“Milli Şura qarşısına qoyduğu məsələrə nail ola bilmədiyindən keçid dövrünü özündə ehtiva edən bir proqram hazırlayır”

İctimai Palatanın Koordinasiya Şurasının (İPKŞ) və Milli Şuranın üzvü Ədalət Yusubovun Modern.az-a müsahibəsi:

- Ədalət bəy, Milli Şuranın seçkidə və seçkidən sonrakı fəaliyyətini necə qiymətləndirirsiz?

- Milli Şuranın yaranması zərurət idi. Bütün müxalif siyasi qüvvələrin bu istiqamətdəki addımlarını yalnız alqışlamaq olar. Təəssüf ki, prezident seçkisi ilə Milli Şuranın yaranması arasındakı müddət həddən artıq qısa oldu. Buna görə də Milli Şurada istədiyimiz dinamizmi, yəni seçkilərə hazırlıq, idarəetmə, strukturlaşma ilə bağlı müəyyən gecikmələr oldu. Bu da seçki də özünü göstərdi. Qurumun qısa müddətdə yaranmasına baxmayaraq, mübarizə formasını ortaya qoya bildi. Hər kəsə bəllidir ki, seçkilər saxtalaşdırıldı. Milli Şura seçkidən sonrakı dönəm üçün fəaliyyətində bu və ya digər formada dəyişikliklər etməli idi. Seçkidən sonra keçirilən sessiyada bununla bağlı qərar verildi. Hazırda bu məsələlərlə bağlı görəvləndirilmiş şəxslər məşğul olur. Növbəti sessiya yaxın günlərdə keçirilməlidir. Bu sessiyada təşkilatlanma, strukturlaşma ilə bağlı qərarların verilməsi gözlənilir. Ümid edir ki, bu işlər uğurla həyata keçiriləcək.

- Milli Şuranın bəzi üzvləri qurumdakı siyasi dağınıqlığın səbəbini qurumda siyasi partiyaların daha çox üzvlə təmsil olunmasında görürlər. Deyilənlərlə razılaşırsınızmı?

- Kvota ilə bağlı deyə bilərəm ki, tərəflərin razılaşdırılması ilə üzvlər müəyyənləşdirilib. Milli Şura müxtəlif xarakterli, ideloji-siyasi baxışlı təşkilatlar və fərdlərin toplaşdığı qurumdur. Yaxşı olar ki, bir-birimizi tanıdığımız dövrdən bu yana şəxsi, siyasi münasibətlərimizdə yaranmış ziddiyyətləri Milli Şuraya daşımayaq. Mənə elə gəlir, bütün xoşagəlməz hadisələrin mənbəyi budur. Bunlar ortalıqdan qaldırılarsa, Milli Şuranın perspektivi olacaq.

- İddia olunur ki, hazırda Milli Şurada olan qarışıqlığın əsas səbəbi qarşıdan gələn parlament seçkiləridir. Bu barədə nə deyə bilərsiz?

- Düşünürəm, vəziyyətdən çıxış yolu tapılacaq. Milli Şura prezident seçki ilə bağlı ortaya çıxdı. Milli Şura qarşısına qoyduğu məsələrə nail ola bilmədiyindən keçid dövrünü özündə ehtiva edən bir proqram hazırlayır. Bu da növbəti sessiyada təqdim olunacaq. Buraya həm bələdiyyə, həm də parlament seçkiləri daxildir. Eyni məsələləri hədəfləmiş İctimai Palata da mövcuddur. Paralel strukturların fəaliyyətinə nə dərəcə ehtiyac var məsələsi hazırda müzakirə olunur. AXCP və Müsavatın parlament seçkilərinə münasibəti 2010-cu ildən ortadadır, bir yerdə olublar. Ümid edirəm, bundan sonra da belə olacaq. Bilirsiz ki, İctimai Palatada çox az sayda Milli Şuranın üzvü olmayan şəxslər mövcuddur. Milli Şuranın formatı daha genişdir. Zamana görə Milli Şura İctimai Palatadan daha çox diqqət cəlb edir. Söhbət güclərin vahid formatda birləşdirilməsindən gedir. İctimai Palata 3 ildən artıq müddətdə fəaliyyət göstərib. Qurum gücü çatan qədər ictimai-siyasi prosesdə fəal olub. Mənə elə gəlir, zaman fərqli siyasi fəaliyyəti tələb edir. Ümumi razılıq əsasında İctimai Palatanın fəaliyyətinə son veriləcəksə, transformasiya tam şəkildə baş verməlidir, nəinki hər hansı bir itki ilə. Hazırda müzakirələr bu müstəvidə gedir.

- Müsavat Partiyası tələb edir ki, Milli Şura real qüvvələrdən ibarət olmalıdır. Sizin üçün real qüvvə nə deməkdir?

- Zamanında dəyərdirilmiş məsələlərin üzərindən bu gün dolayısı ilə əl götürməyi uyğun hesab etmirəm. Biz hər kəsi real fərd, qüvvə hesab etdiyimizdən sənədə imza atmışıq. Bu gün kimlərisə fərqli gücə mənsub qütblərə bölmək doğru deyil.

- Müsavat Partiyası bu məsələni əsas tutub, siyasi partiyalarla danışıqlara başlayıb. Partiyanın bu cür apardığı görüşlərə ehtiyac varmı?

