"İstifadəçi adı "Qolcomaq" olan vikiçi həmkarım Sumqayıtdan 5 km şimalda yerləşən nekropolu axtararkən Sumqayıtçayın maraqlı şəkillərini çəkib. Düşünürük ki, bunu ictimailəşdirib, "Sumqayıt kanyonu" kimi rəsmiləşdirərək, ona təbiət abidəsi statusu almaq olar.”

Qeyd edək ki, Sumqayıtçay Şamaxı rayonu və Sumqayıt şəhər inzibati ərazi vahidlərinin ərazisindən axaraq Xəzər dənizinə tökülür. Çayın uzunluğu 198 km, hövzəsinin sahəsi isə 1751 km²-dir. Başlanğıcını Gülümdostudağdan (2000 m) götürür; Sumqayıtçay adını Qozlu və Çikilçay birləşəndən sonra alır. Böyük Qafqazın cənub yamacındakı çaylar içərisində ən az sululuğa malik olması ilə fərqlənir. Axımının 90%-i əsasən yağış sularından əmələ gəlir. Suyu sulfatlı-natriumlu olmaqla ən çox minerallaşmaya (1000 mq/l) malikdir. Sumqayıtçaydan suvarma işlərində istifadə edilir.Orta illik su sərfi 1,34 kub m/san-dir ki, bunun da 80-85%-i yaz-yay, 10-15%-i isə payız və qış fəslində keçir. Daşqınlar yağış sularından əmələ gəldiyinə görə qısamüddətli olur və yağış kəsiləndən sonra qurtarır. Daşqın hər il eyni vaxtda müşahidə edilir. Bu çayda sonuncu ən böyük daşqın 2010-cu ildə baş vermişdir. Həmin vaxt daşqın Sumqayıtçayın qəfil daşması və yatağını basması ilə meydana gəlmişdir. Daşqın baş verən zaman çayın hündürlüyünün 5 metrə çatmışdır. Nəticədə çayın yaxınlığından axdığı Pirəşükül kəndinin girişindəki körpü yuyularaq tamamilə yararsız vəziyyətə düşmüşdür. Yolu su basdığından kəndə giriş alternativ mənbələrlə təmin edilmişdir. Daşqın nəticəsində kənddə yerləşən evləri lilli su basmış, su və elektrik xətləri də sıradan çıxmışdır. Xoşbəxtlikdən çayın axdığı ərazinin az məskunlaşmış bölgə olması xoşagəlməz insan tələfatının qarşısının alınmasına səbəb olmuşdur. Daşqının fəsadlarını aradan qaldırmaq üçün əhalinin suya olan tələbatını ödəmək məqsədi ilə əraziyə xüsusi maşınlarla içməli su gətirilmiş, elektrik xətləri bərpa edilmiş, ağır texnikanın köməyilə kəndə əsas girişdən hərəkət təmin edilmiş və çay kənarında bəndvurma işləri görülmüşdür.

Xeberle.com

P.S.: Bu məqalədə olan Sumqayıtçaya aid şəkillərin müəllifi istifadəçi adı "Qolcomaq" olan vikipediyaçıdır. Şəkillər Xeberle.com portalında "Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International” (CC BY-SA 4.0) lisenziyası ilə yayımlanır.