Müasir dövrdə şəhərlərin sosial-iqtisadi inkişafında gənclərin rolu danılmazdır. Bu baxımdan, Sumqayıt kimi sənaye şəhərində gənclərin məşğulluğu, peşə hazırlığı və karyera imkanlarının mövcud vəziyyəti xüsusi diqqət tələb edir. Gənclərin işsiz qalması təkcə fərdi deyil, həm də ümumilikdə cəmiyyət üçün ciddi sosial və iqtisadi nəticələr doğurur.
Xeberle.com Sumqayıtda işsizlik və məşğulluq problemləri, həmçinin bu problemlərin həllində dövlət və özəl sektorun rolu ilə bağlı təhlil aparıb.
Sumqayıt şəhəri uzun illərdir ki, sənaye potensialı ilə tanınır. Lakin bu potensiala baxmayaraq, gənclər arasında işsizlik hələ də ciddi sosial problem olaraq qalmaqdadır. Bəzi əsas səbəblərə aşağıdakılar daxildir: Gənclərin ali və ya peşə təhsili aldıqları sahələrdə iş yerlərinin azlığı, əmək bazarında tələb olunan bacarıqlarla gənclərin malik olduğu biliklər arasında uyğunsuzluq, praktiki təcrübənin çatışmaması, işəgötürənlərin təcrübəli kadr axtarışı və yeni məzunlara üstünlük verməməsi. Bu səbəblər gənclərin əmək bazarına inteqrasiyasını çətinləşdirir və işsizlik səviyyəsinin artmasına səbəb olur.
Sumqayıtda fəaliyyət göstərən peşə məktəbləri və kollec müəssisələri gənclərin praktik bacarıqlara yiyələnməsi üçün imkan yaratsa da, bu sahədə hələ də inkişaf etdirilməli olan bir çox məqam mövcuddur. Peşə təhsili müəssisələrinin müasir texnologiyalarla təmin olunmaması, tədris proqramlarının əmək bazarının tələblərinə uyğun olmaması və işəgötürənlərlə əməkdaşlığın zəifliyi gənclərin karyera qurmasında əngəl yaradır.
Eyni zamanda, universitet və kollec məzunlarının çoxu konkret ixtisasa malik olsa da, iş təcrübəsi və şəxsi inkişafla bağlı əlavə dəstəyə ehtiyac duyurlar. Bu səbəbdən, təcrübə proqramları, karyera planlaşdırma seminarları və mentorluq layihələri kimi təşəbbüslərin artırılması vacibdir.
İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi nəzdində fəaliyyət göstərən Peşə Təhsil Mərkəzinin direktoru Kənan Bağırov Xeberle.com-a açıqlamasında bildirib ki, Sumqayıt sənaye şəhəri olduğu üçün bu regionda sənaye və istehsal yönümlü peşələrə tələbat daha çoxdur: Sumqayıtda sənaye müəssisələrinin çoxluğu nəzərə alınarsa, sənaye və istehsal yönümlü peşələrə olan tələbatın daha yüksək olduğunu söyləmək mümkündür. Şəhərdə sənaye parkının fəaliyyət göstərməsi və ətraf ərazilərdə iri sənaye müəssisələrinin yerləşməsi bu tələbatın əsas səbəblərindəndir.
Azərbaycan hökuməti son illərdə gənclərin məşğulluğunun artırılması üçün bir sıra dövlət proqramları həyata keçirmişdir. Məsələn: "Gənclərin Məşğulluq Proqramı" çərçivəsində gənclərə iş yerlərinin tapılmasında dəstək verilir. "Peşə Təhsili üzrə Strateji Yol Xəritəsi” peşə təhsilinin modernləşdirilməsini hədəfləyir. "İşsizin dostu” və "Özünüməşğulluq” proqramları vasitəsilə gənclər mikro-biznes qurmaq və bacarıqlarına uyğun iş tapmaq imkanı əldə edirlər. DOST mərkəzləri gənclərə məşğulluq, təlim və yönləndirmə sahəsində xidmətlər göstərir. Bu proqramlar dövlətin gənclərə dəstəyini nümayiş etdirməklə yanaşı, sistemli yanaşmanın vacibliyini də ortaya qoyur.
Özəl sektorun gənclərin məşğulluğunda rolu daha da gücləndirilməlidir. Sumqayıtda fəaliyyət göstərən sənaye parkları, istehsalat müəssisələri və xidmət sahələri əmək bazarında vacib iştirakçılardır. Lakin işəgötürənlərin çoxu təcrübəsi olmayan gənclərlə işləməyə riskli yanaşır. Bu problemi aradan qaldırmaq üçün: Şirkətlərlə təhsil müəssisələri arasında əməkdaşlıq artırılmalıdır. Təcrübə proqramları və təlimlər özəl müəssisələrin iştirakı ilə təşkil olunmalıdır. Gənc kadrların inkişafı üçün daxili mentorluq və karyera inkişaf proqramları tətbiq olunmalıdır. Özəl sektorun sosial məsuliyyət daşıyan yanaşması yalnız işəgötürmə deyil, həm də gənclərin gələcək inkişafına sərmayə kimi qəbul edilməlidir.
Sumqayıtda gənclərin məşğulluq və karyera problemləri kompleks və çoxşaxəlidir. Problemlərin effektiv həlli üçün dövlət, təhsil müəssisələri və özəl sektor arasında davamlı əməkdaşlıq zəruridir. Gənclərin əmək bazarına uğurla daxil ola bilməsi üçün peşə təhsili müasirləşdirilməli və bazar tələblərinə uyğunlaşdırılmalı, karyera yönümlü maarifləndirmə və praktiki təcrübə imkanları genişləndirilməli, dövlət proqramları daha çox gənci əhatə etməli və yerlərdə effektiv tətbiq olunmalıdır. Özəl sektor daha aktiv rol almalı, gənclərə təcrübə və inkişaf imkanları yaratmalıdır. Bu tədbirlər Sumqayıtda gənclərin iş tapmaq imkanlarını artırmaqla yanaşı, şəhərin ümumi sosial-iqtisadi inkişafına da müsbət təsir göstərəcəkdir.
Elşən YƏHYAYEV,
Xeberle.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
