“Beynəlxalq vasitəçilərdən heç kim birincilik ardınca qaçmır”.

Oxu.Az-ın suallarını məşhur rusiyalı politoloq Sergey Mixeyevcavablandırır.

- Sizin fikrinizcə, Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan prezidentlərinin Soçidə keçirilən görüşünün əsas nəticəsi nədən ibarət olacaq?   

- Ümid edirəm ki, ən azından hərbi qarşıdurmalar dayandırılacaq. Mənim fikrimcə, bu görüş bunun üçün şansdır.

- Bununla yanaşı Bakıda vasitəçiləri münaqişəni tənzimləməkdən çox, yeni müharibənin qarşısını almaqla məşğul olmaqda ittiham edirlər.

Münaqişənin son həlli yalnız tərəflərin hansısa kompromislərə getməyə hazır olduğu zaman mümkün olacaq. Artıq illər keçib, amma buna baxmayaraq Bakı və İrəvanın mövqeləri bir-birinə bir santimetr də olsa yaxınlaşmayıb və qarşılıqsızdır. Belə vəziyyətdə heç bir vasitəçi kömək edə bilməz. Ona görə də münaqişənin tam həlli barədə danışmaq tezdir.

- Son hadisələrə baxılırsa Rusiya yenə də münaqişənin həllində “birinci skripka” olmaq istəyir. O, bu rolun öhdəsindən təkbaşına gələcəkmi?

- Münaqişənin çıxılmazlığını nəzərə alaraq, beynəlxalq vasitəçilərdən heç kim birincilik ardınca qaçmır. O cümlədən də Rusiya. Düzünü desək, birinciliyi əlindən alınası tərəf də yoxdu. Məgər Avropa və ya ABŞ alternativ kompromis variantına malikdirlər? Mən bu barədə eşitməmişəm. Sadəcə Moskvaya Zaqafqaziyada yeni müharibənin başlamaması vacibdir, axı bu birbaşa olaraq bizim sərhədlərimizin yanında olacaq. Hal-hazırda Ukraynadan olan qaçqınlar bəsimizdir. Yeri gəlmişkən, Qarabağda gərginliyə yol açan tərəf, Rusiya üçün daha bir problem yaratmaq məqsədini güdə, əslində isə problemə qarşı laqeyd ola bilər.

- Yeri gəlmişkən, Ukrayna hadisələri, postsovet ölkələrinin Avrasiya və ya Gömrük İttifaqı kimi təşəbbüslərdən imtina etməsinə səbəb ola bilərmi?

- Bu, “imtina” etmələrini arzulayanlar üçün səbəb ola bilər. Və yaxud da düşmən KİV qalmaqalı üçün mövzu ola bilər. Real vəziyyəti anlayanlar və hər hansı postsovet fobiyası və sovet keçmişinin təsiri altında yaşamayaraq bu vəziyyətin geosiyasi kontekstini anlayanlar imtina etməyəcəklər. Axı inteqrasiya birlikləri Moskva tərəfindən yürüdülmür, sadəcə bir çox postsovet iqtisadiyyatları üçün labüddür. Xatırladım ki, Avrasiya inteqrasiyası barədə ilk dəfə olaraq 90-cı illərdə Qazaxıstan prezidenti Nazarbayev fikir bildirib. Kreml isə uzun müddət bu ideyalara laqeyd yanaşıb. Bu Qərbdən yardım gözləməyin mənasız olduğunu anlayana qədər sürüb. Qərb sovet bloku süquta uğradıqdan sonra yeni dünya qura bilmədi və yaxud da istəmədi. Bərabər hüquqa və maraqların nəzərə alınmasına əsaslanan dünya qurmaq lazım idi, Qərbin dominantlığı əsasında yox. Moskvanın Avrasiyaya inteqrasiyası ideyalarına diqqət yönəltməsi bu fakta reaksiya oldu, başqa heç nə.

- Hal-hazırda Rusiya Azərbaycanın Avrasiya İttifaqında üzvlüyünə can atır. Siz Bakının bu təkliflə razılaşacağına inanırsınızmı?

- İnanıb-inanmamaq mənim peşəm deyil. Hesab edirəm ki, Azərbaycan Avrasiya İttifaqında özü üçün əlverişli çox şey tapa bilərdi. O cümlədən də siyasi baxımdan. Bu, hətta Qarabağ probleminin həllinə də yardım edə bilərdi. İqtisadi imkanlardan isə birmənalı şəkildə danışmaq olar. Məsələn, indi Rusiya Amerika və Avropa istehsalından imtina etməyi qərara alıb. Mən əminəm ki, bu, postsovet respublikaları üçün çox əlverişli şansdır, əlbəttə, əgər onlar bundan istifadə etmək istəsələr. Axı Rusiya istehlakçı bazarı nəhəngdir. Bu aktual olan problemlərdən biridir. Amma nəyi necə həll edəcəyini təbii ki, Bakı müstəqil şəkildə qərara alacaq.