- Bu məsələləri təklif edən tərəf var, konkret təklif olunan tərəflər də mövcuddur. Təklif verilən tərəflər buna münasibətlərini bildirəcəklər, yəqin ki, Müsavat Partiyası verilən cavabları dəyərləndirib, qərar verəcək.

- Müsavat əvvəl Rüstəm İbrahimbəyovun həmsədr olmasına, sonra fəxri sədr olmasına etiraz etdi. Hər kəs də bunu bilirdi. Bəs niyə bu məsələ gündəmə gətirildi?

- Orada hamı bərabər səviyyədə gücə malikdir. Söhbət kiminsə hansısa məsələyə qarşı olması və ya kiminsə israr etməsindən gedə bilməz. Söhbət ortaya qoyulan təkliflərdən gedir. Təkliflər də səsvermə nəticəsində qəbul olunur. Bir tərəfin təklif etdiyi məsələ bu şəkildə qəbul olunubsa, bunu digər tərəfin məğlubiyyəti kimi yozmaq olmaz. Hər şey ümumi razılaşma ilə həllini tapır.

- Rüstəm İbrahimbəyovun fəxri sədr kimi qalmasının tərəfdarı idiniz?

-Hər halda seçkidən sonrakı dönəmdə Milli Şuranın bu və ya digər formada itkilərə məruz qalmasının əleyhinə olmuşam. Rüstəm İbrahimbəyovu görkəmli ziyalı kimi Milli Şura qarşısındakı xidmətlərini dəyərləndirdiyimdən ona fəxri sədr statusunun verilməsinin əleyhinə olmamışam.

- Rüstəm İbrahimbəyov sədr olanda iddia edilirdi ki, Milli Şura Rusiyanın layihəsidir. Cəmil Həsənli bu prosesi ələ alandan sonra Milli Şura milliləşdimi?

- Milli Şura yaranan zaman Rüstəm İbrahimbəyovun Moskvada “Milyaderlər İttifaqı” adlanan qurumla əlaqədə olanda bu varinat uyğun görünürdü, nəinki indi. Bu iddiaları qəbul etmirəm, birmənalı rədd edirəm. Mənə elə gəlir ki, bu sözü deyən şəxslər gələcək mövqelərində, fikirlərində dəyişiklilər edəcəklər.

- Gənc yazarlar Milli Şuranın sədri Cəmil Həsənlini Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü olduğuna görə qınayırlar. Sizin bu məsələyə münasibətiniz necədir?

- Məsələləri bir-birinə qarışdırmaq səhv olar. Bir çox siyasi partiyalarda siyasi lider statusunda şəxslərimiz var ki, siyasi fəaliyyətdən kənar işlə məğul olurlar. Onlar QHT-lərdə və digər qurumlarda çalışırlar. Cəmil Həsənli prezident seçkisində həm vətəndaş, həm də siyasi lider olaraq mövqeyini ortaya qoydu. Onun hansısa quruma üzv olmasından asılı olmayaraq, bu, onun siyasi fəaliyyətinə təsir etmir. Deyilənləri doğru hesab etmək olmaz.

- Siz həm də Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyasının (KXCP) daxilində yaradılmış “Demokratik Birlik” fraksiyasının təsisçilərindənsiniz. Partiya rəhbərliyi ilə qarşılıqlı ittihamlar şəraitində yaradılan fraksiyanın fəaliyyəti hiss olunmur, bunu necə izah edərdiniz?

-O zaman fraksiyanın yaranmasının əsas səbəbləri partiya daxili demokratizmin qaneedici səviyyədə olmaması ilə bağlı idisə, digər səbəbi partiyanın müəyyən qədər təcrid siyasəti ilə bağlı idi. Tələb edirdik ki, partiyanın idarə olunması ilə bağlı dəyişikliklər aparılsın, partiya ideoloji siyasi xəttə uyğun siyasi müstəvidə dayana bilsin. Tələblərimizin əsas hədəfində dayanan məsələlərdən biri Rəsulzadə-Elçibəy ideoloji siyasi xəttinə dayanıqlığın, təşkilatlarla birgə siyasi fəaliyyəti tənzimləməkdən ibarət idi. Bizim fəaliyyətimizin prosesə təsiri oldu, partiya siyasi təcriddən müəyyən qədər imtina etdi. İstədiyimizə Milli Şura səviyyəsində nail ola bildik. Bu baxımdan fraksiya olaraq fəaliyyətimizdə müəyyən qədər geri çəkildik, çünki vahid siyasi mövqedən çıxış etdik. Frakisa hazırda da fəaliyyət göstərir, yeni keyfiyyət dəyişikliyi edib. Fraksiyaya 20-dən artıq rayon təşkilatı dəstək verir.

- Hazırda KXCP sədri Mirmahmud Mirəlioğlu ilə münasibətləriniz necədir?

- Hamının münasibətlərini eyni səviyyədə ölçmək doğru deyil. Münasibətimdə heç bir dəyişiklik olmayıb. Ola bilər, kiminləsə münasibətlərdə gərginlik yaşanıb.

- Əsas diqqət mərkəzində olan 2015-ci parlament seçkilərindən gözləntiləriniz nədir?

- Əgər müxalifət Milli Şura formatında birləşə biləcəksə, müxalifət qarşıya qoyulan məqsədlə bağlı həm Azərbaycan, həm də beynəlxalq ictimaiyyətlə əlaqələrini qura biləcəksə, seçkilərə qədər islahatların aparılmasına nail ola biləcək. Bundan sonra perspektivə inanmaq olar.