Son
vaxtlar uşaqlarda artıq çəki və piylənmə kimi halların artması valideynləri
narahat edən əsas məsələlərdən birinə çevrilib. Bəs görəsən uşaqlarda piylənmənin
yaranmasına səbəb nədir? O uşaqlarda hansı xəstəliklərin yaranmasına səbəb ola
bilər? Piylənmənin qarşısını almaq üçün valideynlər nə etməlidirlər?
Sumqayıt şəhər Uşaq Xəstəxanasının endokrinoloqu Təranə
Baxşıyevaya Xeberle.com-a açıqlamasında bildirib ki, piylənmə əsasən uşaqların
həyat tərzi ilə bağlıdır: " Piylənmə daha çox uşaqlarda qidalanma, aşağı
materika, az hərəkətlə (bütün günü dərs
oxumaq və ya komputer qarşısında oturmaq, telefonla oynamaq) bağlı yarana bilər.
Bu əsasən uşaqların həyat tərzi ilə bağlıdır. Kalorili qidalar və bu
qidalanmanın sonrasında hərəkətsizlik uşaqlarda piylənmənin yaranmasına gətirib
çıxaran əsas amillərdəndir. Piylənmə uşaqlarda endokrin pozğunluqla və ya
genetik sindromlarla bağlı da yarana bilər. Amma uşaqlarda piylənməyə səbəb
kimi bunlara çox nadir hallarda rast gəlinir”.
T. Baxşəliyeva
qeyd edib ki, son vaxtlar uşaqlarda ikinci tip şəkətli diabet xəstəliyinin
yaranmasında artım müşahidə olunur:
"Piylənmə
uşaqlarda şəkərli diabet xəstəliyinin ikinci tipinin yaranmasına gətirib çıxara
bilər. Şəkərli diabetin bu tipi Yaponiya, Amerika kimi inkişaf etmiş ölkələrdə
lap əvvəl yaransa da, Azərbaycanda
yeni-yeni yaranmağa başlayıb. Çox vaxt uşaqlarda şəkərli diabetin əsasən
birinci tipini rast gəlinir, lakin piylənmənin qarşısı alınmasa, onlarda ikinci
tip şəkərli diabet xəstəliyi də yarana bilər. Hətta deyərdim ki, keçən il ilə
müqayisədə bu il uşaqlarda şəkərli diabetin ikinci tipinin yaranmasında artım
müşahidə olunur. Bundan başqa piylənmə
ürək-damar xəstəlikləri, qaraciyərin böyüməsi, cinsi inkişafın geri qalması (
qızlarda aybaşının pozulması və ya gecikməsi, oğlanlarda xayanın inkişafdan
qalması) ilə nəticələnə bilər”.
Həkim vurğulayıb ki, idmanla məşğul olmaq, hərəkət
etmək, aktiv həyat tərzi keçirmək lazımdır:
"Valideynlər piylənmənin qarşısını almaq üçün ilk
növbədə uşaqlarda qida mədəniyyəti yaratmağa çalışmalıdırlar. Uşaqlar çox vaxt
iradəsiz formada qidalanırlar, fikirləri başqa yerdə olduğu üçün nə yediklərini,
nə vaxt doyduqlarını bilmirlər. Qida mədəniyyətini yalnız uşaq deyil, valideyn
də özündə formalaşdırmalıdır. Uşaqların qidalanmasında əsasən tərəvəz və meyvələrə,
duru yeməklərə üstünlük verilməli və tez mənimsənilən karbohidratlar maksimum dərəcədə
azaldılmalıdır. Bundan başqa maye qəbulu da mütləq şəkildə nəzərə alınmalıdır. Eyni
zamanda idmanla məşğul olmaq, hərəkət etmək, aktiv həyat tərzi keçirmək
lazımdır. Uşaqda endokrin pozğunluq olduğu təqdirdə, həkim həmin uşağa əlavə
müalicə yazır. Əgər endokrin pozğunluq yoxdursa,həmin uşaqda qida mədəniyyəti
yaradılmalı, onun aktiv həyat tərzi keçirməsinə nəzarət olunmalı və belə
uşaqlarla dietoloq xüsusi olaraq məşğul olmalıdır”.
Elnarə
Salamova
Xeberle.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.