Rusiya "Bal-E” sahil mənzilli raket komplekslərini Azərbaycana satmaqdan imtina edib.
Xeberle.com virtualaz.org-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə "Kommersant” hərbi-sənaye dairələrindəki mənbələrə istinadən yazıb.
Səbəb
isə budur ki, həmin raketlərin Rusiyanın Xəzər donanmasının gəmiləri
üçün təhdid yaradacağını hesab ediblər. Habelə Rusiya istəmir ki, bu
raketlər Qarabağda istifadə olunsun.
Azərbaycanın
Rusiyadan "Bal-E” raket komplekslərini almaq niyyəti barədə məlumatlar
hələ bir neçə il əvvəldən yayılmışdı. Daha sonra tərəflərin müqavilə
bağladığı, yaxud müqavilə bağlamaq ərəfəsində olduğu bildirilirdi. Ancaq
qəzet yazır ki, tərəflər bu raket komplekslərinə dair qəti qərara
gəlsələr də Müdafiə Nazirliyi yekun müqavilənin imzalanmasına qarşı
çıxıb. Bu raketlərin Azərbaycana verilməsini "məqsədəuyğun” hesab
etməyib. Hərbçilər belə qənaətə gəliblər ki, raketlərin hətta ixrac
modifikasiyası Xəzərdəki Rusiya gəmiləri üçün potensial təhdid
yaradacaq.
"Bal-E”
sahil mənzilli raket kompleksi ərazi sularına nəzarət, bazaların,
sahilyanı infrastrukturun və dəniz kommunikasiyalarının müdafiəsi üçün
nəzərdə tutulub. Kompleksin tərkibinə özüyeriyən komanda-idarəetmə və
rabitə məntəqəsi, gəmilər əleyhinə raketlər daşıyan özüyeriyən buraxılış
qurğusu, nəqliyyat-doldurucu maşınlar daxildir. Kompleksin daşıdığı
raketlərin atəş məsafəsi 120 kilometrdir.
"Kommersant”ın
məlumatına görə tərəflər əvvəlcə Azərbaycana o qədər də böyük olmayan
partiyada "Bal-E” komplekslərinin və onlarla 3M24 raketinin təchizatına
dair müqaviləni paraflayıblar. Bu raketlər "Bal-E” komplekslərinin
Rusiya ordusu üçün nəzərdə tutulan X-35E raketlərinin ixrac
versiyasıdır. Lakin tərəflər müqaviləni imzalaya bilməyiblər, çünki
Müdafiə Nazirliyi etiraz edib.
"Bu
arqumentlə mübahisə etmək faydasızdır, ona görə də paraflanmış müqavilə
masanın üzərindən götürüldü, bizim mövqeyimiz eşidildi”-hərbi
mənbələrdən biri deyib.
Müdafiə
Nazirliyindən bu məsələ ilə bağlı şərh almaq mümkün olmayıb.
Hərbi-Texniki Əməkdaşlıq üzrə Federal Xidmətdən və "Rosoboroneksport”dan
isə şərh vermək istəməyiblər.
Yüksək
rütbəli mənbənin sözlərin görə, "Bal-E” raketlərinin Azərbaycana
təchizatı "olduqca həssas geosiyasi nüansla bağlı” hazırda müzakirə
olunmur. Çünki son illər X-35 tipli raketləri nəinki dəniz hədəflərinin,
eləcə də yerüstü hədəflərin vurulması üçün modernləşdiriblər. Moskva
isə istəmir ki, Bakı bu silahı Dağlıq Qarabağda tətbiq etsin.
"X-35
raketləri hazırda yerüstü hədəfləri də vura bilir. Biz istəməzdik ki,
Azərbaycan bu raketi Qarabağda tətbiq etsin”-mənbə deyib.
Hazırda "Bal-E” kompleksləri ancaq Rusiya və Vyetnam ordularının silahlanmasında yer alır.
Azərbaycan bu komplekslərə 2014-cü ildə maraq göstərməyə başlayıb və azı bir diviziyon "Bal-E” kompleksləri almaq istəyirdi.
Belə
demək olar ki, Rusiyanın "Bal-E” komplekslərini Azərbaycana satmaqdan
imtina etməsi silahlanma baxımından Bakı üçün ciddi itki deyil. Çünki
Azərbaycan öz ordusunun silah təchizatını çoxdan şaxələndirib və
taktiki-texniki göstəricilərinə görə "Bal-E” komplekslərini əvəzləyən
müasir raket kompleksləri əldə edib. Məsələn, İsrail Azərbaycana artıq
"Barak-8” zenit-raket komplekslərini satıb. Bu komplekslərin gəmilər və
dəniz hədəflərinə qarşı modifikasiyası da mövcuddur, Azərbaycana isə
İsraildən həmin modifikasiyalı raketləri almaqla bağlı heç bir problemi
ola bilməz.
Yaxud
elə bu günlərdə açıqlandı ki, Fransa Azərbaycana Aster-30 SAMP/T
zenit-raket komplekslərinin satışına icazə verib. Bu komplekslərin dəniz
hədəflərinə qarşı nəzərdə tutulmuş modifikasiyası (Aster-15 raketləri
ilə təchiz olunmuş) da mövcuddur və istisna deyil ki, Bakı komplekslərin
hər iki modifikasiyasını nəzərdən keçirir.
Lakin
o başqa məsələdir ki, Rusiya Müdafiə Nazirliyində "Bal-E”
komplekslərinin Azərbaycana verilməsini Xəzərdəki Rusiya hərbi gəmiləri
üçün potensial təhdid hesab ediblər. Axı Rusiya Azərbaycan üçün strateji
tərəfdaş ölkədir və onların arasında Xəzərdə potensial hərbi toqquşma
ehtimalı ağlasığmazdır.
Qarabağda
istifadə məsələsinə gəldikdə isə Azərbaycan onsuz da son illərdə
Belarus, İsrail və digər ölkələrdən daha uzaqmənzilli, daha böyük
dağıdıcı gücə malik raket-artilleriya sistemləri alır. Yəni "Bal-E”
raketləri olmadan da Azərbaycan işğal altındakı ərazilərinin istənilən
nöqtəsinə dəqiq raket zərbələri endirmək potensialındadır.