondan sonra Naxçıvan teatrında işləməyə getdim. Daha sonra İrəvanda 1967-ci ildə açılacaq teatra dəvət etdilər. “Sevil” tamaşasında Balaşı oynamaq üçün Naxçıvandan İrəvana getdim. 1968-ci ildə qayıtdıqdan sonra isə kinorejissor asissenti işlədim. 1969-cu ildə kinostudiyanın dəhlizi ilə gedirdim. Bir  nəfər məni saxladı. Dedi ki, “mən “Tacikfilm”dən gəlmişəm. Firdovsinin “Şahnamə”si əsasında bizim xalq artistimiz Boris Kimyəgərov “Rüstəm və Söhrab” filmi  çəkmək istəyir”. Öyrəndi ki, aktyoram, dedi ki, “sən Söhrab roluna çox yaraşırsan”. Mən ona ünvanımı da verdim. Mənə 1 həftədən sonra Söhrab rolunun mətni göndərildi. Şəklimi çəkdilər və mənə bildirdilər ki, o rolda çəkiləcəyəm. 1969-cu ildə dekabr ayında məni Düşənbə şəhərinə dəvət etdilər. Orada əsas rejissor Boris Kimyəgərovun yanına getdim. O, baxdı və mənə dedi ki, sən Söhrab roluna yaraşırsan, ancaq boyun balacadır. Mən üç seriyada oynadım.

Növbəti dəvətlər - Türkmənistan və Özbəkistan

- 2 il çəkildikdən sonra 1971-ci ildə məni Türkmənistanın kinostudiyası dəvət etdi. “Qızıl zəngi” filmində Məmmədəli rolunda oynamadım. 1972-ci ildə orada oldum və daha sonra Bakıya qayıtdım. Bu vaxt “Mosfilm” kinostudiyası Bakıya gəlmişdi. Orada asissent qadın var idi. Mənə dedi ki, rejissor Sebastian Alarkon sizi “Çilidə gecə” filminə çəkmək istəyir. Sizi orada mayor rolunda görmək istəyir. Mən də getdim o filmdə çəkildim. Daha sonra 1981-ci ildə “Özbəkfilm” də dəvət etdi. 17 seriyalıq  “Alovlu yollarla ” serialında çəkildim.

“Məni Özbəkistanda saxlamaq istədilər”

- Ondan sonra mənə təklif etdilər ki, Özbəkistanda qalım. Kinostudiyanın direktoru Şöhrət Abbasov dedi ki, məni aktyor ştatına götürür. “Çünki sən burda çox filmə çəkilə bilərsən” - dedi. Mən ştatı qəbul etmədim. Ancaq bildirdim ki, nə vaxt dəvət etsəniz, filmlərdə çəkilə bilərəm. Elə “Alovlu yollara” çəkilə-çəkilə orada “Sahil” , “Həyatın mənası” filmlərində rol aldım. Ümumilikdə,  mən orada 7 filmə çəkilmişəm.

Növbəti “stansiya” - Almaniya

- 1983-cü ildə məni Almaniyaya dəvət edilər. Soniya Raportsun çəkdiyi filmdə  mayor rolunda çıxış etdim. SSRİ Kinematoqrafiya İttifaqının üzvü olmuşdum. Alman rejissoru Bert Hart “Mosfilm”də kartotekadakı “işimi” görüb Berlinə dəvət etdi. Orada mayor Andrey roluna çəkildim. Mən Sovet dövründə yeganə aktyor idim ki, bu qədər xarici ölkəyə gedib filmlərə çəkilmişdim. Mən xaricdə filmlərə çəkilməklə yanaşı, həm də Bakıda teatrın aktyoru idim və çalışırdım. Əsas da baş rolları oynayırdım. Həm də Almaniyadan qayıtdıqdan sonra mənə görə teleqram göndərdilər. “Kiçik torpaq” adlı pyesdə Brejnevi oynayırdım. Məni Almaniyadan təcili çağırdılar. Sabahısı qayıtdım.

“Xaricdə özümü əsl aktyor kimi hiss edirdim”

- Başqa ölkələrin kinostudiyalarında çəkiləndə  özümü əsil aktyor hesab edirdim. Çünki aktyora elə diqqət, aktyora elə qayğı var idi ki... Orada onun nazı ilə oynayırdılar. Maşınla aparıb gətirirdilər. Gündüz dincəlməyə qoyurdular. Ancaq kinostudiyalarımızda rejissor asissenti deyirdi ki, Tariyel sabah 9-da olarsan burda. Gəlirdim, axşam 5-də ancaq çəkiliş olurdu. Axşama qədər unudulurdu ki, sən aktyorsan, ya yox. Aktyor özünü aktyor kimi hesab edirdi.

“Dedilər ki, sən bu yaşda öləcəksən”

- Mən özbək filmində çəkilən vaxt aktyor dostumuzla çay içirdik. Həmin aktyor bizim kinoda Mehmanı oynayan aktyor idi. Özbək filmində isə əsilzadə, bəy olan  Sadıxcan rolunu  oynayırdı. Orada bəy rəssam var idi. Elə üçümüz bir yerdə çay içdiyimiz yerdə qayıtdı ki, sənin falına baxım. Mənə dedi ki, sən çox şöhrətli adam olacaqsan, özü də uzunömürlü. Mən də qayıtdım ki, neçə il yaşayacağam. Dedi ki, 86 yaş yaşayacaqsan. 
Bir dəfə də Berlində idim. Orada Soniya rolunu oynayan macar aktrisa ilə avtobusda çay içirdim. Tərcüməçi dedi ki, Taryan soyadlı digər macar aktrisa falıma baxmaq istəyir.  Erməni deyildi ha, sadəcə soyadı elə idi. Macar aktrisası idi. Mənə dedi ki, siz çox populyar olacaqsız. Ömrünüz uzun olacaq. O da bildirdi ki, mən 86 yaş yaşayacağam. 
2007-ci ildə əməliyyat olundum. Həkimə dedim ki, bu ürəklə neçə il yaşayacağam. Dedi ki, 20 il. Hesabladım gördüm ki, 20 il 86 yaşda bitir. İndi yetmiş beş yaşım var. Hələ bu həyatda 11 ilim qalır (gülür).

Ulduz İBRAHİMOVA
Elmin NURİ