Sülhsevərliyi, humanistliyi, tolerantlığı ilə seçilən Azərbaycan xalqı və onun qızıldan qiymətli torpağı tarix boyu xarici düşmənlərin hədəfində olub. Bu ölkəyə sahib çıxmaq, onu nəzarətdə saxlamaq istəyənlər isə, ən azı, özləri qədər acgöz və qaniçən xalqdan – ermənilərdən dəyənək kimi istifadə ediblər. Xəstə təfəkkürlü bu millət isə tarix boyu "Böyük Ermənistan” qurmaq həvəsi ilə yaşayıb, ancaq buna nail ola bilməyib. Ermənilər 1980-ci illərin ortalarından başlayaraq himayədarlarının köməyi ilə yenidən özlərinin çirkin məqsədlərini həyata keçirmək üçün fəaliyyətə başladılar. Əsas hədəfləri isə əzəli Azərbaycan torpağı olan Dağlıq Qarabağı Ermənistana birləşdirmək idi. Ancaq məsələnin miqyasını genişləndirmək üçün, necə deyərlər, nəyisə bəhanə etməyə ehtiyac var idi. Bu, Sumqayıt hadisələri oldu.Erməni fotoqraflarının və videooperatorlarının əvvəlcədən hazır vəziyyətə gətirilməsi əbəs yerə deyildi. 1988-ci ilin fevralın 27-dən 28-ə keçən gecə baş verən Sumqayıt hadisələri azərbaycanlılara qarşı qurulan xain planın tərkib hissəsi idi. Bu ssenarini isə SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi ermənilərlə birgə hazırlamışdı. Məqsəd dünya ictimaiyyətini Azərbaycan xalqına qarşı ayağa qaldırmaq idi. Sumqayıt hadisələrinin əsas təşkilatçısı 1959-cu il təvəllüdlü, əvvəllər 3 dəfə məhkum olunan, milliyyətcə erməni əsilli Qriqoryan Eduard Robertoviç idi. Öldürülən 26 ermənidən 6-sını şəxsən Qriqoryan qətlə yetirmişdi. Onun başçılıq etdiyi dəstə isə qurbanları təsadüfən seçmirdi. Onların hədəfində erməni millətçilərinin Krunq Cəmiyyətinə pul verməkdən imtina edənlər dururdu. Şəhərə yeridilən general Krayevin rəhbərlik etdiyi ordu hissələri isə bunları kənardan izlədikdən sonra fevralın 29-da hadisələrə müdaxilə edib. Nəticədə 6 azərbaycanlı tankların tırtılları altında qalaraq şəhid olub, 400 nəfər xəsarət alıb, 200 mənzil talan edilib, 50 mədəni-məişət obyekti dağıdılıb, 40-dan çox avtomobil yararsız hala salınıb. Azərbaycana təqribən 7 milyon sovet rublu məbləğində ziyan dəydi. Ölkəmizin beynəlxalq imicinə vurulan zərbənin miqyasını isə hesablamaq mümkün deyildi. Sumqayıt hadisələrinin planlı şəkildə həyata keçirildiyini təsdiqləyən kifayət qədər faktlar mövcuddur. Təbii ki, o dövr üçün bu kimi təkzibolunmaz faktlar SSRİ rəhbərliyinə sərf etmirdi. Ancaq 2011-ci ildə Prezident İlham Əliyev Sumqayıt hadisələri ilə bağlı cinayət işinin istintaqının yenilənməsi barədə tapşırıq verir. İstintaq qrupu Sumqayıt hadisələrinin çoxsaylı şahidləri, SSRİ prokurorluğunda istintaq qrupuna daxil olan müstəntiqləri dindirir. Araşdırmalar bu hadisələrin sifarişçiləri və təşkilatçılarının sovet rəhbərliyində təmsil olunan ermnənipərəst dairələr, erməni millətçiləri və separatçılarının olduğunu təsdiqləyir.
RAMİL ZEYNALLI
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
